Giáo án lớp 9 môn Đại số - Tiết 40: Giải bài toán bằng cách lập hệ phương trình

Ngày soạn: 19/01/2014 
TIẾT 40: GIẢI BÀI TOÁN BẰNG CÁCH LẬP HỆ PHƯƠNG TRèNH
I. MỤC TIấU:
Kiến thức: Học sinh nắm được phương phỏp giải bài toỏn bằng cỏch lập hệ phương trỡnh bậc nhất hai ẩn . 	
Kĩ năng: Học sinh cú kỹ năng giải cỏc loại toỏn được đề cập đến trong Sgk. 
Thỏi độ: Cú ý thức học tập, tinh thần tự giỏc học tập.	
II. PHƯƠNG PHÁP VÀ KỸ THUẬT DẠY HỌC:
 Nờu và giải quyết vấn đề
 Động nóo, Thụng tin phản hồi trong quỏ trỡnh dạy học
III. CHUẨN BỊ: 
- GV: Giỏo ỏn, phấn màu, thước, mỏy tớnh bỏ tỳi.
- HS: ễn lại giải bài toỏn bằng cỏch lập phương trỡnh đó học ở lớp 8 . 
IV. TIẾN TRèNH BÀI DẠY:
1. Bài cũ: Nờu cỏc bước giải bài toỏn bằng cỏch lập phương trỡnh ?
2. Bài mới:
Hoạt động 1: Vớ dụ 1
HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS.
NỘI DUNG KIẾN THỨC
- GV gọi HS nờu lại cỏc bước giải bài toỏn bằng cỏch lập phương trỡnh sau đú nhắc lại và chốt cỏc bước làm . 
Bước 1 : Chọn ẩn , gọi ẩn và đặt điều kiện cho ẩn .
Bước 2 : Biểu thị cỏc số liệu chưa biết theo ẩn và cỏc số liệu đó biết 
Bước 3 : Lập phương trỡnh, giải phương trỡnh, đối chiếu điều kiện và trả lời 
- Gv ra vớ dụ, gọi HS đọc đề bài và ghi túm tắt bài toỏn . 
- Hóy nờu cỏch chnj ẩn của em và điều kiện của ẩn đú . 
- Nếu gọi chữ số hàng chục là x , chữ số hàng đơn vị là y đ ta cú điều kiện như thế nào ? 
- Chữ số cần tỡm viết thế nào ? viết ngược lại thế nào ? Nếu viết cỏc số đú dưới dạng tổng thỡ viết như thế nào ? 
- GV hướng dẫn HS viết dưới dạng tổng cỏc chữ số . 
- Theo bài ra ta lập được cỏc phương trỡnh nào ? từ đú ta cú hệ phương trỡnh nào ? 
- Thực hiện ( sgk ) để giải hệ phương trỡnh trờn tỡm x , y và trả lời . 
1. Vớ dụ 1 
 ( sgk ) 
*) Vớ dụ 1 ( sgk ) Túm tắt : 
Hàng chục < 2 lần hàng đơn vị : 1 đv
Viết hai chữ số theo thứ tự ngược lại đ Số mới < số cũ : 27 đv
Tỡm số cú hai chữ số đú . 
Giải :
 - Gọi chữ số hàng chục của số cần tỡm là x, chữ số hàng đơn vị là y. 
ĐK : x , y ẻ Z ; 0 < x Ê 9 và 0 < y Ê 9 . 
Số cần tỡm là : = 10x + y . 
- Khi viết hai chữ số theo thứ tự ngược lại, ta được số: = 10y + x . 
Theo bài ra ta cú: 2y - x = 1 Û - x + 2y = 1 (1)
Theo điều kiện sau ta cú : 
( 10x + y ) - ( 10y + x ) = 27 
Û 9x - 9y = 27 Û x - y = 3 (2)
Từ (1) và (2) ta cú hệ PT : 
 (I) 
 ( sgk ) 
Ta cú (I) Û 
Đối chiếu ĐK ta cú x, y thoả món điều kiện của bài . Vậy số cần tỡm là : 74 
Hoạt động 2: Vớ dụ 2
HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS.
NỘI DUNG KIẾN THỨC
- GV ra tiếp vớ dụ 2 ( sgk ) gọi HS đọc đề bài và ghi túm tắt bài toỏn .
 Túm tắt : 
Quóng đường ( TP.HCM - Cần Thơ ) : 189 km .
Xe tải : TP. HCM đ Cần thơ . 
Xe khỏch : Cần Thơ đ TP. HCM ( Xe tải đi trước xe khỏch 1 h ) 
Sau 1 h 48’ hai xe gặp nhau .
Tớnh vận tốc mỗi xe . 
Biết Vkhỏch > Vtải : 13 km
- Hóy vẽ sơ đồ bài toỏn ra giấy nhỏp và biểu thị cỏc số liệu trờn đú . 
- Hóy đổi 1h 48 phỳt ra giờ . 
- Thời gian mỗi xe đi là bao nhiờu ? hóy tớnh thời gian mỗi xe ? 
- Hóy gọi ẩn , đặt điều kiện cho ẩn 
- Thực hiện ; ; ( sgk ) để giải bài toỏn trờn . 
- GV cho HS thảo luận làm bài sau đú gọi 1 HS đại diện lờn bảng làm . 
- GV chữa bài sau đú đưa ra đỏp ỏn đỳng để HS đối chiếu . 
- GV cho HS giải hệ phương trỡnh bằng 2 cỏch ( thế và cộng ) . 
- Đối chiếu Đk và trả lời bài toỏn trờn . 
 2. Vớ dụ 2 
*) Vớ dụ 2 ( sgk ) 
Giải: Đổi: 1h 48’ = giờ 
- Thời gian xe tải đi : 1 h + h = 
Gọi vận tốc của xe tải là x ( km. h) và vận tốc của xe khỏch là y ( km. h) . ĐK x , y > 0 
 ( sgk ) 
Mỗi giờ xe khỏch đi nhanh hơn xe tải 13 km đ ta cú phương trỡnh: y - x = 13 Û- x + y = 13 (1)
 ( sgk ) 
- Quóng đường xe tải đi được là : ( km)
- Quóng đường xe khỏch đi được là: ( km )
- Theo bài ra ta cú ptrỡnh: (2)
 ( sgk ) 
Từ (1) và (2) ta cú hệ phương trỡnh : 
Û 
Đối chiếu ĐK ta cú x , y thoả món đ kiện của bài
Vậy vận tốc của xe tải là 36 ( km. h) 
Vận tốc của xe khỏch là : 49 ( km. h) 
3. Củng cố: 
- Nờu lại cỏc bước giải bài toỏn bằng cỏch lập phương trỡnh .
- Cho hs làm bài tập 28 ( sgk - 22 ): Gọi số lớn là x, số nhỏ là y (y > 124)
Hệ phương trỡnh cần lập là : Kết quả: 
4. Hướng dẫn - Dặn dũ: 
- ễn lại cỏc bước giải bài toỏn bằng cỏch lập phương trỡnh, vận dụng vào giải bài toỏn bằng cỏch hệ phương trỡnh .
- Xem lại cỏc vớ dụ đó chữa . Giải bài tập 29 , 30 ( sgk ) 
V. RÚT KINH NGHIỆM TIẾT DẠY: