2 Đề kiểm tra học kì I Ngữ Văn 9 - Trường PTDTBT Tả Củ Tỷ 1 - Năm học 2022-2023 (Có đáp án + Ma trận)

 PHÒNG GD&ĐT BẮC HÀ MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ I
 TRƯỜNG PTDTBT Môn: Ngữ văn
 TIỂU HỌC VÀ THCS TẢ CỦ TỶ 1 Khối lớp 9
 Năm học: 2022-2023
 Mức độ
 Chủ đề Vận dụng Tổng
 Nhận biết Thông hiểu Vận dụng
 cao
 - Nhận biết Chỉ ra, nêu hiệu 
 Phần I. 
 được thể thơ, 
 Đọc hiểu quả của biện pháp 
 phương thức 
 Đoạn ngữ liệu
 biểu đạt chính tu từ trong bài 
 trong bài thơ; thơ, đoạn ngữ 
 phương thức liệu; mục đích 
 biểu đạt và giá 
 trong câu thơ, lý 
 trị thời gian 
 trong đoạn ngữ giải được ý kiến 
 liệu trong đoạn ngữ 
 liệu 
 Số câu
 2 2 4
 Số điểm
 1,0 2,0 3,0
 Tỉ lệ %
 10% 20% 30%
 Viết đoạn Cảm nhận 
 văn nghị về nhân vật 
 luận xã hội bé Thu 
 Phần II. về bài học trong Chiếc 
 Tạo lập văn nghị lực lược ngà; 
 bản vượt khó anh thanh 
 Văn nghị luận trong cuộc niên trong 
 sống; về Lặng lẽ Sa 
 những việc pa
 làm của bản 
 thân không 
 lãng phí thời 
 gian
 Số câu 1 1 2
 Số điểm 2,0 5,0 7,0
 Tỉ lệ % 20% 50% 70%
Tổng 
 1 3 1 1 6
Số câu
 1,0 2,0 2,0 5,0 10
Số điểm
 10% 20% 20% 50% 100%
Tỉ lệ % PHÒNG GD&ĐT BẮC HÀ ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ I
 TRƯỜNG PTDTBT Môn: Ngữ văn
 TIỂU HỌC VÀ THCS TẢ CỦ TỶ 1 Khối lớp 9
 Năm học: 2022-2023
 (Thời gian: 90 phút không kể thời gian giao đề)
 ĐỀ 1
 I. PHẦN ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
 Đọc văn bản sau và thực hiện những yêu cầu bên dưới: 
 ÁO ĐỎ
 Áo đỏ em đi giữa phố đông
 Cây xanh như cũng ánh theo hồng
 Em đi lửa cháy trong bao mắt
 Anh đứng thành tro, em biết không? 
 (Vũ Quần Phương)
 Câu 1 (0,5 điểm): Văn bản trên được viết theo thể thơ nào?
 Câu 2 (0,5 điểm): Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản.
 Câu 3 (1,0 điểm): Chỉ ra và nêu hiệu quả diễn đạt của biện pháp tu từ được sử 
dụng trong câu thơ “Em đi lửa cháy trong bao mắt”.
 Câu 4 (1,0 điểm): Theo em, câu thơ “Anh đứng thành tro, em biết không?” 
nhằm thể hiện điều gì? 
 II. PHẦN LÀM VĂN (7,0 điểm)
 Câu 5 (2,0 điểm): Em hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng 10 đến 15 dòng) nêu suy nghĩ 
của em về bài học cuộc sống được gợi ra từ câu chuyện sau:
 QUẠ UỐNG NƯỚC
 Có một mùa hè nóng nực, trời nóng như thiêu như đốt, mãi không có giọt mưa 
nào. Đất đai bị hạn hán khô cằn, nứt nẻ, sông suối cạn khô. Muôn loài nháo nhác vì 
thiếu nước. 
 Không có nước uống, mẹ con nhà Quạ sắp lả đi vì khát. Quạ mẹ dẫn các con đi khắp 
nơi nhưng không tìm đâu ra nước. Cuối cùng Quạ mẹ cũng tìm được một cái bình. Nhưng 
cái bình rất sâu, Quạ chẳng có cách nào uống được tí nước dưới đáy bình. 
 Quạ mẹ nghĩ mãi rồi bảo các con đi lấy sỏi thả vào bình. Nhờ vậy mà nước 
dâng lên đến miệng bình, Quạ mẹ và Quạ con có nước uống, qua được cơn khát. 
 (Songdep.xitrum.net)
 Câu 6 (5 điểm) Cảm nhận của em về nhân vật bé Thu trong truyện ngắn Chiếc 
lược ngà của nhà văn Nguyễn Quang Sáng.
 .Hết .. PHÒNG GD&ĐT BẮC HÀ ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ I
 TRƯỜNG PTDTBT Môn: Ngữ văn
 TIỂU HỌC VÀ THCS TẢ CỦ TỶ 1 Khối lớp 9
 Năm học: 2022-2023
 (Thời gian: 90 phút không kể thời gian giao đề)
 ĐỀ 2
 I. PHẦN ĐỌC – HIỂU (3.0 điểm)
 Đọc kĩ ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi nêu bên dưới:
 Ngạn ngữ có câu: Thời gian là vàng. Nhưng vàng thì mua được mà thời gian 
không mua được. Thế mới biết vàng có giá mà thời gian là vô giá.
 Thật vậy, thời gian là sự sống. Bạn vào bệnh viện mà xem, người bệnh nặng, nếu 
kịp thời chạy chữa thì sống, để chậm là chết.
 Thời gian là thắng lợi. Bạn hỏi các anh bộ đội mà xem, trong chiến đấu, biết 
nắm bắt thời cơ, đánh địch đúng lúc là thắng lợi, để mất thời cơ là thất bại.
 Thời gian là tiền. Trong kinh doanh, sản xuất hàng hóa đúng lúc là lãi, không 
đúng lúc là lỗ.
 Thời gian là tri thức. Phải thường xuyên học tập thì mới giỏi. Học ngoại ngữ mà 
bữa đực, bữa cái, thiếu kiên trì, thì học mấy cũng không giỏi được.
 Thế mới biết, nếu biết tận dụng thời gian thì làm được bao nhiêu điều cho bản 
thân và cho xã hội. Bỏ phí thời gian thì có hại và về sau hối tiếc cũng không kịp.
 (Phương Liên, Thời gian là vàng)
 Câu 1. (0,5 điểm) Xác định phương thức biểu đạt chính của ngữ liệu trên ?
 Câu 2. (0,5 điểm) Theo tác giả, thời gian có những giá trị nào ?
 Câu 3. (1,0 điểm) Chỉ ra một biện pháp tu từ được sử dụng trong văn bản trên 
và nêu hiệu quả của việc sử dụng biện pháp tu từ ấy.
 Câu 4.(1,0 điểm) Em có đồng ý với ý kiến “Bỏ phí thời gian thì có hại và về sau 
hối tiếc cũng không kịp” không ? Vì sao?
 II. PHẦN LÀM VĂN.(7,0 điểm)
 Câu 5(2,0 điểm) Từ ý nghĩa của phần Đọc - hiểu, em hãy viết một đoạn văn 
ngắn (khoảng 10 đến 15 dòng) nêu lên những việc bản thân phải làm để không lãng 
phí thời gian.
 Câu 6. (5,0 điểm) Cảm nhận của em về nhân vật anh thanh niên được thể hiện 
trong đoan trích sau:
 [ ] Công việc của cháu cũng quanh quẩn ở mấy chiếc máy ngoài vườn này 
thôi. Những cái máy vườn trạm khí tượng nào cũng có. Dãy núi này có ảnh hưởng 
quyết định với gió mùa đông bắc đối với miền Bắc nước ta. Cháu ở đây có nhiệm vụ 
đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, dự vào việc báo trước thời 
tiết hằng ngày, phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu (...) Công việc nói chung dễ, chỉ 
cần chính xác. Gian khổ nhất là lần ghi và báo về lúc một giờ sáng. Rét, bác ạ. Ở đây 
có cả mưa tuyết đấy. Nửa đêm đang nằm trong chăn, nghe chuông đồng hồ chỉ muốn 
đưa tay tắt đi. Chui ra khỏi chăn, ngọn đèn bão vặn to đến cỡ nào vẫn thấy là không 
đủ sáng. Xách đèn ra vườn, gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ chực mình ra là 
ào ào xô tới. Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ: nó như bị chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát chổi muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung Những lúc im 
lặng lạnh cóng mà lại hừng hực như cháy. Xong việc, trở vào, không thể nào ngủ lại 
được.
 [ ] Hồi chưa vào nghề, những đêm bầu trời đen kịt, nhìn kĩ mới thấy một ngôi 
sao xa, cháu cũng nghĩ ngay ngôi sao kia lẻ loi một mình. Bây giờ làm nghề này cháu 
không nghĩ như vậy nữa. Vả, khi ta việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình 
được? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng chí dưới kia. 
Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất. Còn 
người thì ai mà chả “thèm” hở bác? Mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu, mình vì ai mà 
làm việc? Đấy, cháu tự nói với cháu thế đấy.[ ]
 (Trích Lặng Lẽ Sa Pa - Nguyễn Thành Long, Ngữ văn 9, Tập một)
 .Hết .. PHÒNG GD&ĐT BẮC HÀ HƯỚNG DẪN CHẤM HỌC KÌ I
 TRƯỜNG PTDTBT Môn: Ngữ văn
TIỂU HỌC VÀ THCS TẢ CỦ TỶ 1 Khối lớp 9
 Năm học: 2022-2023
 ĐỀ 1
Phần Câu Nội dung Điểm
 1 Văn bản trên được viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt. 0,5
 2 Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản là phương 0,5
 thức biểu cảm.
 Biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ “Em đi lửa 0,5
 cháy trong bao mắt”: biện pháp ẩn dụ: lửa cháy chỉ hình 
Phần 3 ảnh áo đỏ trong mắt. 0,5
đọc Hiệu quả diễn đạt: ca ngợi vẻ rực rỡ, quyến rũ của nhân vật 
hiểu trữ tình em.
 Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau, tùy 
 theo mức độ hợp lí mà chấm điểm. 1,0
 4 Gợi ý 1 phương án: Câu thơ “Anh đứng thành tro, em biết 
 không? là một câu hỏi tu từ, nhằm khẳng định vẻ đẹp rực 
 rỡ, quyến rũ của “em” đã “đốt cháy” anh – thuyết phục anh 
 hoàn toàn. 
 *. Mở đoạn
 Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: Hoàn cảnh khó khăn chính 0,25
 là điều kiện để mỗi người bộc lộ khả năng, trí tuệ, bản lĩnh, 
 ý chí của mình để đi đến thành công. 
 *. Thân đoạn
 - Trình bày suy nghĩ về bài học cuộc sống:
 + Cuộc sống không phải lúc nào cũng bằng phẳng mà luôn 0,25
Tạo có những khó khăn, thử thách, thậm chí đến nghiệt ngã, 
 lập 5 tưởng như không thể vượt qua.
văn + Chính trong khó khăn, thử thách ấy, con người luôn tìm 0,25
bản cách để vượt qua; vì vậy, con người bộc lộ được trí tuệ, bản 
 lĩnh, ý chí, nghị lực và khẳng định giá trị của bản thân. 
 + Thử thách càng nghiệt ngã, con người càng kiên trì, nỗ 0,25
 lực tìm kiếm giải pháp và vượt qua được thì sẽ đạt được 
 những giá trị sống đích thực.
 + Cùng với việc nỗ lực, sáng tạo trong tìm kiếm giải pháp, 0,25
 con người cần biết cách nắm bắt cơ hội để đi đến thành 
 công.
 + Mở rộng: phê phán những kẻ sống dựa dẫm, không dám 0,25
 đương đầu với hoàn cảnh khó khăn, thử thách, thiếu ý chí 
 để vươn tới thành công.
 - Rút ra bài học: Từ câu chuyện rút ra bài học về con 0,5
 đường đi đến thành công: mỗi chúng ta cần dám đương đầu 
 với khó khăn, thử thách ; coi đó như cơ hội để thành công và tự khẳng định mình. 
 1. Về kỹ năng:
 - Học sinh làm tốt kiểu bài nghị luận văn học với các thao 
 tác giải thích, phân tích, chứng minh, bình luận, so sánh, 
 phản biện 
 - Bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ.
 - Diễn đạt trôi chảy, có hình ảnh và cảm xúc ; không mắc lỗi ngữ 
 pháp, dùng từ, chính tả.
 - Bài viết có sức khái quát và dấu ấn cá nhân.
 2. Về kiến thức:
 - Trên cơ sở nắm được kiến thức về tác phẩm Chiếc lược 
 ngà của Nguyễn Quang Sáng, biết cách phân tích nhân vật 
6 bé Thu
 - Bài viết có thể trình bày theo những cách khác nhau, miễn là 
 hợp lí. Có thể trình bày theo cách sau: 
 a. Mở bài: Giới thiệu chung 1,0
 - Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Quang Sáng, tác 
 phẩm Chiếc lược ngà, nhân vật bé Thu.
 b. Thân bài
 - Cảm nhận nhân vật bé Thu: 2,0
 + Nhân vật bé Thu là một em bé hồn nhiên, ngây thơ, có cá 
 tính mạnh mẽ.
 + Nhân vật bé Thu có tình yêu thương cha sâu sắc.
 + Tác giả Nguyễn Quang Sáng đã rất thành công trong việc 
 miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật bé Thu. Thông qua việc tạo 
 tình huống truyện bất ngờ, éo le; lựa chọn và sử dụng chi tiết 
 nghệ thuật đặc sắc ; sử dụng ngôn ngữ đối thoại cá thể hóa ; 
 miêu tả cử chỉ, hành động kết hợp với sự am hiểu sâu sắc 
 tâm lí trẻ thơ, tác giả đã khắc họa tâm lí nhân vật bé Thu 
 chân thực, sinh động.
 (HS có thể trình bày cảm nhận về nhân vật bé Thu theo cách khác, 
 miễn là hợp lí, nổi bật những trọng tâm nêu trên, phục vụ được 
 cho phần bình luận ở phía sau thì vẫn chấm điểm)
 - Bình luận: 1,0
 + Thế giới tâm lí của con người rất phong phú, phức tạp 
 trước vô vàn những tình huống khôn lường trong đời sống. 
 Nếu không có sự thấu hiểu con người, không có tài năng thể hiện 
 thì người nghệ sĩ không thể diễn tả chân thực, sinh động tâm lí 
 nhân vật.
 + Miêu tả tâm lí nhân vật càng thành công thì nhân vật càng có 
 sức sống trong lòng người đọc, người nghệ sĩ càng có nhiều đóng 
 góp cho nghệ thuật, tài năng càng được ghi nhận.
 c. Kết bài 1,0
 - Khẳng định lại nét đẹp trong tâm hồn trẻ thơ của bé Thu - Sự thành công nghệ thuật sáng tác của nhà văn tạo nên dấu ấn 
của tác phẩm PHÒNG GD&ĐT BẮC HÀ HƯỚNG DẪN CHẤM HỌC KÌ I
 TRƯỜNG PTDTBT Môn: Ngữ văn
 TIỂU HỌC VÀ THCS TẢ CỦ TỶ 1 Khối lớp 9
 Năm học: 2022-2023
 ĐỀ 2
Phần Câu Nội dung Điểm
 1 Phương thức biểu đạt: Nghị luận 0,5
 2 Theo tác giả, thời gian có những giá trị sau: 0,5
 Thời gian là vàng, sự sống, thắng lợi, tiền, tri thức
 Biện pháp tu từ được sử dụng: Điệp cấu trúc “thời gian là.” 0,25
 3 Tác dụng: Nhấn mạnh giá trị của thời gian. Tạo nhịp điệu, 
 Đọc tăng sức gợi cảm góp phần thể hiện nội dung tư tưởng đoạn 
 – trích. 0,75
 hiểu
 Học sinh tự trình bày theo suy nghĩ của mình, có lý giải. 0,5
 - Đồng tình
 - Giải thích:
 4 + Thời gian thuộc về giá trị vô hình, nó mang lại cho chúng 0,75
 ta sức khỏe, tiền bạc và cả trí tuệ.
 + Không giống như những giá trị hữu hình khác, thời gian 
 một khi trôi qua là không thể quay trở lại, không thể lấy lại 0,75
 vì thế một khi đã đánh mất, bỏ lỡ chúng ta sẽ phải hối tiếc.
 *. Mở đoạn 0,25
 Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: Lãng phí thời gian là hiện 
 tượng rất đáng lo ngại trong đời sống.
 *. Thân đoạn
 1. Giải thích 0,25
 - Lãng phí thời gian là hiện tượng, tình trạng con người thực 
 hiện, tiến hành, tổ chức một công việc nào đó mà làm tốn 
 kém, hao tốn một cách vô nghĩa. 1,0
 Tạo 2. Phân tích
 lập 
 5 * Biểu hiện:
 văn - Lãng phí thời gian, tuổi trẻ, cơ hội... cho những trò chơi, 
 bản những thú vui không lành mạnh như game, điện tử, truyện 
 tranh bạo lực...
 * Tác hại
 - Thiệt hại về tiền bạc, công sức, không có thời để đầu tư cho 
 những việc cần thiết...
 * Biện pháp, những việc cần làm
 + Cần biết đầu tư thời gian, tiền bạc, công sức vào những 
 việc có ích như học tập, giúp đỡ gia đình, cộng đồng... 
 Không nên sống hoài, sống phí những năm tháng tuổi trẻ có ý nghĩa.
 + Cần có thái độ phê phán những người không biết quý trọng 
 thời gian.
 +Là một học sinh cần ý thức được giá trị quý báu của thời 
 gian để tránh làm lãng phí thời gian của mình cũng như của 
 những người xung quanh.
 + Biết cách lên kế hoạch, sắp xếp mọi việc sao cho sử dụng 
 quỹ thời gian hiệu quả nhất: biết phân chia hợp lý giữa thời 
 gian học tập và vui chơi giải trí ...
 + Nhưng tránh hấp tấp nóng vội bởi mỗi việc cần được đầu 
 tư một quỹ thời gian nhất định của nó thì có thể thành công, 
 chỉ cần biết làm chủ thời gian, nỗ lực và kiên trì ắt sẽ thành 
 công.
 + Sống hết mình từng giây từng phút để không hối hận khi 
 thời gian qua đi, để cuộc sống trở nên ý nghĩa hơn. 0,25
 3. Bài học nhận thức và hành động
 - Nhận thức: Lãng phí là hiện tượng đáng phê phán vì nó gây 
 hại cho cả cá nhân và xã hội.
 - Hành động:
 + Thực hành tiết kiệm
 + Sử dụng thời gian hợp lí. Xác định mục đích sống, lí tưởng 
 sống của bản thân để chuyên tâm theo đuổi khát vọng của 
 mình. 0,25
 *. Kết đoạn:
 Mỗi người chỉ sống một lần trong đời và tuổi trẻ cũng 
 “chẳng hai lần thắm ạ”. Thời gian, tuổi trẻ, cơ hội không 
 quay lại bao giờ. Do đó, lãng phí lớn nhất đối với người trẻ 
 tuổi là lãng phí thời gian, tuổi trẻ, cơ hội.
 1. Về kỹ năng:
 - Học sinh làm tốt kiểu bài nghị luận văn học với các thao 
 tác giải thích, phân tích, chứng minh, bình luận, so sánh, 
 phản biện; bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ.
 - Diễn đạt trôi chảy, có hình ảnh và cảm xúc ; không mắc lỗi ngữ 
 pháp, dùng từ, chính tả.
 - Bài viết có sức khái quát và dấu ấn cá nhân.
 2. Về kiến thức:
6 Trên cơ sở nắm được kiến thức về tác phẩm Lặng lẽ Sapa 
 của Nguyễn Thành Long, biết cách phân tích nhân vật anh 
 thanh niên. Bài viết có thể trình bày theo những cách khác nhau, 
 miễn là hợp lí. Có thể trình bày theo cách sau: 
 a. Mở bài: Giới thiệu chung
 - Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Thành Long, truyện 1,0
 ngắn Lặng lẽ Sa; nêu vấn đề nghị luận: tình yêu nghề, yêu 
 lao động của nhân vật anh thanh niên trong đoạn trích.
 b. Thân bài
 *. Hoàn cảnh sống và làm việc - Hoàn cảnh sống: sống một mình “đỉnh Yên Sơn, cao hai 
 nghìn sáu trăm mét”, “bốn bề chỉ cây cỏ và mây mù lạnh 0,5
 lẽo”
 - Công việc: “làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu” –> 
 công việc không khó nhưng đầy những gian khổ
 *.Vẻ đẹp của anh thanh niên thể hiện qua đoạn trích 
 trên: Tình yêu nghề, yêu lao động, luôn có trách nhiệm và 2,0
 hết lòng vì công việc
 - Là một người trách nhiệm trong công việc: làm việc một 
 mình, không có ai giám sát nhưng anh đã hoàn thành công 
 việc một cách xuất sắc.
 - Anh xem công việc như một người bạn: “Khi ta làm việc, 
 ta với công việc là đôi, sao lại gọi là một mình được?”.
 - Báo công việc của mình về “nhà” đúng giờ theo quy định 
 vào “bốn giờ, mười một giờ, bây giờ tối và lại một giờ sáng”
 - Quan niệm về hạnh phúc rất giản đơn: cảm thấy thật hạnh 
 phúc khi biết được rằng nhờ anh phát hiện được đám mây 
 khô mà đã góp phần vào chiến thắng của không quân ta trên 
 bầu trời Hàm Rồng.
 - Anh kể về công việc của mình bằng tất cả sự phấn khởi, 
 tình yêu, sự hào hứng và với anh công việc ấy chính là lẽ 
 sống của mình.
 *. Nghệ thuật: Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện hợp 
 lí. Cách kể truyện tự nhiên, có sự kết hợp giữa tự sự, trữ tình 0,5
 với bình luận.
 c. Kết bài
 - Hình tượng nhân vật anh thanh niên miệt mài, hăng say lao 
 động vì lợi ích đất nước, có sức lan tỏa tới những người 1,0
 xung quanh.
 - Tác giả rất thành công khi xây dựng hình tượng nhân vật 
 anh thanh niên cùng những người đồng nghiệp thầm lặng 
 cống hiến sức trẻ, thanh xuân cho đất nước, dân tộc.
 - Nhắc nhở thế hệ trẻ lòng biết ơn, trách nhiệm với vận mệnh 
 quốc gia.
 GV ra đề Duyệt của BGH
Đặng Thị Thương