Ôn thi THPT Quốc gia Hóa - Phần lý thuyết

PHẦN MỘT: LÍ THUYẾT VÀ CÂU HỎI HÓA HỮU CƠ THƯỜNG GẶP
VẤN ĐỀ 1: NHỮNG CHẤT PHẢN ỨNG ĐƯỢC VỚI DUNG DỊCH AgNO3/NH3
LÍ THUYẾT
Những chất tác dụng được với dung dịch AgNO3/NH3 gồm
1. Ank-1-in (ankin có liên kết ba ở đầu mạch): Phản ứng thế H bằng ion kim loại Ag
Các phương trình phản ứng:
R-C≡CH + AgNO3 + NH3 → R-C≡CAg + NH4NO3
Đặc biệt
CH≡CH + 2AgNO3 + 2NH3 → AgC≡CAg + 2NH4NO3
Các chất thường gặp: axetilen (etin) C2H2; propin CH3-C≡C; vinyl axetilen CH2=CH-C≡CH
Nhận xét: Chỉ có C2H2 phản ứng theo tỉ lệ 1:2 còn các ank-1-ankin khác phản ứng theo tỉ lệ 1:1
2. Andehit (phản ứng tráng gương): Trong phản ứng này andehit đóng vai trò là chất khử
Các phương trình phản ứng:
R-(CHO)x + 2xAgNO3 + 3xNH3 + xH2O → R-(COONH4)x + 2xAg + 2xNH4NO3
Andehit đơn chức (x=1)
R-CHO + 2AgNO3 + 3NH3 + H2O → R-COONH4 + 2Ag + 2NH4NO3
Tỉ lệ mol nRCHO : nAg = 1:2
Riêng andehit fomic HCHO tỉ lệ mol nHCHO : nAg = 1:4
HCHO + 4AgNO3 + 6NH3 + 2H2O → (NH4)2CO3 + 4Ag + 4NH4NO3
Nhận xét: 
- Dựa vào phản ứng tráng gương có thể xác định số nhóm chức - CHO trong phân tử andehit. Sau đó để biết andehit no hay chưa no ta dựa vào tỉ lệ mol giữa andehit và H2 trong phản ứng khử andehit tạo ancol bậc I
- Riêng HCHO tỉ lệ mol nHCHO : nAg = 1:4. Do đó nếu hỗn hợp 2 andehit đơn chức tác dụng với AgNO3 cho nAg > 2.nandehit thì một trong 2 andehit là HCHO
- Nếu xác định CTPT của andehit thì trước hết giả sử andehit không phải là HCHO và sau khi giải xong thử lại với HCHO.
3. Những chất có nhóm -CHO
- Tỉ lệ mol nchất : nAg = 1:2
+ axit fomic: HCOOH
+ Este của axit fomic: HCOOR
+ Glucozo, fructozo: C6H12O6
+ Mantozo: C12H22O11
CÂU HỎI
Câu 1: Dãy gồm các chất đều tác dụng với AgNO3 trong dung dịch NH3, là:
A. anđehit fomic, axetilen, etilen.	B. anđehit axetic, axetilen, butin-2.
C. anđehit axetic, butin-1, etilen.	D. axit fomic, vinylaxetilen, propin.
Câu 2: Cho dãy các chất: C2H2, HCHO, HCOOH, CH3CHO, (CH3)2CO, C12H22O11 (mantozơ). Số chất trong dãy tham gia được phản ứng tráng gương là
A. 3.	B. 5.	C. 6.	D. 4.
Câu 3: Cho dãy các chất: glucozơ, xenlulozơ, saccarozơ, tinh bột, mantozơ. Số chất trong dãy tham gia phản ứng tráng gương là
A. 3.	B. 4.	C. 2.	D. 5.
Câu 4: Cho dãy các chất: HCHO, CH3COOH, CH3COOC2H5, HCOOH, C2H5OH, HCOOCH3. Số chất trong dãy tham gia phản ứng tráng gương là
A. 3.	B. 6.	C. 4.	D. 5.
Câu 5: Cho các hợp chất hữu cơ: C2H2; C2H4; CH2O; CH2O2 (mạch hở); C3H4O2 (mạch hở, đơn chức). Biết C3H4O2 không làm chuyển màu quỳ tím ẩm. Số chất tác dụng được với dung dịch AgNO3 trong NH3 tạo ra kết tủa là
A. 2.	B. 4.	C. 3.	D. 5.
Câu 6: Dãy gồm các dung dịch đều tham gia phản ứng tráng bạc là:
A. Glucozơ, glixerol, mantozơ, axit fomic.	
B. Glucozơ, fructozơ, mantozơ, saccarozơ.
C. Glucozơ, mantozơ, axit fomic, anđehit axetic.
D. Fructozơ, mantozơ, glixerol, anđehit axetic.
Câu 7: Cho dãy các chất: anđehit axetic, axetilen, glucozơ, axit axetic, metyl axetat. Số chất trong dãy có khả năng tham gia phản ứng tráng bạc là
A. 3.	B. 2.	C. 5.	D. 4.
Câu 8: Các chất trong dãy nào sau đây đều tạo kết tủa khi cho tác dụng với dung dịch AgNO3 trong NH3 dư, đun nóng?
A. vinylaxetilen, glucozơ, axit propionic.	B. vinylaxetilen, glucozơ, anđehit axetic.
C. glucozơ, đimetylaxetilen, anđehit axetic.	D. vinylaxetilen, glucozơ, đimetylaxetilen.
Câu 9: Chất nào dưới đây khi cho vào dung dịch AgNO3 trong NH3 dư, đun nóng, không xảy ra phản ứng tráng bạc?
A. Mantozơ.	B. Fructozơ.	C. Saccarozơ.	D. Glucozơ.
VẤN ĐỀ 2: NHỮNG CHẤT TÁC DỤNG VỚI Cu(OH)2
LÍ THUYẾT
I. Phản ứng ở nhiệt độ thường
1. Ancol đa chức có các nhóm -OH kề nhau
- Tạo phức màu xanh lam
- Ví dụ: etilen glicol C2H4(OH)2; glixerol C3H5(OH)3
TQ: 2CxHyOz + Cu(OH)2 → (CxHy-1Oz)2Cu + 2H2O
	Màu xanh lam
2. Những chất có nhiều nhóm OH kề nhau
- Tạo phức màu xanh lam
- Glucozo, frutozo, saccarozo, mantozo
TQ: 2CxHyOz + Cu(OH)2 → (CxHy-1Oz)2Cu + 2H2O
	Màu xanh lam
3. Axit cacboxylic RCOOH
2RCOOH + Cu(OH)2 → (RCOO)2Cu + 2H2O
4. tri peptit trở lên và protein
- Có phản ứng màu biure với Cu(OH)2/OH- tạo phức màu tím
II. Phản ứng khi đun nóng
- Những chất có chứa nhóm chức andehit –CHO khi tác dụng với Cu(OH)2 đun nóng sẽ cho kết tủa Cu2O màu đỏ gạch
- Những chất chứa nhóm – CHO thường gặp
	+ andehit	
+ Glucozo
+ Mantozo
RCHO + 2Cu(OH)2 + NaOH RCOONa + Cu2O↓đỏ gạch + 2H2O
( Những chất không có nhiều nhóm OH kề nhau, chỉ có nhóm –CHO thì không phản ứng với Cu(OH)2 ở nhiệt độ thường)
CÂU HỎI
Câu 1: Cho các chất có công thức cấu tạo như sau: HOCH2-CH2OH (X); HOCH2-CH2-CH2OH (Y); HOCH2-CHOH-CH2OH (Z); CH3-CH2-O-CH2-CH3 (R); CH3-CHOH-CH2OH (T). Những chất tác dụng được với Cu(OH)2 tạo thành dung dịch màu xanh lam là
A. X, Y, Z, T.	B. X, Y, R, T.	C. Z, R, T.	D. X, Z, T.
Câu 2: Cho các chất: rượu (ancol) etylic, glixerin (glixerol), glucozơ, đimetyl ete và axit fomic. Số chất tác dụng được với Cu(OH)2 là
A. 4.	B. 3.	C. 1.	D. 2.
Câu 3: Cho các hợp chất sau: (a) HOCH2-CH2OH.	(b) HOCH2-CH2-CH2OH. (c) HOCH2-CH(OH)-CH2OH.	(d) CH3-CH(OH)-CH2OH. (e) CH3-CH2OH.	(f) CH3-O-CH2CH3.
Các chất đều tác dụng được với Na, Cu(OH)2 là:
A. (a), (b), (c).	B. (c), (d), (f).	C. (a), (c), (d).	D. (c), (d), (e).
Câu 4: Các dung dịch phản ứng được với Cu(OH)2 ở nhiệt độ thường là:
A. lòng trắng trứng, fructozơ, axeton.	B. anđehit axetic, saccarozơ, axit axetic.
C. fructozơ, axit acrylic, ancol etylic.	D. glixerol, axit axetic, glucozơ.
Câu 5: Chất X có các đặc điểm sau: phân tử có nhiều nhóm -OH, có vị ngọt, hoà tan Cu(OH)2 ở nhiệt độ thường, phân tử có liên kết glicozit, làm mất màu nước brom. Chất X là
A. xenlulozơ.	B. mantozơ.	C. glucozơ.	D. saccarozơ.
Câu 6: Cho các chất: saccarozơ, glucozơ, fructozơ, etyl fomat, axit fomic và anđehit axetic. Trong các chất trên, số chất vừa có khả năng tham gia phản ứng tráng bạc vừa có khả năng phản ứng với Cu(OH)2 ở điều kiện thường là
A. 3.	B. 5.	C. 4.	D. 2.
Câu 7.: Dãy các chất nào dưới đây đều phản ứng được với Cu(OH)2 ở điều kiện thường?
A. Glucozơ, glixerol và saccarozơ.	B. Glucozơ, glixerol và metyl axetat.
C. Etylen glicol, glixerol và ancol etylic.	D. Glixerol, glucozơ và etyl axetat.
VẤN ĐỀ 3: NHỮNG CHẤT PHẢN ỨNG ĐƯỢC VỚI DUNG DỊCH Br2
LÍ THUYẾT
- Dung dịch brom có màu nâu đỏ
- Những chất tác dụng với dung dịch brom gồm
1. Hidrocacbon bao gồm các loại sau:
	+ Xiclopropan: C3H6 (vòng)	
	+ Anken: CH2=CH2....(CnH2n)
	+ Ankin: CH≡CH.......(CnH2n-2)
	+ Ankadien: CH2=CH-CH=CH2...... (CnH2n-2)
	+ Stiren: C6H5-CH=CH2
2. Các hợp chất hữu cơ có gốc hidrocacbon không no
	+ Điển hình là gốc vinyl: -CH=CH2
3. Andehit R-CHO
	R-CHO + Br2 + H2O → R-COOH + HBr
4. Các hợp chất có nhóm chức andehit
	+ Axit fomic
	+ Este của axit fomic
	+ Glucozo
	+ Mantozo
5. Phenol (C6H5-OH) và anilin (C6H5-NH2): Phản ứng thế ở vòng thơm
 2,4,6-tribromphenol (kết tủa trắng)
(dạng phân tử: C6H5OH + 3Br2 → C6H2Br3OH↓trắng + 3HBr )
- Tương tự với anilin
CÂU HỎI
Câu 1: Cho dãy các chất: CH4, C2H2, C2H4, C2H5OH, CH2=CH-COOH, C6H5NH2 (anilin), C6H5OH (phenol), C6H6 (benzen). Số chất trong dãy phản ứng được với nước brom là
A. 7.	B. 5.	C. 6.	D. 8.
Câu 2: Hiđrocacbon X không làm mất màu dung dịch brom ở nhiệt độ thường. Tên gọi của X là
A. xiclopropan.	B. etilen.	C. xiclohexan.	D. stiren.
Câu 3: Chất X có công thức phân tử C3H7O2N và làm mất màu dung dịch brom. Tên gọi của X là
A. axit α-aminopropionic.	B. metyl aminoaxetat.
C. axit β-aminopropionic.	D. amoni acrylat.
Câu 4: Trong các chất: xiclopropan, benzen, stiren, metyl acrylat, vinyl axetat, đimetyl ete, số chất có khả năng làm mất màu nước brom là
A. 3.	B. 5.	C. 4.	D. 6.
Câu 5: Cho dãy các chất: stiren, ancol benzylic, anilin, toluen, phenol (C6H5OH). Số chất trong dãy có khả năng làm mất màu nước brom là
A. 5.	B. 4.	C. 3.	D. 2.
Câu 6: Cho dãy các chất: cumen, stiren, isopren, xiclohexan, axetilen, benzen. Số chất trong dãy làm mất màu dung dịch brom là
A. 5.	B. 4.	C. 2.	D. 3.
Câu 7: Hiđrocacbon nào sau đây khi phản ứng với dung dịch brom thu được 1,2-đibrombutan?
A. But-1-en.	B. Butan.	C. Buta-1,3-đien.	D. But-1-in.
Câu 8: Cho dãy chất sau: isopren, anilin, anđehit axetic, toluen, pentan, axit metacrylic và stiren. Số chất trong dãy phản ứng được với nước brom là
A. 6.	B. 4.	C. 7.	D. 5.
VẤN ĐỀ 4: NHỮNG CHẤT PHẢN ỨNG ĐƯỢC VỚI H2
LÍ THUYẾT
1. Hidrocacbon bao gồm các loại sau:
 Hidrocacbon bao gồm các loại sau:
	+ xicloankan vòng 3 cạnh:CnH2n
 VD: Xiclopropan: C3H6 (vòng 3 cạnh), xiclobutan C4H8 (vòng 4 cạnh)... 
(các em nhớ là vòng 3 cạnh và 4 cạnh nhé VD C6H10 mà vòng 3,4 cạnh vẫn được) 
	+ Anken: CH2=CH2....(CnH2n)
	+ Ankin: CH≡CH.......(CnH2n-2)
	+ Ankadien: CH2=CH-CH=CH2...... (CnH2n-2)
	+ Stiren: C6H5-CH=CH2
	+ benzen (C6H6), toluen (C6H5-CH3)....
2. Các hợp chất hữu cơ có gốc hidrocacbon không no
	+ Điển hình là gốc vinyl: -CH=CH2
3. Andehit R-CHO → ancol bậc I
	R-CHO + H2 → R-CH2OH
4. Xeton R-CO-R’ → ancol bậc II
	R-CO-R’ + H2 → R-CHOH-R’
5. Các hợp chất có nhóm chức andehit hoặc xeton
- glucozo C6H12O6
CH2OH-[CHOH]4-CHO + H2 → CH2OH-[CHOH]4-CH2OH
	Sobitol
- Fructozo C6H12O6
CH2OH-[CHOH]3-CO-CH2OH + H2 → CH2OH-[CHOH]4-CH2OH
	Sobitol
CÂU HỎI
Câu 1: Cho các chất sau: CH3-CH2-CHO (1), CH2=CH-CHO (2), (CH3)2CH-CHO (3), CH2=CH-CH2-OH (4). Những chất phản ứng hoàn toàn với lượng dư H2 (Ni, to) cùng tạo ra một sản phẩm là: 
A. (2), (3), (4).	B. (1), (2), (4).	C. (1), (2), (3).	D. (1), (3), (4).
Câu 2: Cho các chất: xiclobutan, 2-metylpropen, but-1-en, cis-but-2-en, 2-metylbut-2-en. Dãy gồm các chất sau khi phản ứng với H2 (dư, xúc tác Ni, to), cho cùng một sản phẩm là:
A. xiclobutan, 2-metylbut-2-en và but-1-en.	
B. but-1-en, 2-metylpropen và cis-but-2-en.
C. 2-metylpropen, cis-but-2-en và xiclobutan.
D. xiclobutan, cis-but-2-en và but-1-en.
Câu 3: Hiđro hoá chất hữu cơ X thu được (CH3)2CHCH(OH)CH3. Chất X có tên thay thế là
A. 2-metylbutan-3-on.	B. 3-metylbutan-2-ol.
C. metyl isopropyl xeton.	D. 3-metylbutan-2-on.
Câu 4: Dãy gồm các chất đều tác dụng với H2 (xúc tác Ni, to), tạo ra sản phẩm có khả năng phản ứng với Na là:
A. C2H3CHO, CH3COOC2H3, C6H5COOH.
B. C2H3CH2OH, CH3COCH3, C2H3COOH.
C. CH3OC2H5, CH3CHO, C2H3COOH.	
D. C2H3CH2OH, CH3CHO, CH3COOH.
Câu 5: Có bao nhiêu chất hữu cơ mạch hở dùng để điều chế 4-metylpentan-2-ol chỉ bằng phản ứng cộng H2 (xúc tác Ni, to)?
A. 2.	B. 5.	C. 4.	D. 3.
Câu 6: Ứng với công thức phân tử C3H6O có bao nhiêu hợp chất mạch hở bền khi tác dụng với khí H2 (xúc tác Ni, to) sinh ra ancol?
A. 3. 	B. 4. 	C. 2. 	D. 1.
Câu 7: Trong các chất: stiren, axit acrylic, axit axetic, vinylaxetilen và butan, số chất có khả năng tham gia phản ứng cộng hiđro (xúc tác Ni, đun nóng) là
A. 4.	B. 2.	C. 5.	D. 3.
Câu 8: Cho các chất: but-1-en, but-1-in, buta-1,3-đien, vinylaxetilen, isobutilen, anlen. Có bao nhiêu chất trong số các chất trên khi phản ứng hoàn toàn với khí H2 dư (xúc tác Ni, đun nóng) tạo ra butan?
A. 4.	B. 6.	C. 5.	D. 3.
VẤN ĐỀ 5: NHỮNG CHẤT PHẢN ỨNG ĐƯỢC VỚI DUNG DỊCH NaOH
LÍ THUYẾT
+ Dẫn xuất halogen
R-X + NaOH → ROH + NaX
+ Phenol
C6H5OH + NaOH → C6H5ONa + H2O
+ Axit cacboxylic
R-COOH + NaOH → R-COONa + H2O
+ Este
RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH
+ Muối của amin
R-NH3Cl + NaOH → R-NH2 + NaCl + H2O
+ Aminoaxit
H2N-R-COOH + NaOH → H2N-R-RCOONa + H2O
+ Muối của nhóm amino của aminoaxit
HOOC-R-NH3Cl + 2NaOH → NaOOC-R-NH2 + NaCl + 2H2O
Lưu ý:
Chất tác dụng với Na, K
- Chứa nhóm OH:
R-OH + Na → R-ONa + ½ H2
- Chứa nhóm COOH
RCOOH + Na → R-COONa + ½ H2
CÂU HỎI
Câu 1: Cho các chất: etyl axetat, anilin, ancol (rượu) etylic, axit acrylic, phenol, phenylamoniclorua, ancol (rượu) benzylic, p-crezol. Trong các chất này, số chất tác dụng được với dung dịch NaOH là
A. 4.	B. 6.	C. 5.	D. 3.
Câu 2: Cho chất hữu cơ X có công thức phân tử C2H8O3N2 tác dụng với dung dịch NaOH, thu được chất hữu cơ đơn chức Y và các chất vô cơ. Khối lượng phân tử (theo đvC) của Y là
A. 46.	B. 85.	C. 45.	D. 68.
Câu 3: Cho dãy các chất: phenol, anilin, phenylamoni clorua, natri phenolat, etanol. Số chất trong dãy phản ứng được với NaOH (trong dung dịch) là
A. 3.	B. 2.	C. 1.	D. 4.
Câu 4: Cho hai hợp chất hữu cơ X, Y có cùng công thức phân tử là C3H7NO2. Khi phản ứng với dung dịch NaOH, X tạo ra H2NCH2COONa và chất hữu cơ Z; còn Y tạo ra CH2=CHCOONa và khí T. Các chất Z và T lần lượt là
A. CH3OH và NH3.	B. CH3OH và CH3NH2.	
C. CH3NH2 và NH3.	D. C2H5OH và N2.
Câu 5: Hai hợp chất hữu cơ X và Y là đồng đẳng kế tiếp, đều tác dụng với Na và có phản ứng tráng bạc. Biết phần trăm khối lượng oxi trong X, Y lần lượt là 53,33% và 43,24%. Công thức cấu tạo của X và Y tương ứng là
A. HO–CH2–CHO và HO–CH2–CH2–CHO.	
B. HO–CH2–CH2–CHO và HO–CH2–CH2–CH2–CHO.
C. HO–CH(CH3)–CHO và HOOC–CH2–CHO.
D. HCOOCH3 và HCOOCH2–CH3.
Câu 6: Số hợp chất là đồng phân cấu tạo, có cùng công thức phân tử C4H8O2, tác dụng được với dung dịch NaOH nhưng không tác dụng được với Na là
A. 3.	B. 1.	C. 2.	D. 4.
Câu 7: Hai hợp chất hữu cơ X và Y có cùng công thức phân tử là C3H7NO2, đều là chất rắn ở điều kiện thường. Chất X phản ứng với dung dịch NaOH, giải phóng khí. Chất Y có phản ứng trùng ngưng. Các chất X và Y lần lượt là
A. vinylamoni fomat và amoni acrylat.	
B. axit 2-aminopropionic và axit 3-aminopropionic.
C. axit 2-aminopropionic và amoni acrylat.	
D. amoni acrylat và axit 2-aminopropionic.
Câu 8: Cho dãy các chất: phenylamoni clorua, benzyl clorua, isopropyl clorua, m-crezol, ancol benzylic, natri phenolat, anlyl clorua. Số chất trong dãy tác dụng được với dung dịch NaOH loãng, đun nóng là
A. 3.	B. 4.	C. 6.	D. 5.
Câu 9: Cho dãy các chất: phenyl axetat, anlyl axetat, metyl axetat, etyl fomat, tripanmitin. Số chất trong dãy khi thủy phân trong dung dịch NaOH (dư), đun nóng sinh ra ancol là
A. 3.	B. 5.	C. 4.	D. 2.
Câu 10: Cho dãy các dung dịch: axit axetic, phenylamoni clorua, natri axetat, metylamin, glyxin, phenol (C6H5OH). Số dung dịch trong dãy tác dụng được với dung dịch NaOH là
A. 4.	B. 3.	C. 6.	D. 5.
VẤN ĐỀ 6: NHỮNG CHẤT PHẢN ỨNG ĐƯỢC VỚI DUNG DỊCH HCl
LÍ THUYẾT
- Tính axit sắp xếp tăng dần: C6H5OH < H2CO3 < RCOOH < HCl
- Nguyên tắc: Axit mạnh đẩy axit yếu ra khỏi muối
- Những chất tác dụng được với HCl gồm
+ Hợp chất chứa gôc hidrocacbon không no. Điển hình là gốc vinyl -CH=CH2
 CH2=CH-COOH + HCl → CH3-CHCl-COOH
+ Muối của phenol
 C6H5ONa + HCl → C6H5OH + NaCl
+ Muối của axit cacboxylic
 RCOONa + HCl → RCOOH + NaCl
+ Amin
 R-NH2 + HCl → R-NH3Cl
- Aminoaxit
 HOOC-R-NH2 + HCl → HOOC-R-NH3Cl
+ Muối của nhóm cacboxyl của aminoaxit
 H2N-R-COONa + 2HCl → ClH3N-R-COONa + NaCl
+ Ngoài ra còn có este, peptit, protein, saccarozo, mantozo, tinh bot, xenlulozo tham gia phản ứng thủy phân trong môi trương axit
CÂU HỎI
Câu 1: Đun nóng chất H2N-CH2-CONH-CH(CH3)-CONH-CH2-COOH trong dung dịch HCl (dư), sau khi các phản ứng kết thúc thu được sản phẩm là:
A. H2N-CH2-COOH, H2N-CH(CH3)-COOH.
B. H2N-CH2-COOH, H2N-CH2-CH2-COOH.
C. H3N+-CH2-COOHCl-, H3N+-CH2-CH2-COOHCl-.
D. H3N+-CH2-COOHCl-, H3N+-CH(CH3)-COOHCl-.
Câu 2: Cho dãy các chất: C6H5OH (phenol), C6H5NH2 (anilin), H2NCH2COOH, CH3CH2COOH, CH3CH2CH2NH2. Số chất trong dãy tác dụng được với dung dịch HCl là
A. 4.	B. 2.	C. 3.	D. 5.
Câu 3.: Chất nào dưới đây khi phản ứng với HCl thu được sản phẩm chính là 2-clobutan?
A. But-2-in.	B. But-1-en.	C. But-1-in.	D. Buta-1,3-đien
VẤN ĐỀ 7: NHỮNG CHẤT PHẢN ỨNG ĐƯỢC VỚI DUNG DỊCH NaOH và HCl
LÍ THUYẾT
+ Axit cacboxylic có gốc hidrocacbon không no
CH2=CH-COOH + NaOH → CH2=CH-COONa + HCl
 CH2=CH-COOH + HCl → CH3-CHCl-COOH
+ Este không no
 HCOOCH=CH2 + NaOH → HCOONa + OH-CH=CH2 → CH3-CHO
 HCOOCH=CH2 + HCl → HCOOCHCl-CH3
+ aminoaxit
 H2N-R-COOH + NaOH → H2N-R-COONa + H2O
 H2N-R-COOH + HCl → ClH3N-R-COOH
+ Este của aminoaxit
 H2N-R-COOR’ + NaOH → H2N-R-COONa + R’OH
 H2N-R-COOR’ + HCl → ClH3N-R-COOR’
+ Muối amoni của axit cacboxylic
 R-COONH4 + NaOH → R-COONa + NH3 + H2O
 R-COONH4 + HCl → R-COOH + NH4Cl
CÂU HỎI
Câu 1: Cho các loại hợp chất: aminoaxit (X), muối amoni của axit cacboxylic (Y), amin (Z), este của aminoaxit (T). Dãy gồm các loại hợp chất đều tác dụng được với dung dịch NaOH và đều tác dụng được với dung dịch HCl là
A. X, Y, Z, T.	B. X, Y, T.	C. X, Y, Z.	D. Y, Z, T.
Câu 2: Cho từng chất H2N−CH2−COOH, CH3−COOH, CH3−COOCH3 lần lượt tác dụng với dung dịch NaOH (to) và với dung dịch HCl (to). Số phản ứng xảy ra là
A. 5.	B. 6.	C. 4.	D. 3.
VẤN ĐỀ 8: NHỮNG CHẤT PHẢN ỨNG ĐƯỢC VỚI QUỲ TÍM
LÍ THUYẾT
- Những chất làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ (tính axit)
	+ Axit cacboxylic: RCOOH
	+ Muối của axit mạnh và bazo yếu: R-NH3Cl
	+ Aminoaxit có số nhóm -COOH nhiều hơn số nhóm -NH2: axit glutamic,
- Những chất làm quỳ tím chuyển sang màu xanh (tính bazơ)
	+ Amin R-NH2 (trừ C6H5NH2)
	+ Muối của bazo mạnh và axit yếu RCOONa
	+ Aminoaxit có số nhóm NH2 nhiều hơn số nhóm COOH: lysin,....
CÂU HỎI
Câu 1: Dãy gồm các chất đều làm giấy quỳ tím ẩm chuyển sang màu xanh là:
A. anilin, metyl amin, amoniac.	B. amoni clorua, metyl amin, natri hiđroxit.
C. anilin, amoniac, natri hiđroxit.	D. metyl amin, amoniac, natri axetat.
Câu 2: Trong số các dung dịch: Na2CO3, KCl, CH3COONa, NH4Cl, NaHSO4, C6H5ONa, những dung dịch có pH > 7 là
A. KCl, C6H5ONa, CH3COONa.	B. NH4Cl, CH3COONa, NaHSO4.
C. Na2CO3, NH4Cl, KCl.	D. Na2CO3, C6H5ONa, CH3COONa.
Câu 3: Có các dung dịch riêng biệt sau: C6H5-NH3Cl (phenylamoni clorua), H2N-CH2-CH2-CH(NH2)-COOH, ClH3N-CH2-COOH, HOOC-CH2-CH2-CH(NH2)-COOH, H2N-CH2-COONa.
Số lượng các dung dịch có pH < 7 là
A. 2.	B. 4.	C. 5.	D. 3.
Câu 4: Dung dịch nào sau đây làm quỳ tím chuyển màu xanh?
A. Phenylamoni clorua. 	B. Etylamin.	
C. Anilin. 	D. Glyxin.
Câu 5: Cho các dung dịch: C6H5NH2 (anilin), CH3NH2, NaOH, C2H5OH và H2NCH2COOH. Trong các dung dịch trên, số dung dịch có thể làm đổi màu phenolphtalein là
A. 3.	B. 4.	C. 2.	D. 5.
Câu 6: Dung dịch nào sau đây làm quỳ tím đổi thành màu xanh?
A. Dung dịch lysin.	B. Dung dịch alanin.	
C. Dung dịch glyxin.	D. Dung dịch valin.
Câu 7: Cho ba dung dịch có cùng nồng độ mol: (1) H2NCH2COOH, (2) CH3COOH, (3) H3CH2NH2. Dãy xếp theo thứ tự pH tăng dần là:
A. 2, 1, 3.	B. 2, 3, 1.	C. 3, 1, 2.	D. 1, 2, 3.
Câu 8: Dung dịch chất nào sau đây làm quỳ tím chuyển thành màu hồng?
A. Axit aminoaxetic.	B. Axit α-aminopropionic.
C. Axit α-aminoglutaric.	 	D. Axit α,ε-điaminocaproic.
Câu 9: Dung dịch nào sau đây làm phenolphtalein đổi màu?
A. axit axetic.	B. alanin.	C. glyxin.	D. metylamin
Câu 10: Trong các dung dịch: CH3–CH2–NH2, H2N–CH2–COOH, H2N–CH2–CH(NH2)–COOH, HOOC–CH2–CH2–CH(NH2)–COOH, số dung dịch làm xanh quỳ tím là
A. 4.	B. 3.	C. 1.	D. 2.
VẤN ĐỀ 9: SO SÁNH TÍNH BAZƠ
LÍ THUYẾT
- Để đánh giá điều này, thông thường ta dựa vào 2 yếu tố: thứ nhất, gốc R là gốc đẩy hay hút e; thứ hai, số lượng gốc R là bao nhiêu.
- Nếu gốc R là đẩy e thì nó sẽ đẩy e vào nguyên tử N, làm tăng mật độ điện tích âm trên N. Do đó, N dễ nhận proton hơn, tính bazơ sẽ tăng. Nếu càng nhiều gốc R đẩy e thì mật độ e trên N lại càng tăng, tính bazơ càng mạnh nữa. Vì vậy, nếu trong phân tử amin toàn là gốc đẩy e thì tính bazơ sẽ như sau: 
NH3 < amin bậc I < amin bậc II 
- Ngược lại, nếu gốc R hút e, thì nó sẽ làm giảm mật độ e trên nguyên tử N. Mật độ điện tích âm giảm, N sẽ khó nhận proton hơn, tính bazơ sẽ giảm. Và cũng tương tự như trên, nếu càng nhiều gốc hút e thì tính bazơ lại càng giảm nữa. Nên nếu trong phân tử amin toàn là gốc hút thì tính bazơ sẽ theo thứ tự sau: NH3> amin bậc I > amin bậc II 
Tổng hợp hai nhận xét ở trên lại ta có thứ tự sau: 
hút bậc III < hút bậc II < hút bậc I < NH3 < đẩy bậc I < đẩy bậc II 
 - Nhóm đẩy:
Những gốc ankyl (gốc hydrocacbon no): CH3-, C2H5-, iso propyl 
Các nhóm còn chứa cặp e chưa liên kết: -OH (còn 2 cặp), -NH2 (còn 1 cặp).
- Nhóm hút:
 tất cả các nhóm có chứa liên kết π, vì liên kết π hút e rất mạnh.
Những gốc hydrocacbon không no: CH2=CH- , CH2=CH-CH2- 
Những nhóm khác chứa nối đôi như: -COOH (cacboxyl), -CHO (andehyt), -CO- (cacbonyl), -NO2 (nitro), .
Các nguyên tố có độ âm điện mạnh: -Cl, -Br, -F (halogen)
 VD: Thứ tự sắp xếp tính bazơ: 
(C6H5-)2NH < C6H5-NH2 < NH3 < CH3-NH2 < C2H5-NH2 < (CH3)2NH < (CH3)3N.
CÂU HỎI
Câu 1: Cho dãy các chất: C6H5NH2 (1), C2H5NH2 (2), (C6H5)2NH (3), (C2H5)2NH (4), NH3 (5) (C6H5- là gốc phenyl). Dãy các chất sắp xếp theo thứ tự lực bazơ giảm dần là:
A. 3, 1, 5, 2, 4.	B. 4, 1, 5, 2, 3.	C. 4, 2, 3, 1, 5.	D. 4, 2, 5, 1, 3.
Câu 2: Dãy gồm các chất được sắp xếp theo thứ tự tăng dần lực bazơ từ trái sang phải là:
A. Phenylamin, etylamin, amoniac.	B. Etylamin, amoniac, phenylamin.
C. Etylamin, phenylamin, amoniac.	D. Phenylamin, amoniac, etylamin.
VẤN ĐỀ 10: SO SÁNH TÍNH AXIT
LÍ THUYẾT
So sánh tính axit của 1 số hợp chất hữu cơ là so sánh độ linh động của nguyên tử H trong hợp chất hữu cơ 
Hợp chất nào có độ linh động của nguyên từ H càng cao thì tính axit càng mạnh.
a. Định nghĩa độ linh động của nguyên tử H (hidro): Là khả năng phân ly ra ion H (+) của hợp chất hữu cơ đó.
b) Thứ tự ưu tiên so sánh:
- Để so sánh ta xét xem các hợp chất hữu cơ cùng nhóm chức chứa nguyên tử H linh động (VD: OH, COOH ....) hay không.
- Nếu các hợp chất hứu cơ có cùng nhóm chức thì ta phải xét xem gốc hydrocacbon của các HCHC đó là gốc đẩy điện tử hay hút điện tử.
 + Nếu các hợp chất hữu cơ liên kết với các gốc đẩy điện tử (hyđrocacbon no) thì độ linh động của nguyên tử H hay tính axit của các hợp chất hữu cơ đó giảm.
 + Nếu các hợp chất hữu cơ liên kết với các gốc hút điện tử (hyđrocacbon không no, hyđrocacbon thơm) thì độ linh động của nguyên tử H hay tính axit của các hợp chất hữu cơ đó tăng.
c). So sánh tính axit (hay độ linh động của nguyên tử H) của các hợp chất hữu cơ khác nhóm chức..
- Tính axit giảm dần theo thứ tự:
 Axit Vô Cơ > Axit hữu cơ > H2CO3 > Phenol > H2O > Rượu.
d). So sánh tính axit (hay độ linh động của nguyên tử H) của các hợp chất hữu cơ cùng nhóm chức.
- Tính axit của hợp chất hữu cơ giảm dần khi liên kết với các gốc hyđrocacbon (HC) sau:
 Gốc HC có liên kết 3 > gốc HC thơm > gốc HC chứa liên kết đôi > gốc HC no.
- Nếu hợp chất hữu cơ cùng liên kết với các gốc đẩy điện tử (gốc hyđrocacbon no) thì gốc axit giảm dần theo thứ tự: gốc càng dài càng phức tạp (càng nhiều nhánh) thì tính axit càng giảm.
 VD: CH3COOH > CH3CH2COOH > CH3CH(CH3)COOH.
- Nếu các hợp chất hữu cơ cùng liên kết với các gốc đẩy điện tử nhưng trong gốc này lại chứa các nhóm hút điện tử (halogen) thì tính axit tăng giảm theo thứ tự sau:
 + Cùng 1 nguyên tử halogen, càng xa nhóm chức thì thì tính axit càng giảm.
 VD: CH3CH(Cl)COOH > ClCH2CH2COOH
 + Nếu cùng 1 vị trí của nguyên tử thì khi liên kết với các halogen sẽ giảm dần theo thứ tự:
 F > Cl > Br > I ...
 VD: FCH2COOH > ClCH2COOH >...
CÂU HỎI
Câu 1: Cho các chất HCl (X); C2H5OH (Y); CH3COOH (Z); C6H5OH (phenol) (T). Dãy gồm các chất được sắp xếp theo tính axit tăng dần (từ trái sang phải) là:
A. (T), (Y), (X), (Z).	B. (Y), (T), (X), (Z).	
C. (X), (Z), (T), (Y).	D. (Y), (T), (Z), (X).
Câu 2: Dãy gồm các chất xếp theo chiều lực axit tăng dần từ trái sang phải là:
A. HCOOH, CH3COOH, CH3CH2COOH.	
B. CH3COOH, CH2ClCOOH, CHCl2COOH.
C. CH3COOH, HCOOH, (CH3)2CHCOOH.	
D. C6H5OH, CH3COOH, CH3CH2OH.
 VẤN ĐỀ 11: SO SÁNH NHIỆT ĐỘ SÔI VÀ ĐỘ TAN
LÍ THUYẾT
 a). Định nghĩa:
Nhiệt độ sôi của các hợp chất hữu cơ là nhiệt độ mà tại đó áp suất hơi bão hòa trên bề mặt chất lỏng bằng áp suất khí quyển.
b). Các yêu tố ảnh hưởng đến nhiệt độ sôi của các hợp chất hữu cơ.
 Có 2 yếu tố ảnh hưởng đên nhiệt độ sôi là khối lượng phân tử của hợp chất hữu cơ và liên kết hiđro của HCHC đó.
c). So sánh nhiệt độ sôi giữa các hợp chất.
- Nếu hợp chất hữu cơ đều không có liên kết hiđro thì chất nào có khối lượng phân tử lớn hơn thì nhiệt độ sôi cao hơn.
- Nếu các hợp chất hữu cơ có cùng nhóm chức thì chất nào có khối lượng phân tử lớn hơn thì nhiệt độ sôi cao hơn.
- Chất có liên kết hiđro thi có nhiệt độ sôi cao hơn chất không có liên kết hiđro.
- Nếu các hợp chất hữu cơ có các nhóm chức khác nhau thì chất nào có độ linh động của nguyên tử lớn hơn thì có nhiệt độ sôi cao hơn nhưng 2 hợp chất phải có khối lượng phân tử xấp xỉ nhau.
CÂU HỎI
Câu 1: Cho các chất: axit propionic (X), axit axetic (Y), ancol (rượu) etylic (Z) và đimetyl ete (T). Dãy gồm các chất được sắp xếp theo chiều tăng dần nhiệt độ sôi là
A. T, Z, Y, X.	B. Z, T, Y, X.	C. T, X, Y, Z.	D. Y, T, X, Z.
Câu 2: Dãy gồm các chất được xếp theo chiều nhiệt độ sôi tăng dần từ trái sang phải là:
A. CH3CHO, C2H5OH, C2H6, CH3COOH.	B. CH3COOH, C2H6, CH3CHO, C2H5OH.
C. C2H6, C2H5OH, CH3CHO, CH3COOH.	D. C2H6, CH3CHO, C2H5OH, CH3COOH.
Câu 3: Dãy gồm các chất được sắp xếp theo chiều tăng dần nhiệt độ sôi từ trái sang phải là:
A. CH3COOH, C2H5OH, HCOOH, CH3CHO. B. CH3CHO, C2H5OH, HCOOH, CH3COOH.
C. CH3COOH, HCOOH, C2H5OH, CH3CHO. D. HCOOH, CH3COOH, C2H5OH, CH3CHO.
Câu 4: Cho dãy các chất: etan, etanol, etanal, axit etanoic. Chất có nhiệt độ sôi cao nhất trong dãy là
A. axit etanoic.	B. etanol.	C. etanal.	D. etan.
VẤN ĐỀ 12: ĐỒNG PHÂN CỦA CHẤT HỮU CƠ
LÍ THUYẾT
- Phân loại hợp chất
* Xác định giá trị k dựa vào công thức CnH2n+2-2kOz (z0)
=> Xác định nhóm chức : -OH, -COOH, -CH=O, -COO- 
=> Xác định gốc hiđrocacbon no, không no, thơm, vòng, hở
- Viết đồng phân cho từng loại hợp chất
* Viết mạch C theo thứ tự mạch C giảm dần.
Tóm lại : Từ CTTQ k = ? Mạch C và nhóm chức Đồng phân (cấu tạo và hình học)
1. Công thức tính nhanh một số đồng phân thường gặp
a. Hợp chất no, đơn chức mạch hở
TT
CTPT
HỢP CHẤT
CÔNG THỨC TÍNH
GHI CHÚ
1
CnH2n + 2O
Ancol đơn chức, no, mạch hở
1 < n < 6
Ete đơn chức, no, mạch hở
2 < n < 6
2
CnH2nO
Anđehit đơn chức, no, mạch hở
2 < n < 7
Xeton đơn chức, no, mạch hở 
2 < n < 7
3
CnH2nO2
Axit no, đơn chức, mạch hở
2 < n < 7
Este đơn chức, no, mạch hở
1 < n < 5
4
CnH2n + 3N 
Amin đơn chức, no, mạch hở
1 < n < 5
b. Tính số loại trieste
Khi cho glixerol + n axit béo (n nguyên dương) thì số loại tri este tạo ra được tính theo công thức:
Loại Trieste
Công thức (số loại tri este)
Trieste chứa 1 gốc axit giống nhau
= n
Trieste chứa 2 gốc axit khác nhau
= 4.C2n
Trieste chứa 3 gốc axit khác nhau
= 3. C3n
Công thức chung (tổng số trieste)
= n + 4.C2n + 3. C3n (n ≥ 3)
Với n = 1: => Số trieste = 1
Với n = 2: => Số trieste = 2 + 4. = 6
Với n = 3: => Số trieste = 3 + 4. + 3. = 18
Với n ≥ 4 => Số trieste = n + 4. + 3.
Công thức 2: Số trieste = 
c.Tính số loại mono este, đieste
Khi cho glixerol + n axit béo thì số loại mono este và đi este tạo ra được tính theo công thức:
Loại este
Công thức
Mono este
= 2n
Đi este
Công thức
- Đi este chứa 1 loại gốc axit
= 2n
- Đi este chứa 2 loại gốc axit khác nhau
= 3. (n ≥ 2)
Tổng
2n + 2n + 3.
VD : Cho glixerin tác dụng với hỗn hợp 3 axit béo gồm C17H35COOH, C17H31COOH và C17H33COOH thì tạo được tối đa bao nhiêu loại chất béo?
A. 12 	B. 16 	C. 18 	D. 20
HDG: Lưu ý số chất béo là số trieste
Áp dụng công thức với n = 3 ta có:
n + 4. + 3. = 18 => Đáp án C.
d. Từ n amino axit khác nhau ta có n! số peptit. Nhưng nếu có i cặp amino axit giống nhau thì công thức tính số peptit là 
2. Điều kiện có đồng phân hình học
- Có liên kết đôi trong mạch
- Cacbon có liên kết đôi phải gắn với 2 nhóm nguyên tử khác nhau
	R1R2C = CR3R4 ( thì R1 ≠ R2 và R3 ≠ R4 )
CÂU HỎI
Câu 1: Các đồng phân ứng với công thức phân tử C8H10O (đều là dẫn xuất của benzen) có tính chất: tách nước thu được sản phẩm có thể trùng hợp tạo polime, không tác dụng được với NaOH. Số lượng đồng phân ứng với công thức phân tử C8H10O, thoả mãn tính chất trên là
A. 1.	B. 4.	C. 3.	D. 2.
Câu 2: Cho glixerol (glixerin) phản ứng với hỗn hợp axit béo gồm C17H35COOH và C15H31COOH, số loại trieste được tạo ra tối đa là
A. 6.	B. 3.	C. 5.	D. 4.
Câu 3: Hai este đơn chức X và Y là đồng phân của nhau. Khi hoá hơi 1,85 gam X, thu được thể tích hơi đúng bằng thể tích của 0,7 gam N2 (đo ở cùng điều kiện). Công thức cấu tạo thu gọn của X và Y là 
A. HCOOC2H5 và CH3COOCH3.	B. C2H3COOC2H5 và C2H5COOC2H3.
C. C2H5COOCH3 và HCOOCH(CH3)2.	D. HCOOCH2CH2CH3 và CH3COOC2H5
Câu 4: Có bao nhiêu rượu (ancol) bậc 2, no, đơn chức, mạch hở là đồng phân cấu tạo của nhau mà phân tử của chúng có phần trăm khối lượng cacbon bằng 68,18%? (Cho H = 1; C = 12; O = 16)
A. 3.	B. 4.	C. 5.	D. 2.
Câu 5: Số hợp chất đơn chức, đồng phân cấu tạo của nhau có cùng công thức phân tử C4H8O2, đều tác dụng được với dung dịch NaOH là
A. 5.	B. 3.	C. 6.	D. 4.
Câu 6: Hợp chất hữu cơ X (phân tử có vòng benzen) có công thức phân tử là C7H8O2, tác dụng được với Na và với NaOH. Biết rằng khi cho X tác dụng với Na dư, số mol H2 thu được bằng số mol X tham gia phản ứng và X chỉ tác dụng được với NaOH theo tỉ lệ số mol 1:1. Công thức cấu tạo thu gọn của X là
A. CH3OC6H4OH.	B. HOC6H4CH2OH.	C. CH3C6H3(OH)2.	D. C6H5CH(OH)2.
Câu 7: Khi phân tích thành phần một rượu (ancol) đơn chức X thì thu được kết quả: tổng khối lượng của cacbon và hiđro gấp 3,625 lần khối lượng oxi. Số đồng phân rượu (ancol) ứng với công thức phân tử của X là
A. 2.	B. 3.	C. 4.	D. 1.
Câu 8: Số đồng phân este ứng với công thức phân tử C4H8O2 là
A. 6.	B. 5.	C. 2.	D. 4.
Câu 9: Số đồng phân hiđrocacbon thơm ứng với công thức phân tử C8H10 là
A. 4.	B. 3.	C. 2.	D. 5.
Câu 10: Cho các chất sau: CH2=CH-CH2-CH2-CH=CH2, CH2=CH-CH=CH-CH2-CH3,
CH3-C(CH3)=CH-CH3, CH2=CH-CH2-CH=CH2. Số chất có đồng phân hình học là
A. 3.	B. 2.	C. 1.	D. 4.
Câu 11: Số đồng phân xeton ứng với công thức phân tử C5H10O là
A. 3.	B. 5.	C. 6.	D. 4.
Câu 12: Hiđrocacbon mạch hở X trong phân tử chỉ chứa liên kết σ và có hai nguyên tử cacbon bậc batrong một phân tử. Đốt cháy hoàn toàn 1 thể tích X sinh ra 6 thể tích CO2 (ở cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất). Khi cho X tác dụng với Cl2 (theo tỉ lệ số mol 1 : 1), số dẫn xuất monoclo tối đa sinh ra là	A. 4.	B. 2.	C. 3.	D. 5.
Câu 13: Số đipeptit tối đa có thể tạo ra từ một hỗn hợp gồm alanin và glyxin là
A. 3.	B. 1.	C. 2.	D. 4.
Câu 14: Số đồng phân cấu tạo của amin bậc một có cùng công thức phân tử C4H11N là
A. 4.	B. 3.	C. 5.	D. 2.
Câu 15: Cho