Đề thi môn Địa Lý Lớp 10 năm học 2014-2015 - Kỳ thi chọn học sinh giỏi cấp Trường - Trường THPT Trại Cau

SỞ GD&ĐT THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG THPT TRẠI CAU
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc Lập - Tự do - Hạnh phúc
KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG
NĂM HỌC 2014 - 2015
ĐỀ THI - Môn: Địa lí
Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)
Câu 1.(3,0 điểm) 
a. Tính giờ trên Trái đất
Một trận bóng đá diễn ra ở Anh vào lúc 19h00 ngày 29/9/2012 và được truyền hình trực tiếp (Anh nằm trên đường kinh tuyến gốc). Hỏi tại các địa điểm sau bắt đầu xem trực tiếp trận đấu trên khi nào?
Vị trí
Việt Nam
Nga
Ô-xtrây-li-a
Hoa Kì
Kinh độ
1050 Đ
450 Đ
1500 Đ
1200 T
Giờ
Ngày
b. Giải thích: Tại sao ngày hè trời nhiều mây thì đỡ nóng, đêm đông trời nhiều mây thì đỡ rét và đêm đông ít mây thì lại rét hơn?
Câu 2. (2,5 điểm)
a. Nêu vai trò của sản xuất nông nghiệp.
b. Tại sao ở nước ta hiện nay đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp là nhiệm vụ chiến lược hàng đầu?
Câu 3. (4,0 điểm)
Cho bảng số liệu: 
Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên trung bình năm
 (đơn vị %)
 Giai đoạn 
Nhóm nước
1960-1965
1975-1980
1985-1990
1995-2000
2001-2005
Phát triển
1,2
0,8
0,6
0,2
0,1
Đang phát triển
2,3
1,9
1,9
1,7
1,5
Thế giới
1,9
1,6
1,6
1,4
1,2
a. Hãy vẽ biểu đồ thích hợp nhất so sánh tỉ suất gia tăng tự nhiên của các nhóm nước với toàn thế giới.
b. Nhận xét và giải thích 
Câu 4. (4,0 điểm)
a. Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại đã tác động đến sự phát triển nền kinh tế thế giới như thế nào? 
b. Nêu các thành tựu của công nghệ chủ chốt trong cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện đại diễn ra vào cuối thế kỉ XX đầu thế kỉ XXI.
Câu 5. (3,5 điểm)
Nêu và giải thích sự thay đổi không gian sản xuất công nghiệp của Hoa Kì. 
Câu 6. (3,0 điểm)
a. Có ý kiến cho rằng: "Bảo vệ môi trường là vấn đề sống còn của nhân loại". Theo em ý kiến đó đúng không? Tại sao?
b. Giải thích câu nói: Trong bảo vệ môi trường cần phải "Tư duy toàn cầu, hành động địa phương".
..........................................Hết................................................
- Thí sinh không được sử dụng tài liệu.
- Giám thị không giải thích gì thêm.
Họ và tên thí sinh: ...................................
Chữ kí giám thị số 1: ...............................
Số báo danh: ...........................................
Chữ kí giám thị số 2: ...............................
SỞ GD&ĐT THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG THPT TRẠI CAU
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc Lập - Tự do - Hạnh phúc
ĐÁP ÁN KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG
NĂM HỌC 2014 - 2015
Môn: Địa lí
Câu
Nội dung
Điểm
Câu 1
3 điểm
 a. Tính giờ trên Trái đất
 Một trận bóng đá diễn ra ở Anh vào lúc 19h ngày 29/9/2012 và được truyền hình trực tiếp ( Anh nằm trên đường kinh tuyến gốc). Các địa điểm sau bắt đầu xem trực tiếp trận đấu trên khi:
Vị trí
Việt Nam
Nga
Ô-xtrây-li-a
Hoa kì
Kinh độ
1050 Đ
450 Đ
1500 Đ
120o T
Giờ
2h
22h
5h
11h
Ngày
30/9/2012
29/9/2012
30/9/2012
29/9/2012
b. Giải thích: Tại sao ngày hè trời nhiều mây thì đỡ nóng, đêm đông trời nhiều mây thì đỡ rét và đêm đông ít mây thì lại rét hơn
 - Mây có vai trò quan trọng trong việc giữ bức xạ Mặt trời và ngăn bớt sự tỏa nhiệt của Trái Đất.
 - Ngày hè có nhiều mây thì mây sẽ phản xạ và hấp thu một phần bức xạ Mặt Trời làm cho mặt đất bớt nóng.
 - Đêm đông có nhiều mây thì sẽ ngăn bớt sự tỏa nhiệt của Trái Đất, làm cho đỡ rét.
 - Đêm đông trời quang mây, Trái Đất toả mất nhiệt nhiều hơn nên rét hơn.
 2,0
1,0
0,25
0,25
0,25
0,25
Câu 2
2,5 điểm
 a. Vai trò của sản xuất nông nghiệp:
 - Vai trò quan trọng, không ngành nào có thể thay thế được
 - Cung cấp lương thực, thực phẩm.
 - Cung cấp nguyên liệu cho các ngành công nghiệp.
 - Nguồn hàng xuất khẩu, thu ngoại tệ.
 b. Ở nước ta hiện nay đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp là nhiệm vụ chiến lược hàng đầu vì:
 - Nước ta có nhiều điều kiện tự nhiên thuận lợi cho sự phát triển nông nghiệp
 - Là nước đông dân vì vậy nhu cầu lương thực , thực phẩm lớn.
 - Chất lượng, cơ cấu bữa ăn chưa đảm bảo và cân đối cho nhu cầu tái SX
 - Phần lớn dân cư sống ở nông thôn, làm nông nghiệp: Góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập và cải thiện đời sống nhân đân.
 - Nông nghiệp cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp và đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa.
 - Tạo nhiều mặt hàng xuất khẩu có giá trị, góp phần tích lũy vốn cho nền kinh tế...
1,0
0,25
0,25
0,25
0,25
1,5
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
Câu 3
4,0 điểm
a. Vẽ biểu đồ
 - Vẽ biểu đồ cột gộp nhóm ( Các dạng khác không cho điểm)
 - Vẽ đẹp, đúng, chính xác, đày đủ nội dung, khoa học.
( Nếu thiếu một nội dung hoặc thông tin: tên, chú giải... trừ 0,25điểm/nội dung)
 b. Nhận xét, giải thích
 * Nhận xét:
 Giai đoạn 1960- 1965 đến giai đoạn 2001- 2005
 - Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên của thế giới và 2 nhóm nước đều giảm, nhưng không đều nhau
 + Các nước phát triển giảm mạnh (dẫn chứng) 
 + Các nước đang phát triển giảm chậm (dẫn chứng)
 - Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên của 2 nhóm nước khác biệt nhau
 + Các nước phát triển thấp hơn thế giới (dẫn chứng) 
 + Các nước đang phát triển cao hơn thế giới (dẫn chứng) 
 * Giải thích: 
 - Nhóm nước phát triển dân số đã ổn định. Nền kinh tế phát triển,mức sống cao, người dân được chăm sóc tốt về y tế, tâm lí ngại sinh con => Tỉ lệ gia tăng tự nhiên giảm mạnh.
 - Nhóm nước đang phát triển với mức sống, trình độ dân trí thấp, phong tục tập quán, tâm lí xã hội cổ hủ, chưa có ý thức về việc sinh đẻ có kế hoạnh-> Tỉ lệ gia tăng tự nhiên còn cao. Nhưng hiện nay nhiều nước đã tiến hành KHHGĐ nên xu hướng giảm dần.
2,0
2,0
0,5
0,5
0,5
0,5
Câu 4
4 điểm
a. Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại đã tác động đến sự phát triển của nền kinh tế thế giới
- Khoa học và công nghệ trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp ( Dẫn chứng)
- Làm xuất hiện nhiều ngành mới có hàm lượng kỹ thuật cao ( Dẫn chứng)
- Làm thay đổi cơ cấu lao động xã hội, tỉ lệ người làm việc bằng chất xám ngày càng cao. ( Dẫn chứng)
- Thúc đẩy mạnh mẽ xu hướng toàn cầu hóa nền kinh tế thế giới, được thể hiện trên các lĩnh vực như mậu dịch quốc tế, đầu tư nước ngoài, thị trường tài chính quốc tế, sự phân công lao động ngày càng sâu rộng, vai trò của các công ti xuyên quốc gia ngày càng lớn.
=> Nền kinh tế thế giới chuyển dần từ nền kinh tế công nghiệp sang loại hình kinh tế mới, kinh tế tri thức.
b. Nêu các thành tựu của công nghệ chủ chốt trong cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện đại diễn ra vào cuối thế kỉ XX đầu thế kỉ XXI.
- Công nghệ vật liệu ( Dẫn chứng)
- Công nghệ năng lượng ( Dẫn chứng)
- Công nghệ sinh học( Dẫn chứng)
- Công nghệ thông tin ( Dẫn chứng)
2,0
0,25
0,25
0,5
0,5
0,5
2,0
0,5
0,5
0,5
0,5
Câu 5
3,5 điểm
 Sự thay đổi không gian sản xuất công nghiệp của Hoa Kì: 
* Biểu hiện:
- Trước đây, SX công nghiệp tập trung ở vùng Đông Bắc với các ngành công nghiệp truyền thống (Dẫn chứng)
 - Hiện nay SX công nghiệp mở rộng xuống phía Nam và ven Thái Bình Dương hình thành vành đai công nghiệp mới " Vành đai công nghiệp Mặt trời" với các ngành công nghiệp hiện đại ( Dẫn chứng) 
* Giải thích: 
 - Do tác động của cuộc cách mạng KH-KT và toàn cầu hóa đã tạo ra sự thay đổi trong cơ cấu công nghiệp, xu hướng phát triển các ngành công nghiệp mới có hàm lượng kĩ thuật cao, sử dụng nguồn năng lượng mới, vật liệu mới thay thế dần cho công nghiệp truyền thống.
 - Từ thập niên 70 của thế kỉ XX đến nay, nền công nghiệp của Hoa Kì đang bị cạnh tranh trên nhiều lĩnh vực khác nhau, nên cần điều chỉnh lại SX để tạo ra những lĩnh vực mới có ưu thế về kĩ thuật và thị trường tiêu thụ.
 - Do sự xuống cấp của vành đai công nghiệp Đông Bắc về môi trường tự nhiên, cơ sở vật chất kĩ thuật...
 - Khu vực phía Nam và ven Thái Bình Dương có nhiều lợi thế: 
 + Nhà nước quan tâm tới việc khai thác môi trường, xây dựng mới các cơ sở hạ tầng, GTVT, phát triển nguồn năng lượng mới...
 + Gần Mĩ La Tinh, nơi cung cấp nguồn nguyên liệu dồi dào, thị trường tiêu thụ lớn.
 + Giá nhân công rẻ hơn vùng Đông Bắc.
 + Khí hậu nắng ấm, không gian SX rộng lớn...
1
0,5
0,5
2,5
0,5
0,5
0,5
0,25
0,25
0,25
0,25
Câu 6
3,0 điểm
a. Giải thích ý kiến cho rằng: "Bảo vệ môi trường là vấn đề sống còn của nhân loại". 
 Bảo vệ môi trường là vấn đề sống còn của nhân loại là đúng vì:
- Môi trường có vai trò rất quan trọng:
+ Là ngôi nhà chung của tất cả muôn loài, trong đó con người tồn tại và phát triển.
+ Cuộc sống mỗi con người có liên hệ mật thiết với môi trường, con người là một thành phần của môi trường và không thể tách rời môi trường.
=> một môi trường bền vững là điều kiện lí tưởng cho con người và ngược lại.
- Hiện nay ô nhiễm môi trường mở rộng trên phạm vi toàn thế giới:
+ Ở nước đang phát triển: Khai thác bừa bãi tài nguyên => cạn kiệt, hủy hoại môi trường => nghèo đói => Bảo vệ môi trường không thể tách rời cuộc đấu tranh xóa đói giảm nghèo
+ Ở các nước phát triển: Sự phát triển kinh tế => tăng cường sử dụng chất CFCs với tốc độ và khối lượng lớn => tăng khí thải, chất thải => nguyên nhân chính làm thủng tầng ô zôn và hiệu ứng nhà kính...
- Hậu quả: Con người đã tác động vào môi trường làm tổn hại môi trường gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng (Dẫn chứng) => Đe dọa trực tiếp đến sự phát triển kinh tế và sức khỏe con người.
b. Trong bảo vệ môi trường cần phải "Tư duy toàn cầu, hành động địa phương" là vì:
 - Cần phải tư duy toàn cầu vì môi trường Trái đất là ngôi nhà chung của tất cả mọi người. Môi trường tự nhiên là một thể thống nhất và hoàn chỉnh. Hoạt động phá hoại môi trường ở nơi này sẽ ảnh hưởng nhiều đến nơi khác.
 - Hành động địa phương: Bảo vệ môi trường phải tiến hành ở từng nơi cụ thể gắn với cuộc sống của mỗi con người, không có bảo vệ môi trường một cách chung chung.
2,0
0,5
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5
1,0
0,5
0,5