CHƢƠNG VI: OXI – LƢU HUỲNH ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 1 CHƢƠNG VI: OXI – LƢU HUỲNH A.TÓM TẮT LÝ THUYẾT: Nhóm VIA gồm oxi (O), lưu huỳnh (S), selen (Se) và telu (Te). Cấu hình electron lớp ngoài cùng là ns 2 np 4 , thiếu hai electron nữa là bão hòa. Oxi và lưu huỳnh đều thể hiện tính oxi hóa mạnh, tính oxi hóa giảm dần từ oxi đến telu. Trong nhóm VIA hai nguyên tố oxi và lưu huỳnh có nhiều ứng dụng nhất trong công nghiệp và đời sống con người. I.MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CỦA NHÓM OXI (NHÓM VIA) 1.Những nguyên tố trong nhóm Oxi: Gồm các nguyên tố: oxi (O), lưu huznh (S), selen (Se), telu (Te) và poloni (Po) Tất cả đều là phi kim (trừ Po là nguyên tố phóng xạ) hoạt động tương đối mạnh nhưng yếu hơn halogen Các nguyên tố có thể phản ứng trực tiếp với kim loại 2.Cấu tạo nguyên tử của các nguyên tố trong nhóm Oxi Giống nhau: Cấu hình e lớp ngoài cùng: ns2np4 Có 6e lớp ngoài cùng xu hướng nhận thêm 2e để đạt cấu hình của khí hiếm X + 2e X2- tính oxi hóa, có soh là -2 Khác nhau: - Nguyên tố oxi không có phân lớp d, các nguyên tố còn lại có phân lớp d trống khi được kích thích các e có thể chuyển đến obitan d trống lớp ngoài có 4 hoặc 6 electron độc thân có soh +4 hoặc +6 khi liên kết với những nguyên tố có độ âm điện lớn hơn ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 2 3. Tính chất của các nguyên tố trong nhóm Oxi O S Se Te Hợp chất với hidro (tính bền giảm từ trên xuống) H2O H2S H2Se H2Te Các oxit điển hình RO2, RO3 Các axit điển hình H2RO3, H2RO4 Tính axit giảm dần từ H2SO4 H2TeO4 II.OXI 1.Cấu tạo: Cấu hình e: 1s22s22p4 Ở điều kiện bình thường, oxi tồn tại ở dạng phân tử 2 nguyên tử : O = O Dạng thù hình khác của oxi là ozon: O3 Luôn có soh là -2 trừ các peoxit H2O2, Na2O2 có soh là -1 và +1, +2 trong OF2, O2F2 Có 3 đồng vị: 16 17 188 8 8, ,O O O ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 3 2.Tính chất hóa học: a. Tác dụng với kim loại (trừ Au, Pt) oxit Fe + 3O2 ot Fe2O3 3Fe + 2O2 ot Fe3O4 2Cu + O2 ot 2CuO (đen) 4Ag + O2 200o C 2Ag2O b.Tác dụng với phi kim (trừ Halogen) oxit - Tác dụng với hidro (nổ mạnh theo tỉ lệ 2:1): 2H2 + O2 → 2H2O - Tác dụng với cacbon: C + O2 → CO2 2C + O2 → 2CO - Tác dụng với lưu huỳnh: S + O2 → SO2 - Tác dụng với photpho: 4P + 5O2 → 2P2O5 - Tác dụng với nitơ: N2 + O2 → 2NO c.Tác dụng với hợp chất: c1.Tác dụng với quặng sunfua, H2S: 4FeS2 + 11O2 ot 2Fe2O3 + 8SO2 2CuFeS2 + 4O2 ot Cu2S + 2FeO + 3SO2 2H2S + O2 ot 2S + 2H2O 2H2S + 3O2 ot 2SO2 + 2H2O (dư oxi) ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 4 C2.Với oxit, hidroxit 2CO + O2 ot 2CO2 Cu2O + 1/2O2 ot 2CuO 2SO2 + O2 2 5,450oV O C 2SO3 2Fe(OH)2 + O2 ot Fe2O3 + 2H2O Với hợp chất hữu cơ: các chất hữu cơ đều cháy trong oxi CH4 + 2O2 ot CO2 + 2H2O ĐIỀU CHẾ: 1.Trong phòng thí nghiệm: nhiệt phân muối 2KClO3 2 , oMnO t 2KCl + 3O2 2KMnO4 ot K2MnO4 + MnO2 + O2 2NaNO3 ot 2NaNO2 + O2 H2O2 2 MnO H2O + O2 2.Trong công nghiệp: Chưng cất không khí lỏng: trong không khí lỏng N2 bay hơi ở -196 oC sau đó là Ar và cuối cùng ta được O2 bay hơi ở -183 oC Điện phân nước: 2H2O → 2H2 + O2 ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 5 III.OZON VÀ HIDROPEOXIT 1.OZON a. Cấu tạo phân tử: Phân tử ozon có ba nguyên tử oxi liên kết với nhau bằng một liên kết cho nhận và một liên kết cộng hóa trị không cực. Công thức cấu tạo: O O O b. Tính chất: b1.Tính chất vật lý: Chất khí, mùi đặc trưng, màu xanh nhạt Tan nhiều trong nước hơn oxi b2.Tính chất hóa học Ozon có tính oxi hóa mạnh hơn oxi VD: oxi hóa Ag ở nhiệt độ thường Ag + O3 Ag2O + O2 Oxi hóa ion I- thành I2 (nhận biết ozon), O2 không oxi hóa được 2KI + O3 + H2O I2 + 2KOH + O2 b3.Ứng dụng: Tẩy trắng các loại tinh bột, dầu ăn và nhiều chất khác Khử trùng nước ăn, khử mùi, bảo quản hoa quả, chữa sâu răng Ozon được hình thành từ O2 nhờ tia cực tím (UV) hoặc sự phóng điện 3O2 UV 2O3 ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 6 2.HIDRO PEOXIT (oxi già) a. Cấu tạo phân tử: Hidro peoxit (nước oxi già) có công thức phân tử: H2O2. Công thức cấu tạo: H O O H b. Tính chất: b1.Tính chất vật lý: Chất lỏng không màu, nặng hơn nước, tan trong nước theo bất kz tỷ lệ nào b2.Tính chất hóa học Hợp chất không bền: H2O2 2 MnO H2O + O2 Tính oxi hóa – khử: do nguyên tố oxi trong H2O2 có soh là -1 trung gian giữa -2 và 0 Tính oxi hóa: H2O2 + KNO2 H2O + KNO3 H2O2 + 2KI I2 + 2KOH Tính khử: Ag2O + H2O2 Ag + H2O + O2 5H2O2 + 2KMnO4 + 3H2SO4 2MnSO4 + 5O2 + K2SO4 + 8H2O (H2O2 làm mất màu KMnO4) a) Ứng dụng: Làm chất tẩy trắng bột giấy, tơ sợi, lông, len, vải Dùng làm chất bảo vệ môi trường, khai thác mỏ Dùng chế tạo nguyên liệu tẩy trắng trong bột giặt Làm chất sát trùng.... ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 7 III.LƯU HUỲNH 1- LƯU HUỲNH a.Tính chất vật lý Lưu huznh có 2 dạng thù hình: Lưu huznh tà phương (S ) và lưu huznh đơn tà (S ) chỉ khác nhau một số tính chất vật lý. Ảnh hưởng của nhiệt độ đối với cấu tạo và tính chất vật lý của lưu huznh Nhiệt độ Trạng thái Màu sắc CTPT < 1130C Rắn Vàng S8, mạch vòng tinh thể S, S. 1190C Lỏng Vàng S8 mạch Vòng linh động 1870C Quánh nhớt Nâu đỏ Vòng S8 chuỗi S8 Sn 4450C Hơi Da cam S6; S4 14000C S2 17000C S ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 8 b.Tính chất hóa học: Là một phi kim hoạt động hóa học mạnh nhưng kém oxi và các halogen b1/ Tác dụng với kim loại và hidro (trừ Au, Pt) ở nhiệt độ cao: tạo thành sunfua. Lưu huznh thể hiện tính oxi hóa 2Al + 3S →Al2S3 (nhôm sunfua) Fe + S →FeS (sắt II sunfua) Zn + S →ZnS (kẽm sunfua) Lưu {: lưu huznh tác dụng với Hg ở nhiệt độ thường dùng S thu hồi Hg Hg + S HgS (thủy ngân II sunfua) S + H2 →H2S (khí hidro sunfua) b2/ Tác dụng với phi kim (trừ N2, I2): lưu huznh thể hiện tính khử S + O2 SO2 S + F6 SF6 5S + 2P P2S5 b3/ Tác dụng với hợp chất: 3S + 2KClO3 3SO2 + 2KCl S + 2H2SO4đ SO2 + 2H2O S + 2HNO3 SO4 + 2NO S + 2HNO3đ SO4 + NO2 + H2O ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 9 c. Điều chế 1/ Khai thác lưu huỳnh tự nhiên từ quặng: bằng pp Frasch 2/ Từ hợp chất: Điều chế lưu huznh từ các khí thải độc hại SO2 và H2S a. Đốt H2S trong điều kiện thiếu không khí: * 2H2S + O2 2S + 2H2O b. Dùng H2S khử SO2 * 2H2S + SO2→ 3S + 2H2O 2 – HIDRO SUNFUA (H2S) Cấu tạo phân tử: tượng tự phân tử H2O Tính chất: a/ Tính chất vật lý: Khí không màu, mùi trứng thối, nặng hơn không khí ( 34 1,17 29 d ), rất độc Tan trong nước (độ tan S=0,38g/100g H2O) b/ Tính chất hóa học: Tính axit yếu: H2S tan trong nước tạo dd có tính axit yếu tên là axit sunfuhidric Tác dụng với kiềm H2S + MOH MHS + H2O ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 10 (muối axit) H2S + 2MOH M2S + H2O (muối trung hòa) Tỉ lệ: : 2 NaOH H S n T n T ≤ 1 : tạo muối NaHS. - T ≥ 2 : tạo muối Na2S. - 1<T <2: tạo hỗn hợp muối . Ví dụ: 2 2 2 2 2 2 2H S NaOH Na S H O H S NaOH NaHS H O Tính khử mạnh: 2 0 4 6 2 2 eH S S S S => H2S có tính khử mạnh VD: 2 0 4 22 2 22 3 2 2H S O S O H O (dư O2) 2 0 4 22 2 22 3 2 2H S O S O H O (thiếu O2) 2 0 6 22 2 2 42 2 2H S Cl H O H S O HCl 2 0 0 22 2H S Cl S HCl -6e -8e ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 11 2 0 2 3 22 2 2H S FeCl FeCl S HCl Dung dịch acid sunfuhidric tiếp xúc với không khí trở nên vẩn đục màu vàng. 2 2 22 2 2H S O H O S Ở nhiệt độ cao H2S cháy trong không khí với ngọn lửa màu xanh nhạt. 2 2 2 22 3 2 2 otH S O H O SO Nếu không đủ oxi hoặc nhiệt độ không cao lắm. 2 2 22 2 2 otH S O S H O Clo có thể oxi hóa H2S thành H2SO4. 2 2 2 2 44 4 8H S Cl H O H SO HCl Điều chế: Điều chế trong phòng thí nghiệm. 2 22FeS HCl FeCl H S 3/ CÁC MUỐI SUNFUA: - Muối sunfua của kim loại kiềm, kiềm thổ, ion NH4 + tan trong nước và trong axit Ví dụ: Na2S + 2H2O 2NaOH + H2S BaS + 2H2O Ba(OH)2 + H2S Na2S + 2HCl 2NaCl + H2S ZnS + 2HCl ZnCl2 + H2S ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 12 - Trật tự không tan của muối sunfua trong nước và axit: Na,K,Ca,Ba... Mn, Zn,Fe... Cd,Co,Ni,Pb,Cu,Hg,Ag..... - Một số muối có màu đặc trưng: CdS màu vàng, CuS, FeS, Ag2S, PbS... màu đen, ZnS màu trắng 4- LƯU HUỲNH ĐIOXIT (SO2) a. Cấu tạo phân tử: Công thức phân tử SO2 (khí sunphurơ). Công thức cấu tạo: O=S O . b. Tính chất: Tính chất vật lý: SO2 là chất khí không màu, mùi hắc, năng hơn không khí. Hóa lỏng ở -100C. Tan nhiều trong nước. SO2 là khí độc. Tính chất hóa hoc: b1.Tính chất của 1 oxit axit: SO2 + H2O H2SO3 (không bền) SO2 + NaOH NaHSO3 (muối axit) SO2 + 2NaOH Na2SO3 (muối trung hòa) + H2O Tỷ lệ: 2 NaOH SO n T n - T ≤ 1 : tạo muối axit (muối hidrosunfit). - T ≥ 2 : tạo muối trung hòa (muối sunfit). Tan trong nước và axit Không tan trong nước, tan trong axit Không tan trong nước và axit ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 13 - 1<T <2: tạo hỗn hợp muối b2.Tính khử và tính oxi hóa: + Tính khử: tác dụng với chất oxi hóa mạnh như KMnO4, halogen. SO2 + Br2 + 2H2O 2HBr + H2SO4 SO2 + Cl2 + 2H2O 2HCl + H2SO4 5SO2 + 2KMnO4 + 2H2O 2MnSO4 + K2SO4 + 2H2SO4 SO2 + 2FeCl3 + 2H2O 2FeCl2 + H2SO4 + 2HCl + Tính oxi hóa: tác dụng với chất khử mạnh như: H2S, HI, CO, Mg.... SO2 + 2H2S 3S + 2H2O SO2 +2 Mg S + 2MgO SO2 + HI H2S + I2 + H2O c. Điều chế - Ứng dụng: Điều chế: Trong PTN: Na2SO3 + H2SO4 Na2SO4 + H2O + SO2 Thu SO2 bằng cách đẩy không khí Trong CN: S + O2 SO2 4FeS2 + 11O2 2Fe2O3 + 8SO2 Ứng dụng: ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 14 Sản xuất axit sunfuric Tẩy trắn giấy, bột giấy Chống nấm mốc cho lương thực thực phẩm 5 – LƯU HUỲNH TRIOXIT (SO3) a/ Cấu tạo phân tử: Công thức phân tử: SO3. Công thức cấu tạo: 2( )O S O . Trong SO3 nguyên tố S có số oxi hóa cực đại +6. b/TÍNH CHẤT VẬT LÝ: Ở điều kiện thường SO3 là chất lỏng không màu, tan vô hạn trong nước và trong acid sunfuric. c/ Tính chất hóa học: c1/Oxit axit: SO3 + H2O H2SO4 SO3 tan trong nước tỏa nhiều nhiệt SO3 + CaO CaSO4 SO3 + 2NaOH Na2SO4 + H2O C2/Tính oxi hóa: SO3 + 2KI K2SO3 + I2 3SO3 + 2NH3 3SO2 + N2 + 3H2O 3. Điều chế: 2SO2 + O2 2SO3 VI – AXIT SUNFURIC (H2SO4) ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 15 1/ Cấu tạo phân tử: 2/ Tính chất: Tính chất vật lý: Chất lỏng sánh như dầu, không màu, không bay hơi H2SO4 đặc dễ hút ẩm làm khô khí ẩm Aixt H2SO4 đặc tan trong nước và tỏa nhiệt lớn pha loãng H2SO4 đặc bằng cách rót từ từ axit vào nước không làm ngược lại Tính chất hóa học: Tính chất của H2SO4 loãng: - Có đầy đủ tính chất của 1 axit Tính chất của H2SO4 đặc: Thể hiện tính oxi hóa mạnh oxi hóa mọi kim loại (trừ Au,Pt), nhiều phi kim và hợp chất Tác dụng với kim loại: Tác dụng với kim loại cho muối mà kim loại có soh cao nhất M + H2SO4đ muối sunfat (hóa trị cao của M) + (SO2; S; H2S) + H2O Ví dụ: Cu + 2H2SO4đ CuSO4 + SO2 + H2O 2Fe + 6H2SO4đ Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O Zn + 2H2SO4đ ZnSO4 + SO2 + H2O Các kim loại yếu và trung bình thì H2SO4 thường bị khử thành SO2 Các kim loại hoạt động mạnh thì có thể khử H2SO4 thành S hoặc H2S Ví dụ: 3Zn + 4H2SO4đ 3ZnSO4 + S + 4H2O 4Zn + 5H2SO4đ 4ZnSO4 + H2S + 4H2O Lưu {: H2SO4 đặc nguội không tác dụng với Al, Cr, Fe. Tác dụng với phi kim ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 16 C + 2H2SO4đ CO2 + 2SO2 + H2O S + 2H2SO4đ 3SO2 + 2H2O 2P + 5H2SO4đ 2H3PO4 + 5SO2 + 2H2O Tác dụng với bazo, oxit bazo 4H2SO4 + 2Fe(OH)2 Fe2(SO4)3 + SO2 + 6H2O 4H2SO4 + 2FeO Fe2(SO4)3 + SO2 + 4H2O Tác dụng với muối H2SO4 + BaCl2 BaSO4 + 2HCl H2SO4 + Na2SO3 Na2SO4 + H2O + SO2 Tính háo nước Khi H2SO4đ tiếp xúc với các chất hữu cơ (đường, tinh bột, xenlulozo...) các chất đó bị biến thành than C12H22O11 12C + 11H2O CuSO4.5H2O 2 4d H SO CuSO4 + 5H2O (màu xanh) (màu trắng) Tác dụng với các hợp chất có tính khử H2SO4 + 2HBr SO2 + Br2 + 2H2O H2SO4 + H2S SO2 + S + 2H2O 3/ Điều chế - Ứng dụng: a.Điều chế: bằng phương pháp tiếp xúc. Gồm 3 giai đoạn và sản xuất theo sơ đồ sau: b.Ứng dụng: S FeS2 SO2 Xt: V2O5 SO3 H2SO4 ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 17 - H2SO4 được ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành sản xuất: phẩm nhuộm,luyện kim, chất tẩy rửa..... 4/ Muối sunfat: có 2 loại Muối axit (muối hidrosunfat): chứa ion HSO4 -, tất cả đều tan Muối trung hòa (muối sunfat): chứa ion SO4 -, đa số đều tan trừ BaSO4, PbSO4 không tan Có thể nhận biết SO4 - bằng dd BaSO4 hoặc muối của kim loại Ba 4. Nhận biết: Gốc SO4 2- được nhận biết bằng ion Ba2+, vì tạo kết tủa trắng BaSO4 không tan trong các axit HNO3, HCl. B.CÁC DẠNG BÀI TẬP: Dạng 1: Viết sơ đồ phản ứng Phương pháp: học thuộc tính chất Một số phản ứng khó liên quan đến: * O2 2Cu + 2H2SO4 + O2 → 2CuSO4 + 2H2O 2Cu2O + Cu2S → 6Cu + SO2 ↑ 4FeS2 + 11O2 → 2Fe2O3 + 8SO2 2Fe(OH)2 + 1/2O2 + H2O → 2Fe(OH)3 H2S + ½ O2 → S + H2O (trắng xanh) (nâu đỏ) H2S + 3/2 O2 → SO2 + H2O 2Fe(OH)2 + ½ O2 → Fe2O3 + 2H2O * H2O2, O3 H2O2 + KNO2 → H2O + KNO3 H2O2 + Ag2O → 2Ag + H2O + O2 H2O2 + 2KI → I2 + 2KOH O3 + 2Ag → Ag2O + O2 2KI + O3 + H2O → I2 + 2KOH + O2 2KMnO4 + 5H2O2 + 3H2SO4 →2MnSO4 + 5O2 + K2SO4 + 8H2O * S 3S + 2KClO3 → 3SO2 + 2KCl S + 2H2SO4 (đặc) → 3SO2 + 2H2O S + 2H2SO4 (đặc) → 3SO2 ↑ + 2H2O 3S + 6NaOH → 2Na2S + Na2SO3 + 3H2O S + 2HNO3 → H2SO4 + 2NO S + 6HNO3 → H2SO4 + 6NO2 + 2H2O * H2S 2NO + 2H2S → 2S ↓ + N2 + 2H2O H2S + 4Cl2 + 4H2O → H2SO4 + 8Cl2 H2SO3 + 2H2S → 3S ↓ + 3H2O H2S + Cl2 → S ↓ + 2HCl I2 + H2S → S ↓ + 2HI 2H2S + 2K → 2KHS + H2 2H2S + SO2 → 3S + 2H2O 2H2S + 4Ag + O2 → 2Ag2S + 2H2O ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 18 H2S + 2FeCl3 → 2FeCl2 + 2HCl + S ↓ CuS, PbS + H2SO4 : không phản ứng H2S + H2SO4 (đ) → SO2 ↑ + S ↓ + 2H2O H2S + CuSO4 → CuS ↓ + H2SO4 2KMnO4 + 5H2S + 3H2SO4 → 2MnSO4 + 5S + K2SO4 + 8H2O * SO2 SO2 + NO2 → SO3 + NO SO2 + 2H2O + Cl2 → H2SO4 + 2HCl SO2 + 2CO ,500oboxit C 2CO2 + S ↓ SO2 + 2H2O + Br2 → H2SO4 + 2HBr SO2 + 2Mg → 2MgO + S ↓ SO2 + 2FeCl3 + 2H2O → 2FeCl2 + H2SO4 + 2HCl SO2 + 6HI → 2H2O + H2S + 3I2 5SO2 + 2KMnO4 + 2H2O → K2SO4 + 2MnSO4 + 2H2O * SO3 SO3 + 2KI → K2SO3 + I2 3SO3 + 2NH3 → 3SO2 + N2 ↑ + 2H2O * H2SO3 H2SO3 + ½ O2 → H2SO4 4K2SO3 → 3K2SO4 + K2S H2SO3 + I2 + H2O → H2SO4 + 2HI NaHSO3 + NaClO → NaHSO4 + NaCl H2SO3 + 2H2S → 3S + 3H2O * H2SO4 H2SO4 (đ) + 8HI → 4I2 + H2S + 4H2O 2H2SO4 + C → 2SO2 ↑ + CO2 ↑ + 2H2O H2SO4 (đ) + 2HBr → Br2 + SO2 + 2H2O 2H2SO4 + S → 3SO2 ↑ + 2H2O 6H2SO4 (đ,n) + 2Fe → Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O 5H2SO4 + 2P → 2H3PO4 + 5SO2 ↑ + 2H2O 2H2SO4 (đ) + Zn → ZnSO4 + SO2 + 2H2O 4H2SO4 (đ,n) + 2FeO → Fe2(SO4)3 + SO2 + 4H2O 4H2SO4 (đ) + 3Zn → 3ZnSO4 + S + 4H2O 4H2SO4(đ,n) + 2Fe(OH)2→Fe2(SO4)3 + SO2 + 6H2O 5H2SO4 (đ) + 4Zn → 4ZnSO4 + H2S +4H2O H2SO4 (đ,n) + H2S → SO2 + S + 2H2O 2H2SO4 (đ) + Cu → CuSO4 + SO2 + H2O K2Cr2O7 + 12FeSO4 + 11H2SO4 → Cr2(SO4)3 + 6Fe2(SO4)3 + K2SO4 + S ↓ + 11H2O Dạng 2: Nhận biết Phương pháp 1. Khí: - HCl: dùng quì tím ẩm - O3: dùng dd KI + HTB - SO2: dùng quì tím ẩm, dd KMnO4, dd Brom, dd Ba(OH)2, BaO... ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 19 - H2S: dùng quì tím ẩm, dd KMnO4, dd Brom, dd Ba(OH)2, BaO..., dd Pb(NO3)3, Cu(NO3)2... 2.Ion - Cl- dùng : AgNO3 - SO4 2-: dùng BaCl2, Ba(OH)2, BaO... - SO3 2-: Dùng BaCl2, Ba(OH)2, BaO, dd HCl, H2SO4 loãng... - CO3 2-: Dùng BaCl2, Ba(OH)2, BaO, dd HCl, H2SO4 loãng... 3. Axit: dùng quì tím và phản ứng đặc trưng 4. Bazo : dùng quì tím và phản ứng đặc trưng. Dạng 3: Xác định % theo thể tích, % theo khối lƣợng của hỗn hợp khí dựa vào tỉ khối hơi Các công thức: - Thành phần phần trăm theo thể tích của khí A trong hỗn hợp - Thành phần phần trăm theo khối lượng của A trong hỗn hợp - Tỉ khối của khí A so với khí B: - Tỉ khối của hỗn hợp khí A so với khí B: - Tỉ khối của khí A so với hỗn hợp khí B: - Tỉ khối của hỗn hợp khí A so với hỗn hợp khí B: Khối lượng phân tử trung bình: A1, A2, A3, là phân tử khối của các khí A1, A2, A3 có trong hỗn hợp X1, x2, x3, là số mol khí ( hoặc thể tích khí) ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 20 X1, x2, x3, có thể là % số mol hoặc % theo thể tích của khí A1, A2, A3, khi đó: x1 +x2 +x3+=100% - Đối với không khí: Ví dụ 1:Hỗn hợp khí A gồm oxi và ozon có tỉ khối so với hiđro là 19,2. Tính % thể tích của các khí trong A? Ví dụ 2: 1,12 lit hỗn hợp khí A gồm NO và N2O có tỉ khối so với hiđro là 16,75. Tính số mol và % theo thể tích từng khí trong hỗn hợp? Dạng 4: Giải toán dùng định luật bảo toàn electron - Dùng định luật bảo toàn electron đối với các bài toán có: + Cho hỗn hợp nhiều chất tác dụng với nhau + Các phản ứng là phản ứng oxi hoá – khử - Nội dung định luật: tổng số electron cho = tổng số electron nhận Ví dụ 3: Hỗn hợp khí A gồm clo và oxi. A phản ứng hết với 1 hỗn hợp gồm 4,80 gam magiê và 8,10 gam nhôm tạo ra 37,05 gam hỗn hợp các muối clorua và oxit của 2 kim loại. Xác định thành phần phần trăm theo khối lƣợng và theo thể tích của hỗn hợp A? Dạng 5: Kim loại tác dụng với lƣu huỳnh Phương pháp: Phản ứng giữa kim loại (M) và lưu huỳnh (S) M + S muối sunfua Phản ứng có thể hoàn toàn hoặc không hoàn toàn * Phản ứng hoàn toàn thì sau pư thu được : - Muối sunfua ( Kim loại M hết, S hết) - Hoặc muối sunfua, Kim loại (M) dư: khi cho hh các chất trên tác dụng với dung dịch axit sẽ cho hỗn hợp khí H2S và H2 - Hoặc muối sunfua, lưu huỳnh (S) dư: khi cho các chất trên tác dụng với dung dịch axit sẽ cho khí H2S và chất rắn (S) không tan. * Nếu phản ứng không hoàn toàn thì sau pư thu được: - Muối sunfua, S dư, M dư: khi hoà tan trong axit thì thu đuợc hỗn hợp 2 khí H2S và H2 và 1 chất rắn (S) không tan Ví dụ : Đun nóng hoàn toàn hỗn hợp bột gồm sắt và lƣu huỳnh. Đem hoà tan chất rắn sau phản ứng trong dung dịch HCl dƣ thấy có 4,48 lit khí thoát ra. Nếu đem hết lƣợng khí này cho vào dung dịch Pb(NO3)2 dƣ thì còn lại 2,24 lit khí. Các thể tích đều đo ở đktc.Tính % khối lƣợng của sắt và lƣu huỳnh trong hỗn hợp đầu và tính khối lƣợng kết tủa tạo thành trong dung dịch Pb(NO3)2? Dạng 6: Các oxit axit ( CO2, SO2) hoặc các đa axit ( H2S, H3PO4,) tác dụng với dung dịch kiềm: NaOH, Ca(OH)2, Ba(OH)2, ÔN TẬP CHƢƠNG OXI-LƢU HUỲNH GV: Dương Văn Tấn-H17/25/K424/Lê Duẩn-01214280186 Trang 21 Cho CO2 tác dụng với dung dịch NaOH thì có thể xảy ra các phản ứng: CO2 + NaOH NaHCO3 (1) CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O (2) Lập tỉ lệ tương tự bảng trên Cho H2S tác dụng với dung dịch NaOH thì có thể xảy ra các phản ứng: H2S+ NaOH NaHS + H2O (1) H2S+ 2NaOH Na2S + 2H2O (2) Lập tỉ lệ tương tự bảng trên Ví dụ: Bài 1: Tính khối lượng các chất thu được sau phản ứng trong các trường hợp sau: a) Dẫn 2,24 lit khí hiđrosunfua vào 300 ml dung dịch NaOH 1M b) Dẫn 13,44 lit SO2 vào 200 ml dung dịch NaOH 2M c) Dẫn 0,672 lit SO2 vào 1 lit dung dịch Ca(OH)2 0.02 M
Tài liệu đính kèm: