Bài tập Hóa học 10 học kì 2 theo chương

NHOÙM VIIA – NHOÙM HALOGEN 
1. VÒ TRÍ CAÙC HALOGEN TRONG HEÄ THOÁNG TUAÀN HOAØN
2. CLO
 I/ Tính chất vật lý:
Clo là chất khí màu vàng lục, mùi xốc, nặng hơn không khí, độc.
Khí Clo tan vừa phải trong nước. Dung dịch Clo trong nước gọi là nước Clo.
II/ Tính chất hóa học:
Clo có 7e ngoài cùng, dễ nhận them 1e để đạt cơ cấu bền của khí trơ gần nó:
 Cl + 1e Cl ˉ
to
1/ Tác dụng với kim loại Muối clorua
to
to
 2M + nCl2 2MCln ( M là kim loại có hóa trị n cao nhất )
as
 Zn + Cl2 ZnCl2 2Fe + 3Cl2 2FeCl3
2/ Tác dụng với Hidro: H2 + Cl2 2HCl
3/ Tác dụng với nước và dung dịch kiềm:
a/ Tác dụng với nước:
 Cl2 + H2O HCl + HClO (1)
as
 Nước Clo	 
 HClO HCl + [O] (2) 2[O] O2 (3)
Nước Clo (1) có tính tẩy màu và sát trùng là do axit Hipoclorơ HClO kém bền, dễ phân hủy thành oxi nguyên tử, có tính oxi hóa mạnh (2), nhưng để lâu thì mất khả năng trên.
b/ Tác dụng với kiềm:
Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO + H2O
 Nước javen
4/ Tác dụng với muối của các Halogen khác:
Cl2 + 2NaBr 2NaCl + Br2	Cl2 + 2NaI 2NaCl + I2
= > Tính oxi hóa của Clo mạnh hơn so với brôm, Iot.
5/ Tác dụng với nhiều hợp chất có tính khử:
Cl2 + 2H2O + SO2 2HCl + H2SO4	Cl2 + 2FeCl2 2FeCl3
III/ Ứng dụng: Sát trùng, tẩy trắng vải sợi
IV/ Điều chế:
to
1/ Trong phòng thí nghiệm:
MnO2 + 4HCl → MnCl2 + Cl2 + 2H2O
2KMnO4 + 16HCl → 2MnCl2 + 5Cl2 + 2KCl + 8H2O
KClO3 + 6HCl → KCl + 3H2O + 3Cl2 
2/ Trong công nghiệp:
 đpddvn đpnc
2NaCl + 2H2O 2NaOH + H2 + Cl2 	2NaCl Na + Cl2
3. FLO laø chaát oxihoùa maïnh, tham gia phaûn öùng vôùi haàu heát caùc ñôn chaát vaø hôïp chaát taïo florua vôùi soh -1.
TAÙC DUÏNG KIM LOAÏI 
 Ca + F2 CaF2	2Ag + F2 2AgF
TAÙC DUÏNG VÔÙI HIDRO hoãn hôïp H2 , F2 noå maïnh trong boùng toái. H2 + F2 2HF
Khí HF tan vaøo nöôùc taïo dung dòch HF. Dung dòch HF laø axit yeáu, ñaëc bieät laø hoøa tan ñöôïc SiO2 
4HF + SiO2 2H2O + SiF4 
TAÙC DUÏNG NÖÔÙC khí flo qua nöôùc seõ laøm boác chaùy nöôùc (do giaûi phoùng O2).
2F2 + 2H2O 4HF + O2 Phaûn öùng naøy giaûi thích vì sao F2 khoâng ñaåy Cl2 , Br2 , I2 ra khoûi dung dòch muoái hoaëc axit trong khi flo coù tính oxihoùa maïnh hôn .
4. BROÂM VAØ IOÂT laø caùc chaát oâxihoùa yeáu hôn clo.
TAÙC DUÏNG VÔÙI KIM LOAÏI taïo muoái töông öùng
2Na + Br2 2NaBr	2Na + I2 2NaI
2Al + 3Br2 2AlBr3 	2Al + 3I2 2AlI3
TAÙC DUÏNG VÔÙI HIDRO Ñoä hoaït ñoäng giaûm daàn töø Cl ® Br ® I
	H2 + Br2 2HBr ­	H2 + I2 2 HI phaûn öùng xaûy ra thuaän nghòch.
	HBrddaxit HBr HI dd axit HI. 
Veà ñoä maïnh axit thì laïi taêng daàn töø HCl < HBr < HI
5. AXIT CLOHIDRIC (HCl) dung dòch axit HCl coù ñaày ñuû tính chaát hoaù hoïc cuûa moät axit maïnh 
TAÙC DUÏNG CHAÁT CHÆ THÒ dung dòch HCl laøm quì tím hoaù ñoû (nhaän bieát axit)
TAÙC DUÏNG KIM LOAÏI taïo muoái vaø giaûi phoùng khí hidroâ
Fe + 2HCl FeCl2 + H2­	2 Al + 6HCl 2AlCl3 + 3H2­
Cu + HClkhoâng coù phaûn öùng
TAÙC DUÏNG OXIT BAZÔ , BAZÔ taïo muoái vaø nöôùc
NaOH + HCl NaCl + H2O	CuO + 2HCl CuCl2 + H2O
Fe2O3 + 6HCl 2FeCl3 + 3H2O
TAÙC DUÏNG MUOÁI (theo ñieàu kieän phaûn öùng trao ñoåi)
CaCO3 + 2HCl CaCl2 + H2O + CO2	AgNO3 + HCl AgCl + HNO3
	( duøng ñeå nhaän bieát goác clorua )
	Ngoaøi tính chaát ñaëc tröng laø axit , dung dòch axit HCl ñaëc coøn theå hieän vai troø chaát khöû khi taùc duïng chaát oxi hoaù maïnh nhö KMnO4 , MnO2 
 	4HCl- + MnO2 MnCl2 + Cl+ 2H2O
6. MUOÁI CLORUA chöùa ion aâm clorua (Cl-) vaø caùc ion döông kim loaïi, NH nhö NaCl ZnCl2 CuCl2 AlCl3
7. NHAÄN BIEÁT duøng Ag+ (AgNO3) ñeå nhaän bieát caùc goác halogenua.
	Ag+ + Cl- AgCl ¯ (traéng)	Ag+ + Br- AgBr ¯ (vaøng nhaït)	
Ag+ + I- AgI ¯ (vaøng ñaäm)	 	I2 + hoà tinh boät ® xanh lam
8. HÔÏP CHAÁT CHÖÙA OÂXI CUÛA CLO
	Trong caùc hôïp chaát chöùa oâxi cuûa clo, clo coù soh döông, ñöôïc ñieàu cheá giaùn tieáp.
Cl2O Clo (I) oxit 	Cl2O7 Clo(VII) oxit
HClO Axit hipo clorô 	NaClO Natri hipoclorit
HClO2 Axit clorô 	NaClO2 Natri clorit
HClO3 Axit cloric 	KClO3 kali clorat
HClO4 Axit pe cloric 	KClO4 kali pe clorat
Taát caû hôïp chaát chöùa oxi cuûa clo ñieàu laø chaát oâxihoùa maïnh.
NÖÔÙC ZAVEN laø hoãn hôïp goàm NaCl, NaClO vaø H2O coù tính oâxi hoùa maïnh, ñöôïc ñieàu cheá baèng caùch daãn khí Clo vaøo dung dòch NaOH (KOH)
Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO + H2O
KALI CLORAT coâng thöùc phaân töû KClO3 laø chaát oâxihoùa maïnh thöôøng duøng ñieàu cheá O2 trong phoøng thí nghieäm 2KClO3 2KCl + O2
KClO3 ñöôïc ñieàu cheá khi daãn khí clo vaøo dung dòch kieàm ñaëc ñaõ ñöôïc ñun noùng ñeán 1000c
3Cl2 + 6KOH 5KCl + KClO3 + 3H2O
CLORUA VOÂI coâng thöùc phaân töû CaOCl2 laø chaát oâxihoùa maïnh, ñöôïc ñieàu cheá baèng caùch daãn clo vaøo dung dòch Ca(OH)2 ñaëc
Cl2 + Ca(OH)2 CaOCl2 + H2O
Neáu Ca(OH)2 loaõng 2Ca(OH)2 + 2Cl2 CaCl2 + Ca(OCl)2 + 2H2O
9. ÑIEÀU CHEÁ CLO nguyeân taéc laø khöû caùc hôïp chaát Cl- taïo Cl0
TRONG PHOØNG THÍ NGHIEÄM cho HCl ñaäm ñaëc taùc duïng vôùi caùc chaát oâxihoùa maïnh
2KMnO4 + 16HCl 2KCl + 2MnCl2 + 5Cl2 + 8H2O
MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O
TRONG COÂNG NGHIEÄP duøng phöông phaùp ñieän phaân
2NaCl + 2H2OH2 + 2NaOH + Cl2	2NaCl 2Na+ Cl2
10. ÑIEÀU CHEÁ HCl
 	PHÖÔNG PHAÙP SUNFAT cho NaCl tinh theå vaøo dung dòch H2SO4 ñaäm ñaëc
2NaCltt + H2SO4 Na2SO4 + 2HCl	NaCltt + H2SO4 NaHSO4 + HCl
PHÖÔNG PHAÙP TOÅNG HÔÏP H2 + Cl2 2HCl hidro clorua
11. ÑIEÀU CHEÁ HF baèng phöông phaùp sunfat
	CaF2(tt) + H2SO4(ññ) CaSO4 + 2HF ­
BAØI TAÄP LUYEÄN TAÄP
Bài 21: KHÁI QUÁT VỀ NHÓM HALOGEN
BÀI TẬP
5.1. Những nguyên tố ở nhóm nào có cấu hình e lớp ngoài cùng là ns2np5?
	A. Nhóm cacbon B. Nhóm Nitơ C. Nhóm Oxi	 D. Nhóm Halogen
5.2. Các nguyên tử Halogen đều có:
	A. 3e ở lớp ngoài cùng	B. 5e ở lớp ngoài cùng	C. 7e ở lớp ngoài cùng	D. 8e ở lớp ngoài cùng
5.3. Các nguyên tố trong nhóm VIIA sau đây, nguyên tố nào không có đồng vị trong tự nhiên:
	A. Clo 	B. Brom	C. Iot	D. Atatin
5.4. Trong các phản ứng hóa học, để chuyển thành anion, nguyên tử của các nguyên tố Halogen đã nhận hay nhường bao nhiêu e?
	A. Nhận thêm 1e	B. Nhận thêm 2e	C. Nhường đi 1e	 D. Nhường đi 7e
5.5. Kim loại nào sau đây tác dụng với dd HCl loãng và tác dụng với khí Clo cho cùng loại muối Clorua kim loại?
	A. Fe	B. Zn	C. Cu	D. Ag
5.6. Đặc điểm nào đưới đây không phải là đặc điểm chung của các nguyên tố nhóm Halogen (F, Cl, Br, I)
	A. Nguyên tử chỉ có khả năng thu thêm 1 e	B. Tạo ra hợp chất liên kết cộng hóa trị có cực với Hidro
	C. Có số oxi hóa – 1 trong mọi hợp chất	D. Lớp e ngoài cùng của nguyên tử có 7e.
5.7. Đặc điểm nào dưới đây là đặc điểm chung của các đơn chất Halogen (F2, Cl2, Br2, I2)
	A. Ở điều kiện thường là chất khí	B. Vừa có tính oxi hóa, vừa có tính khử
	C. Có tính oxi hóa mạnh	D. Tác dụng mạnh với nước
5.8 Cấu hình electron lớp ngoài cùng của nhóm Halogen là :
	A. ns2np1 	B. ns2np5 	C. ns1 	D. ns2np6nd1.
5.9 Tìm câu sai : 
Tính chất hóahọc cơ bản của các halogen là tính oxi hóa.
Khuynh hướng hóa học chung của các halogen là nhận thêm 1e vào lớp ngoài cùng.
Thành phần và tính chất các hợp chất của các halogen là tương tự nhau.
Hợp chất có oxi của halogen chỉ có một công thức HXO ( X là halogen).
5.10 Số liên kết cộng hóa trị tối đa có thể tạo ra bởi nguyên tử có cấu hình electron ngoài cùng là 3s2 3p5 là :
	A. 5 	B.3. 	C. 2. 	D. 7. 
5.11 Trong các halogen, clo là nguyên tố :
có độ âm điện lớn nhất .	có tính phi kim mạnh nhất .
tồn tại trong vỏ trái đất ( dạng hợp chất) với trữ lượng lớn nhất.
có số oxi hóa –1 trong mọi hợp chất.
5.12 Xác định số oxi hóa của các nguyên tố halogen trong các hợp chất sau và rút ra nhận xét về số oxi hóa của chúng trong các hợp chất .
 	a) F2 , HF , NaF , BaF2.	b) Cl2, HCl, NaCl, NaClO, NaClO2, NaClO3, NaClO4.	
	c) Br2, HBr, NaBr, HBrO, HBrO2, HBrO3, HBrO4.	d) I2, HI, NaI, HIO, HIO2, HIO3, HIO4.
Bài 22: CLO
A/ BÀI TẬP TỰ LUẬN
Clo coù theå taùc duïng vôùi chaát naøo sau ñaây? Vieát phöông trình phaûn öùng xaûy ra: Al (to) ; Fe (to) ; H2O ; KOH ; KBr; Au (tO) ; NaI ; dung dòch SO2
Hoaøn thaønh chuoãi phaûn öùng sau:
a)MnO2 ® Cl2 ® HCl ® Cl2 ® CaCl2 ® Ca(OH)2 ®Clorua voâi
b) KMnO4 ® Cl2 ® KCl ® Cl2 ® axit hipoclorô
 	 ® NaClO ® NaCl ® Cl2 ® FeCl3
 ® HClO ® HCl ® NaCl
c) Cl2 ® Br2 ® I2 
 ® HCl ® FeCl2 ® Fe(OH)2 
Caân baèng caùc phaûn öùng oxi hoùa – khöû sau:
	a) KMnO4 + HCl ® KCl + MnCl2 + Cl2 + H2O
	b) KClO3 + HCl ® KCl + Cl2 + H2O	
	c) KOH + Cl2 ® KCl + KClO3 + H2O
	d) Cl2 + SO2 + H2O ® HCl + H2SO4 
	e) Fe3O4 + HCl ® FeCl2 + FeCl3 + H2O
	f) CrO3 + HCl ® CrCl3 + Cl2 + H2O
	g) Cl2 + Ca(OH)2 ® CaCl2 + Ca(OCl)2 + H2O
Ñoát nhoâm trong bình ñöïng khí clo thì thu ñöôïc 26,7 (g) muoái. Tìm khoái löôïng clo vaø nhoâm ñaõ tham gia phaûn öùng?
Tính theå tích clo thu ñöôïc (ñkc) khi cho 15,8 (g) kali pemanganat (KMnO4) taùc duïng axit clohiñric ñaäm ñaëc.
Cho 3,9 (g) kali taùc duïng hoaøn toaøn vôùi clo. Saûn phaåm thu ñöôïc hoøa tan vaøo nöôùc thaønh 250 (g) dung dòch.
	a) Tính theå tích clo ñaõ phaûn öùng (ñkc).	b) Tính noàng ñoä phaàn traêm dung dòch thu ñöôïc.
Cho 10,44 (g) MnO2 taùc duïng axit HCl ñaëc. Khí sinh ra (ñkc) cho taùc duïng vöøa ñuû vôùi dung dòch NaOH 2 (M). 
	a) Tính theå tích khí sinh ra (ñkc).
	b) Tính theå tích dung dòch NaOH ñaõ phaûn öùng vaø noàng ñoä (mol/l) caùc chaát trong dung dòch thu ñöôïc.
B/ BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
5.16. Trong phòng thí nghiệm, khí Clo được điều chế bằng cách oxi hóa hợp chất nào sau đây?
	A. NaCl	B. HCl 	C. KClO3	D. KMnO4
5.17. Trong các phản ứng hóa học, để chuyển thành anion, nguyên tử Clo đã nhận hay nhường bao nhiêu e?
A. Nhận thêm 1e B. Nhận thêm 1proton
C. Nhường đi 1e D. Nhường đi 1 notron
5.18. Clo không cho phản ứng với dd chất nào sau đây:
	A. NaOH	B. NaCl	C. Ca(OH)2	D. NaBr
5.19. Trong phản ứng: Cl2 + H2O HCl + HClO
Phát biểu nào sau đây đúng?
Clo chỉ đóng vai trò chất oxi hóa
Clo chỉ đóng vai trò chất khử
Clo vừa đóng vai trò chất oxi hóa, vừa đóng vai trò chất khử
Nước chỉ đóng vai trò chất khử
5.20. Sợi dây đồng nóng đỏ cháy sang trong bình chứa khí A. A là khí nào sau đây?
	A. Cacbon (II) oxit	B. Clo
	C. Hidro	D. Nitơ
5.21. Công thức hóa học của khoáng chất cacnalit là:
A. KCl. MgCl2. 6H2O B. NaCl. MgCl2. 6H2O
C. KCl. CaCl2. 6H2O D. NaCl. CaCl2. 6H2O
5.22. Công thức hóa học của khoáng chất xinvinit là:
	A. 3NaF.AlF3	B. NaCl. KCl
	C. NaCl. MgCl2	D. KCl.MgCl2
5.23. Bao nhiêu gam Clo đủ để tác dụng với kim loại Nhôm tạo thành 26,7g AlCl3
	A. 23,1g	B. 21,3g	C. 12,3g	 D. 13,2g
5.24. Khi clo hóa 30g hh bột đồng và sắt cần 14 lít khí Cl2 (đktc). Thành phần % khối lượng của Cu trong hh ban đầu?
	A. 46,6%	B. 53,3%	C. 55,6% D. 44,5%
5.25. Thu được bao nhiêu mol Cl2 khi cho 0,2 mol KClO3 tác dụng với dd HCl đặc dư?
	A. 0,3mol	B. 0,4 mol	C. 0,5mol D. 0,6mol
5.26. PTHH nào sau đây biểu diễn đúng phản ứng của dây sắt nóng đỏ cháy trong khí Clo:
A. Fe + Cl2 FeCl2
B. 2Fe + 3Cl2 2FeCl3
C. 3Fe + 4Cl2 FeCl2 + 2FeCl3
	D. Sắt không khử được clo.
5.27. Kim loại nào sau đây , khi tác dụng với clo và axit HCl đều tạo ra cùng một loại hợp chất :
	A. Fe. B. Cu. C. Mg. D. Ag. 
5.28 Chọn phương trình phản ứng đúng :
Fe + 2HCl → FeCl2 + H2.
Fe + 3HCl → FeCl3 + 3/2 H2 .
3Fe + 8HCl → FeCl2 + FeCl3 + 4H2 .
Cu + 2HCl → CuCl2 + H2 .
5.29 Cho các chất : KCl, CaCl2, H2O, MnO2, H2SO4đ, HCl. Để tạo thành khí clo thì phải trộn ( Chọn câu đúng)
KCl với H2O và H2SO4 đặc.
CaCl2 với H2O và H2SO4 đặc.
KCl hoặc CaCl2 với MnO2 và H2SO4 đặc.
CaCl2 với MnO2 và H2O.
5.30 Khi cho 15,8 gam kali pemanganat tác dụng với axit clohidric đậm đặc thì thể tích clo thu được ở đktc là:
A. 5,0 lít B. 5,6 lít C. 11,2 lít D. 8,4 lít.
5.31 Điều chế khí clo trong phòng thí nghiệm bằng cách cho dung dịch X tác dụng với chất oxi hóa Y ở nhiệt độ phòng thí nghiệm. X và Y là những chất nào sau đây :
	A. NaCl và H2S. B. HNO3 và MnO2.
	C. HCl và MnO2 D. HCl và KMnO4.
5.32 Câu nào diễn tả đúng bản chất của phản ứng điều chế clo bằng phương pháp điện phân dung dịch natriclorua?
Ở cực dương xảy ra sự khử ion Cl– thành khí Cl2, ở cực âm xảy ra sự oxi hóa các phân tử H2O sinh ra khí H2.
Ở cực âm xảy ra sự oxi hóa ion Cl– thành khí Cl2, ở cực dương xảy ra sự oxi hóa các phân tử H2O sinh ra khí H2.
Ở cực âm xảy ra sự khử ion Cl– thành khí Cl2, ở cực dương xảy ra sự khử các phân tử H2O sinh ra khí H2.
Ở cực dương xảy ra sự oxi hóa ion Cl– thành khí Cl2, ở cực âm xảy ra sự khử các phân tử H2O sinh ra khí H2.
5.33 Cho một lượng halogen X2 tác dụng hết với Mg ta thu được 19g magie halogennua. Cũng lượng halogen đó tác dụng hết với nhôm tạo ra 17,8g nhôm halogenua. Tên và khối lượng của halogen trên là:
	A. Clo ; 7,1g B. Clo ; 14,2g.
	C. Brom ; 7,1g D. Brom ; 14,2g.
5.34 Khi hòa ta clo vào nước ta thu được nước clo có màu vàng nhạt . Khi đó một phần clo tác dụng với nước. Vậy nước clo có chứa những chất gì ?
A. HCl, HClO B. Cl2, HCl, HClO.
C. H2O, Cl2, HCl, HClO. D. Cl2, HCl, H2O.
5.35 Cl tác dụng với Fe theo phản ứng sau :
	 2Fe (r) + 3Cl2 (k) → 2FeCl3 (r).
	Tính khối lượng FeCl3 có thể điều chế được nếu có 0,012 molFe và 0,020 mol Cl2 tham gia .Biết khối lượng mol FeCl3 là 162,5 gam.
	A. 2,17 gam. B. 1,95 gam. 
	C. 3,90 gam. D. 4,34 gam
5.36 Có 185,40g dung dịch HCl 10,00%. Cần hòa tan thêm vào dung dịch đó bao nhiêu lít khí HCl (đktc) để thu được dung dịch axit clohidric 16,57%. 
A. 8,96(l) B. 4,48(l) C. 2,24(l) D. 1,12(l)
 5.37 Trong các nguyên tố dưới đây , nguyên tử của nguyên tố nào có xu hướng kết hợp với electron mạnh nhất.?
A. Photpho. B. Cacbon. C. Clo. D. Bo.
5.38 Để nhận biết các dung dịch sau đây chứa trong các lọ mất nhãn : NaCl, NaNO3, BaCl2, Ba(NO3)2 . Người ta dùng thuốc thử nào sau đây ? 
	A. Na2SO4 và NaOH. B. AgNO3 và Na2SO4
	C. H2SO4 và Na2CO3 D. Na2CO3 và HNO3
5.39 Cho 6g brom có lẫn tạp chất là clo vào một dung dịch có chứa 1,6g kali bromua và lắc đều thì toàn bộ clo dự phản ứng hết . Sau đó làm bay hơi hỗn hợp sau thi nghiệm và sấy khô chất rắn thu được. Khối lương chất rắn sau khi sấy là 1,333g. Hàm lượng phần trăm của clo trong loại brom nói trên là :
A. 3,55% B. 5,35% C. 3,19% D. 3,91%
5.40 Có 3 lọ mất nhãn chứa 3 chất riêng biệt HCl, NaCl, HNO3. Chọn hóa chất cần dùng và thứ tự thực hiện để nhận biết các chất đó .
Dùng AgNO3 trước và giấy quỳ sau.
Chỉ dùng AgNO3.
Dùng giấy quỳ trước, AgNO3 sau.
A và C đúng.
5.41 Dẫn khí clo đi vào dung dịch FeCl2, nhận thấy dung dịch từ màu lục nhạt chuyển sang màu nâu. Phản ứng này thuộc loại : 
	A. Phản ứng thế B. Phản ứng phân hủy.
	C. Phản ứng trung hòa. D. Phản ứng oxi hóa – khử.
5.42 Cho phản ứng : 
 2FeCl2 (dd) + Cl2 (k) → 2FeCl3 (dd)
Trong phản ứng này xảy ra :
Ion Fe2+ bị khử và nguyên tử Cl bị oxi hóa.
Ion Fe3+ bị khử và ion Cl– bị oxi hóa.
Ion Fe2+ bị oxi hóa và nguyên tử Cl bị khử.
Ion Fe3+ bị oxi hóa và ion Cl– .
5.43 Phản ứng nào sau đây không điều chế được khí clo?
Dùng MnO2 oxi hóa HCl.
Dùng KMnO4 oxi hóa HCl.
Dùng K2SO4 oxi hóa HCl .
Dùng K2Cr2O7 oxi hóa HCl.
5.44 Một trong những phản ứng nào sau đây sinh ra khí hidroclorua ? 
Dẫn khí clo vào nước.
Đốt khí hidro trong khí clo.
Điện phân dung dịch natri clorua trong nước.
Cho dung dịchbạc nitrat tác dụng với dung dịch natri clorua.
5.45. Cân bằng phương trình hóa học của các phản ứng oxi hóa – khử sau bằng pp thăng bằng electron
a/ KMnO4 + HCl KCl + MnCl2 + Cl2 + H2O
b/ HNO3 + HCl NO2 + Cl2 + H2O
c/ HClO3 + HCl Cl2 + H2O
d/ PbO2 + HCl PbCl2 + Cl2 + H2O	
e/ FeCl2 + Cl2 FeCl3
f/ Cl2 + SO2 + H2O HCl + H2SO4
g/ KOH + Cl2 KCl + KClO3 + H2O
h/ Ca(OH)2 + Cl2 Ca(ClO)2 + CaCl2 + H2O
5.46. Cần bao nhiêu gam KMnO4 và bao nhiêu ml dd HCl 1M để điều chế đủ khí Clo tác dụng với Fe, tạo nên 16,25g FeCl3
5.47. Cho 69,6g Mangan ddioxxit tác dụng hết với dd axit clohidric đặc. toàn bộ lượng Clo sinh ra hấp thụ hết vào 500ml dd NaOH 4M. Xác định CM của các chất trong dd thu được sau phản ứng. Coi Vdd không thay đổi.
5.48. Cho 0,6 lít khí Clo phản ứng với 0,4 lít khí hidro.
a/ Tính V khí HCl thu được ( các thể tích đo ở cùng điều kiện to, áp suất)
b/ Tính thành phần % về thể tích của các khí có trong hh sau phản ứng
5.49. Tính V khí Clo thu được ở đ ktc khi:
a/ Cho 7,3g HCl tác dụng với MnO2
b/ Cho 7,3g HCl tác dụng với KMnO4
5.50. Tính khối lượng Cu và V khí Clo (đktc) đã tham gia phản ứng nếu có 27g CuCl2 tạo thành.
Bài 23: HIĐRO CLORUA – AXIT CLOHIDRIC VÀ MUỐI CLORUA
A/ BÀI TẬP TỰ LUẬN
Haõy vieát caùc phöông trình phaûn öùng chöùng minh raèng axit clohiñric coù ñaày ñuû tính chaát hoùa hoïc cuûa moät axit.
Vieát 1 phöông trình phaûn öùng chöùng toû axit HCl coù tính oxi hoùa, 1 phöông trình phaûn öùng chuùng toû HCl coù tính khöû.
Cho caùc chaát sau: KCl, CaCl2 , MnO2 , H2SO4 ñaëc. Troän 2 hoaëc 3 chaát vôùi nhau. Troän nhö theá naøo ñeå taïo thaønh hiñro clorua? Troän nhö theá naøo ñeå taïo thaønh clo? Vieát phöông trình phaûn öùng.
Vieát 3 phöông trình phaûn öùng ñieàu cheá saét (III) clorua.
Axit HCl coù theå taùc duïng nhöõng chaát naøo sau ñaây? Vieát phaûn öùng xaûy ra: Al, Mg(OH)2 , Na2SO4 , FeS, Fe2O3 , Ag2SO4 , K2O, CaCO3 , Mg(NO3)2 . 
Vieát phöông trình phaûn öùng xaûy ra khi cho laàn löôït caùc chaát trong nhoùm A {HCl, Cl2} taùc duïng vôùi laàn löôït caùc chaát trong nhoùm B {Cu, AgNO3 , NaOH, CaCO3}.
Töø KCl, H2SO4 ñaëc, MnO2 , Fe, CuO, Zn, haõy ñieàu cheá FeCl3 , CuCl2 , ZnCl2 .
Töø NaCl, H2O, Fe vaø caùc thieát bò caàn thieát, haõy ñieàu cheá FeCl3 , FeCl2 , Fe(OH)2 , Fe(OH)3.
Nhaän bieát caùc dung dòch maát nhaõn sau baèng phöông phaùp hoùa hoïc:
	a) KOH, K2SO4 , KCl, K2SO4 , KNO3	b) HCl, NaOH, Ba(OH)2 , Na2SO4
	c) HCl, HNO3 , H2SO4 , HBr	d) KCl, K2SO4 , KNO3 , KI
	e) BaCl2 , K2SO4 , Al(NO3)3 , Na2CO3
Nhaän bieát caùc dung dòch sau baèng phöông phaùp hoùa hoïc:
	a) NaNO3 , NaCl, HCl.	b) NaCl, HCl, H2SO4
Hoøa tan 1 (mol) hiñro clorua vaøo nöôùc roài cho vaøo dung dòch ñoù 300 (g) dung dòch NaOH 10%. Dung dòch thu ñöôïc coù phaûn öùng gì? Axit, bazô hay trung hoøa?
Cho axit H2SO4 ñaëc taùc duïng heát vôùi 58,5 (g) NaCl, ñun noùng. Hoøa tan khí taïo thaønh vaøo 146 (g) nöôùc. Tính C% dung dòch thu ñöôïc.
Coù moät dung dòch chöùa ñoàng thôøi HCl vaø H2SO4 . Cho 200 (g) dung dòch ñoù taùc duïng dung dòch BaCl2 dö taïo ñöôïc 46,6 (g) keát tuûa. Loïc keát tuûa, trung hoaø nöôùc loïc phaûi duøng 500 (ml) dung dòch NaOH 1,6 (M). Tính C% moãi axit trong dung dòch ñaàu.
Ñieàn caùc hôïp chaát chöùa clo vaøo caùc kyù töï A, B cho phuø hôïp:
	a) A1 + H2SO4 = B1 + Na2SO4	b) A2 + CuO = B2 + CuCl2
	c) A3 + CuSO4 = B3 + BaSO4	d) A4 + AgNO3 = B4 + HNO3
	e) A5 + Na2S = B5 + H2S	f) A6 + Pb(NO3)2 = B6 + KNO3
	g) A7 + Mg(OH)2 = B7 + H2O	h) A8 + CaCO3 = B8 + H2O + CO2 
	i) A9 + FeS = B9 + H2S
Thöïc hieän chuoãi phaûn öùng sau:
a) NaCl ® HCl ® Cl2 ® HClO ® HCl
 ¯ ¯ 
 AgCl ® Ag CuCl2 ® HCl 	
b) KMnO4 ® Cl2 ® CuCl2 ® FeCl2 ® HCl
 ¯ 
 HCl ® CaCl2 ® Ca(OH)2 
c) KCl ® HCl ® Cl2 ® Br2 ® I2
 ¯ 
 FeCl3 ® AgCl ® Ag
Hoøa tan 31,2 (g) hoãn hôïp A goàm Na2CO3 vaø CaCO3 vaøo dung dòch HCl dö thu ñöôïc 6,72 (l) CO2 (ñkc). Tính khoái löôïng töøng chaát trong A.
Cho 27,8 (g) hoãn hôïp B goàm Al vaø Fe taùc duïng vôùi dung dòch HCl dö thu ñöôïc 15,68 (l) H2 (ñkc). Tính % khoái löôïng töøng chaát trong B.
Cho 24 (g) hoãn hôïp G goàm Mg vaø MgCO3 taùc duïng vôùi dung dòch HCl dö thu ñöôïc 11,2 (l) hoãn hôïp khí goàm H2 vaø CO2 (ñkc). Tính % khoái löôïng töøng chaát trong G.
Hoøa tan 34 (g) hoãn hôïp G goàm MgO vaø Zn vaøo dung dòch HCl dö thu ñöôïc 73,4 (g) hoãn hôïp muoái G’. Tính % khoái löôïng töøng chaát trong G.
Cho 31,4 (g) hoãn hôïp G goàm Al vaø Zn taùc duïng vöøa ñuû vôùi dung dòch HCl 2 (M) thu ñöôïc 15,68 (l) H2 (ñkc).
a) Tính % khoái löôïng töøng chaát trong G.	b) Tính theå tích HCl ñaõ duøng.
Hoøa tan 64 (g) hoãn hôïp X goàm CuO vaø Fe2O3 vaøo dung dòch HCl 20%. Sau phaûn öùng, coâ caïn dung dòch thu ñöôïc 124,5 (g) hoãn hôïp muoái khan G’.
a) Tính % khoái löôïng töøng chaát trong X.	b) Tính khoái löôïng dung dòch HCl ñaõ duøng.
Cho 11,9 (g) hoãn hôïp G goàm Al vaø Zn taùc duïng vöøa ñuû vôùi 400 (ml) dung dòch HCl 2 (M) thu ñöôïc m (g) hoãn hôïp muoái G’vaø V (l) khí (ñkc).
a) Tính khoái löôïng töøng chaát trong G.	b) Tính theå tích khí thoaùt ra (ñkc).
c) Tính khoái löôïng hoãn hôïp muoái G’.
Cho a (g) hoãn hôïp A goàm CaO vaø CaCO3 taùc duïng vöøa ñuû vôùi 300 (ml) dung dòch HCl thu ñöôïc 33,3 (g) muoái CaCl2 vaø 4480 (ml) khí CO2 (ñkc).
a) Tính khoái löôïng hoãn hôïp A.	b) Tính noàng ñoä HCl ñaõ duøng.
Hoøa tan hoaøn toaøn 20 (g) hoãn hôïp Y goàm Zn vaø Cu vaøo moät löôïng vöøa ñuû dung dòch HCl 0,5 (M) thu ñöôïc 4,48 (l) H2 (ñkc). Tính % khoái löôïng töøng chaát trong Y vaø theå tích axit ñaõ duøng.
Cho 13,6 (g) hoãn hôïp X goàm Fe vaø Fe2O3 taùc duïng vöøa ñuû vôùi 91,25 (g) dung dòch HCl 20%.
a) Tính % khoái löôïng töøng chaát trong X.	b) Tính noàng ñoä % dung dòch sau phaûn öùng.
Coù 26, 6 (g) hoãn hôïp goàm hai muoái KCl vaø NaCl. Hoøa tan hoãn hôïp vaøo nöôùc thaønh 500 (g) dung dòch. Cho dung dòch taùc duïng vôùi AgNO3 vöøa ñuû thì taïo thaønh 57,4 (g) keát tuûa. Tính noàng ñoä % moãi muoái trong dung dòch ñaàu.
Hoøa tan hoaøn toaøn moät hoãn hôïp A goàm Zn vaø ZnO caàn duøng 100,8 (ml) dung dòch HCl 36,5% (d = 1,19) thu ñöôïc 8,96 (l) khí (ñkc). Tính khoái löôïng A.
Chia 35 (g) hoãn hôïp X chöùa Fe, Cu, Al thaønh 2 phaàn baèng nhau:
	Phaàn I: cho taùc duïng hoaøn toaøn dung dòch HCl dö thu 6,72 (l) khí (ñkc).
	Phaàn II: cho taùc duïng vöøa ñuû 10,64 (l) khí clo (ñkc).
Tính % khoái löôïng töøng chaát trong X.
Cho 25,3 (g) hoãn hôïp A goàm Al, Mg taùc duïng vöøa ñuû vôùi 400 (ml) dung dòch HCl 2,75 (M) thu ñöôïc m (g) hoãn hôïp muoái X vaø V (ml) khí (ñkc). Xaùc ñònh m (g) vaø V (ml).
Hoøa tan 23,8 (g) hoãn hôïp muoái goàm moät muoái cacbonat cuûa kim loaïi hoùa trò I vaø moät muoái cacbonat cuûa kim loaïi hoùa trò II vaøo dung dòch HCl dö thì thu ñöôïc 0,4 (g) khí. Ñem coâ caïn dung dòch sau phaûn öùng thì thu ñöôïc bao nhieâu gam muoái khan?
Ñeå hoøa tan 4,8 (g) kim loaïi R hoùa trò II phaûi duøng 200 (ml) dung dòch HCl 2(M). Tìm R.
Cho 19,2 (g) kim loaïi R thuoäc nhoùm II vaøo dung dòch HCl dö thu ñöôïc 17,92 (l) khí (ñkc). Tìm R.
Hoøa tan 16 (g) oxit cuûa kim loaïi R hoùa trò III caàn duøng 109,5 (g) dung dòch HCl 20%. Xaùc ñònh teân R.
) oxit cuûa kim loaïi M hoùa trò II vaøo moät löôïng dung dòch HCl 18,25% thu ñöôïc 20,8 (g) muoái. Xaùc ñònh teân M vaø khoái löôïng dung dòch HCl ñaõ duøng.
Hoøa tan 21,2 (g) muoái R2CO3 vaøo moät löôïng dung dòch HCl 2 (M) thu ñöôïc 23,4 (g) muoái. Xaùc ñònh teân R vaø theå tích dung dòch HCl ñaõ duøng.
Hoøa tan hoaøn toaøn 1,17 (g) moät kim loaïi A coù hoaù trò khoâng ñoåi vaøo dung dòch HCl 1,2 (M) thì thu ñöôïc 0,336 (l) khí. Tìm teân kim loaïi A vaø theå tích dung dòch HCl ñaõ duøng. 
B/ BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
5.51 Câu nào sau đây giải thích đúng về sự tan nhiều của khí HCl trong nước:
A. Do phân tử HCl phân cực mạng.
B. Do HCl có liên kết H với nước.
C. Do HCl có liên kết cộng hóa trị kém bền.
D. Do HCl là chất rất háo nước.
5.52 Chất nào sau đây không thể dùng làm khô chất khí Hidro clorua?
 A. P2O5	B. NaOH rắn.
C. dd H2SO4 đặc	D. CaCl2 khan
5.53 Trong phòng thí nghiệm, để điều chế Clo người ta dùng MnO2 với vai trò là:
A. Chất xúc tác B. Chất oxi hóa.
C. Chất khử D. Vừa là chất oxi hóa, vừa khử
5.54 Cho 15,8g KMnO4 tác dụng hết với dd HCl đậm đặc. Hỏi V của Cl2 (đktc) thu được là bao nhiêu?
A. 5,6 lít	B. 0,56 lít
C. 2,8 lít	D. 0,28 lít
5.55 Một mol chất nào sau đây tác dụng hết với dd HCl đặc cho lượng Clo lớn nhất?
A. MnO2	B. KMnO4
C. KClO3	D. CaOCl2
5.56 Đổ dd chứa 40g KOH vào dd chứa 40g HCl. Nhúng giấy quỳ tím vào dd thu được sau phản ứng, quỳ tím chuyển sang màu?
A. Xanh	B. Đỏ
C. Tím	D. Vàng
5.57 Cho 20g hh bột Mg và Fe tác dụng với dd HCl dư thấy có 1g khí bay ra. Hỏi có bao nhiêu gam muối Clorua tạo ra trong dd?
A. 40,5g	B. 45,5g
C. 55,5g	D. 60,5g
5.58 Có 5 dd của 5 chất : Na2CO3, Na2SO3, Na2S, Na2SO4, Na2SiO3. Chỉ dùng 1 thuốc thử duy nhất để nhận biết 5 dd trên?
A. dd Ba(OH)2 B. dd Pb(NO3)2
C. dd HCl D. dd BaCl2
5.59 Cần phải lấy bao nhiêu gam NaCl cho tác dụng với H2SO4 đặc để điều chế 50g dd HCl 14,6%
A. 18,2g	B. 17,1g
C. 11,7g	D. 16,1g
5.60 HX (X là halogen) có thể được điều chế bằng pưhh: NaX + H2SO4 đặc HX + NaHSO4
NaX có thể là chất nào trong số các chất sau đây?
A. NaF B. NaCl
C. NaBr D. A và B đúng
5.61 Dung dịch axit HCl đặc nhất ở 20oC có nồng độ:
	A. 27%	B. 47%
	C. 37%	D. 33%
5.62 Thuốc thử của axit HCl và các muối clorua tan là dung dịch AgNO3, hoàn thành các phản ứng sau:
a/ AgNO3 + NaCl
b/ AgNO3 + HCl
c/ AgNO3 + MgCl2
5.63 Trong dãy axit HF, HCl, HBr, HI. Theo chiều từ trái sang phải tính chất axit biến đổi như sau:
A. Tăng B. Giảm
C. Không thay đổi D. Vừa tăng vừa giảm
5.64 Đưa 2 đũa thủy tinh vừa nhúng vào các dd đặc HCl và NH3 lai gần nhau, xuất hiện khói trắng. Công thức hóa học của chất đó là:
A. HCl	B. NH3
C. NH4Cl	D. Cl2
5.65 Trong các dãy chất dưới đây, dãy nào gồm các chất đều tác dụng được với dung dịch HCl ?
A. Fe2O3, KMnO4, Cu ;
B. Fe, CuO, Ba(OH)2 ;
C. CaCO3, H2SO4, Mg(OH)2;
D. AgNO3(dd), MgCO3, BaSO4.
5.66 Phản ứng của khí Cl2 với khí H2 xảy ra ở điều kiện nào sau đây ?
A. Nhiệt độ thấp dưới O0C.
B. Trong bóng tối, nhiệt độ thường 25oC.
C. Trong bóng tối.
D. Cóchiếu sáng ..
to
5.67 Phản ứng nào sau đây được dùng để điều chế khí hidroclorua trong phòng thí nghiệm ?
A. H2 + Cl2 → 2HCl .
B. Cl2 + H2O → HCl + HClO .
to
C. Cl2 + SO2 + 2H2O → 2HCl + H2SO4 
D. NaCl(r) + H2SO4 (đặc) → NaHSO4 + HCl .
5.68 Phản ứng nào sau đây chúng tỏ HCl có tính khử ?
A. 4HCl + MnO2 → MnCl2 + Cl2 + 2H2O..
B. 2HCl + Mg(OH)2 → MgCl2 + 2H2O.
C. 2HCl + CuO → CuCl2 + H2O.
D. 2HCl + Zn → ZnCl2 + H2.
5.69 Tính nồng độ của 2 dd HCl trong các trường hợp sau:
a/ Cần phải dùng 150ml dd HCl để kết tủa hoàn toàn 200g dd AgNO3 8,5%.
b/ khi cho 50g dd HCl vào 1 cốc đựng NaHCO3 dư thì thu được 2,24 lít khí (đktc)
5.70 Cho 22g hh Fe và Al tác dụng với dd HCl dư thu được 17,92 lít khí (đktc).
a/ Tính thành phần % khối lượng mỗi chất trong hh ban đầu
b/ Tính khối lượng dd HCl 7,3% tối thiểu cần dùng.
c/ Tính khối lượng hh muối thu được khi cô cạn dd sau phản ứng.
5.71 Cho 0,54g kim loại R (hóa trị không đổi) tác dụng với dd HCl dư thu được 672cm3 khí H2 (đktc). Xác định R.
5.72 Cho 10,8 g kim loại hóa trị 3 tác dụng với khí Cl2 tạo thành 53,4g clorua kim loại.
a/ Xác định tên kim loại.
b/ Tính lượng MnO2 và V dd HCl 37% (d = 1,19g/ml) để điều chế khí Clo dùng trong phản ứng trên. Biết Hiệu suất phản ứng là 80%.
5.73 Hòa tan hoàn toàn 14,2g hỗn hợp Fe, CuO vào 100ml dd HCl thì thu được 1,68 lít khí A (đktc) và dd B.
a/ Tính khối lượng của mỗi chất trong hỗn hợp ban đầu.
b/ Tính CM của dd HCl.
c/ Tính CM của mỗi muối trong dd B (xem như V dd không thay đổi)
5.74 Muối ăn bị lẫn các tạp chất Na2SO4, MgCl2. CaCl2 và CaSO4 Hãy trình bày PPHH để loại bỏ các tạp chất. Viết phương trình phản ứng xảy ra.
5.75 Cho hh A gồm Cu và Mg vào dd HCl dư thu được 5,6 lít khí (đktc) không màu và chất rắn không tan B. Dùng dd H2SO4 đặc, nóng để hòa tan chất rắn không tan B thu được 2,24 lít khí SO2 (đktc)
a/ Viết các pthh xảy ra.
b/ Tính khối lượng hh A ban đầu.
Đáp số: 12,4(g)
5.76 A và B là 2 dung dịch axit clohidric có nồng độ khác nhau. Trộn lẫn 1 lít A với 3 lít B, ta được 4 lít dd D. Để trung hòa 10ml dd D cần 15ml dd NaOH 0,1M. Trộn lẫn 3 lít A với 1 lít B, ta được 4 lít dd E. Cho 80ml dd E tác dụng với dd AgNO3 (lấy dư) thu được 2,87g kết tủa. Tính nồng độ mol của các dd A, B, D, E.
Đáp số : A: 0,3M ; B: 0,1M ; D: 0,15M ; E: 0,25M
4. HÔÏP CHAÁT CHÖÙA OXY CUÛA CLO
A/ BÀI TẬP TỰ LUẬN
Keå teân moät soá muoái cuûa axit chöùa oxi cuûa clo. Neâu phöông phaùp chung ñeå ñieàu cheá chuùng? Vieát phöông trình phaûn öùng minh hoïa cho töøng chaát.
Vieát phöông trình phaûn öùng thöïc hieän chuoãi bieán hoùa sau:
	a) Kali clorat ® kali clorua ® hiñro clorua ® ñoàng (II) clorua ® bari clorua ® baïc clorua ® clo ® kali clorat
	b) Axit clohiñric ® clo ® nöôùc Javen
 ¯
 clorua voâi ® clo ® brom ® iot 
	c) CaCO3 ® CaCl2 ® NaCl ® NaOH ® NaClO ® NaCl ® Cl2 ® FeCl3 ® AgCl
Vieát phöông trình phaûn öùng xaûy ra khi cho caùc chaát trong nhoùm A laàn löôït taùc duïng caùc chaát trong nhoùm B.
	a) A: HCl, Cl2
	 B: KOH ñaëc (to), dung dòch AgNO3 , Fe, dung dòch KBr
	b) A: HCl, Cl2
	 B: KOH (to thöôøng), CaCO3 , MgO , Ag
Khi ñun noùng muoái kali clorat khoâng xuùc taùc thì muoái bò phaân huûy ñoàng thôøi theo hai phöông trình sau:
	(a) 2KClO3 ® 2KCl + 3O2 
	(b) 4KClO3 ® 3KClO4 + KCl
	Haõy tính: Bao nhieâu % khoái löôïng bò phaân huûy theo (a)? Bao nhieâu % khoái löôïng bò phaân huûy theo (b)? Bieát raèng khi phaân huûy hoaøn toaøn 73,5 (g) KClO3 thì thu ñöôïc 33,5 (g) KCl.
Cho 69,8 (g) MnO2 taùc duïng vôùi axit HCl ñaëc. Daãn khí clo thu ñöôïc vaøo 500 (ml) dung dòch NaOH 4 (M) ôû nhieät ñoä thöôøng.
	a) Vieát phöông trình phaûn öùng xaûy ra.
	b) Tính noàng ñoä mol cuûa caùc muoái trong dung dòch thu ñöôïc, coi theå tích dung dòch thay ñoåi khoâng ñaùng keå.
B/ BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
5.77 Trong phản ứng: 
 Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO + H2O
Phát biểu nào sau đây đúng với các nguyên tử Clo?
	A. Bị oxi hóa	 B. Bị khử
	C. không bị oxi hóa, không bị khử	D. Vừa oxi hóa, vừa khử
5.78 Trong phản ứng:
 Cl2 + 2KOH KCl + KClO + H2O
 Clo đóng vai trò nào?
Là chất khử
Là chất oxi hóa
không là chất oxi hóa, không là chất khử
Vừa là chất oxi hóa, vừa là chất khử
5.79 Clorua vôi là loại muối nào sau đây?
	A. Muối tạo bởi 1 kim loại liên kết với 1 loại gốc axit
	B. Muối tạo bởi 1 kim loại liên kết với 2 loại gốc axit
	C. Muối tạo bởi 2 kim loại liên kết với 1 loại gốc axit
	D. Clorua vôi không phải là muối
5.80 Trong các hợp chất của Clo sau đây thì hợp chất nào có tính oxi hóa mạnh nhất?
 A. HClO4	B. HClO3
C. HClO2	D. HClO
5.81 Trong các axit có oxi của Clo sau đây thì axit nào có tính axit mạnh nhất?
A. HClO4	B. HClO3
C. HClO2	D. HClO
5.82 Axit cloric có công thức nào sau đây?
A. HClO4	B. HClO3
C. HClO2	D. HClO
5.83 Axit hipoclorơ có công thức nào sau đây?
A. HClO4	B. HClO3
C. HClO2	D. HClO
5.84 Số oxi hóa của Clo trong axit pecloric là:
A. +3 B. +5 C. +7	 D. – 1
5.85 Tính tẩy màu, sát trùng của clorua vôi là do nguyên nhân nào sau đây?
A. Do clorua vôi dễ bị phân hủy ra oxi nguyên tử có tính oxi hóa mạnh
B. Do clorua vôi phân