Giáo án Giáo dục công dân Lớp 6 (Sách Cánh diều) - Bài 7: Ứng phó với các tình huống nguy hiểm từ con người

Bài 7: ỨNG PHÓ VỚI CÁC TÌNH HUỐNG NGUY HIỂM TỪ CON NGƯỜI
Môn học: GDCD; lớp: 6A-6B
Thời gian thực hiện: 2 tiết
I.MỤC TIÊU: 
1. Kiến thức 
- Nhận biết được các tình huống nguy hiểm và hậu quả của những tình huống nguy hiểm từ con người.
- Nêu được cách ứng phó với một số tình huống nguy hiểm từ con người.
- Thực hành được cách ứng phó trước một số tình huống nguy hiểm từ con người để đảm bảo an toàn.
2. Năng lực 
Năng lực điều chỉnh hành vi: Nhận biết được những kỹ năng sống cơ bản, phù hợp với lứa tuổi.
Năng lực phát triển bản thân:Trang bị cho bản thân những kỹ năng sống cơ bản như để thích ứng, điều chỉnh và hòa nhập với cuộc sống.
Năng lực tự chủ và tự học:Vận dụng được một cách linh hoạt những kiến thức, kĩ năng sống cơ bản đã học hoặc kinh nghiệm đã có để giải quyết vấn đề trong cuộc sống.
Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo:Phát hiện và giải quyết được những tình huống phát sinh trong cuộc sống hàng ngày. 
3.Phẩm chất
Chăm chỉ:Luôn cố gắng vươn lên đạt kết quả tốt trong học tập; có ý thức vận dụng kiến thức, kĩ năng học được ở nhà trường, trong sách báo và từ các nguồn tin cậy khác vào học tập và đời sống hằng ngày.
Trách nhiệm: Có ý thức tìm hiểu và sẵn sàng tham gia các hoạt động tuyên truyền, 
chăm sóc, bảo vệ con người, phản đốinhững hành vi xâm hại con người.
II.THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU.
1. Thiết bị dạy học: Máy chiếu power point, màn hình, máy tính, giấy A0, tranh ảnh
2. Học liệu: Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập Giáo dục công dân 6, tư liệu báo chí, thông tin, clip.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Hoạt động 1: Khởi động (Mở đầu)
a. Mục tiêu: 
- Tạo được hứng thú với bài học.
 - Học sinh bước đầu nhận biết về các tình huống nguy hiểm từ con người để chuẩn bị vào bài học mới.
- Phát biểu được vấn đề cần tìm hiểu: 
b. Nội dung: Giáo viên hướng dẫn học sinh tiếp cận với bài mới bằng cách quan sát các bức tranh sau:
c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh.
Câu 1: Bức tranh thứ nhất có một bạn đạp xe trên đường vắng bị người lạ bám theo; bức tranh thứ hai có một bạn bị các bạn bắt nạt.
Câu 2: Đây là các tình huống nguy hiểm đến từ con người.
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của thầy, trò
Nội dung cần đạt
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV giao nhiệm vụ cho HS thông qua câu hỏi tình huống trong SGK. 
Thanh đang đi một mình trên đường thì bị một người lớn hơn bắt nạt. Em hãy giúp Thanh chọn một trong các cách xử lí sau?
A. Hét to để người khác nghe thấy;
B. Khóc, van xin kẻ bắt nạt;
C. Bình tĩnh tìm cách thoát thân.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS làm việc cá nhân, suy nghĩ, trả lời.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
- Học sinh cử đại diện lần lượt trình bày các câu trả lời.
- Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình học sinh thực hiện, gợi ý nếu cần 
Đáp án C. Bình tĩnh tìm cách thoát thân
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- Gv nhận xét, đánh giá, chốt vấn đề và giới thiệu chủ đề bài học
Trong cuộc sống các em thường gặp các tình huống nguy hiểm dến từ những người xung quanh chúng ta,vậy đó là những tình huống như thế nào và chúng ta cần phải ứng phó sao? Chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay. 
2. Hoạt động 2: Khám phá (Hình thành kiến thức mới)
Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu nội dung: Tình huống nguy hiểm đến từ con người
a. Mục tiêu: 
- Nêu được khái niệm tình huống nguy hiểm từ con người.
b. Nội dung: 
- GV giao nhiệm vụ cho học sinh đọc thông tin, cùng tìm hiểu nội dung thông tin nói trong sách giáo khoa.
- GV giao nhiệm vụkhám phá kiến thức bài học cho học sinh thông qua hệ thống câu hỏi. 
c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh.
d. Tổ chức thực hiện:
Nhiệm vụ 1: Tình huống nguy hiểm từcon người
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV giao nhiệm vụ cho HS thông qua hệ thống câu hỏi của phiếu bài tập
Gv yêu cầu học sinh đọc thông tin
Gv chia lớp thành 3 nhóm, yêu cầu học sinh thảo luận theo tổ, nhóm và trả lời câu hỏi vào phiếu bài tập
Câu 1: Những chi tiết nào trong thông tin trên cho thấy H là nạn nhân của những kẻ bắt nạt?
Câu 2 Khi bị bắt nạt, H đã cảm thấy như thế nào?
Câu 3: Theo em các tình huống nguy hiểm đến từ con người là gì?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
- Học sinh làm việc nhóm, suy nghĩ, trả lời.
- Học sinh hình thành kĩ năng khai thác thông tin trả lời 
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
- Học sinh cử đại diện lần lượt trình bày các câu trả lời.
- Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình học sinh thực hiện, gợi ý nếu cần
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- Gv nhận xét, đánh giá, chốt vấn đề
I. Khám phá
1.Khái niệm
*Thông tin
*Nhận xét
Tình huống nguy hiểm từ con người là những tình huống gây ra bởi các hành vi của con người như trộm cắp, cướp giật, bắt nạt, xâm hại người khác,...làm tổn hại đến tính mạng, của cải vật chất, tinh thần của cá nhân và xã hội.
2. Hoạt động 2: Khám phá (Hình thành kiến thức mới)
Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu nội dung: Hậu quả của tình huống nguy hiểm từ con người
a. Mục tiêu: 
- Liệt kê được hậu quả của những tình huống nguy hiểm từ con người.
b. Nội dung: 
- GV giao nhiệm vụ cho học sinh quan sát tranh, tình huống
- GV giao nhiệm vụ khám phá kiến thức bài học cho học sinh thông qua hệ thống câu hỏi, phiếu bài tập để hướng dẫn học sinh: Hậu quả của tình huống nguy hiểm từ con người?
c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh; Sản phẩm của các nhóm (Phiếu bài tập)
Những hậu quả có thể xảy ra: 
Câu 1: Đuổi bắt có thể gây ngã cầu thang 
Câu 2: Bắt nạt có thể gây ra ám ảnh, sợ hãi ảnh hưởng về tinh thần.
d. Tổ chức thực hiện:
Nhiệm vụ 2: Hậu quả của tình huống nguy hiểm từ con người
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV giao nhiệm vụ cho HS thông qua câu hỏi sách giáo khoa, phiếu bài tập 
? Em hãy quan sát những hình ảnh dưới đây và trả lời câu hỏi:
Câu 1: Các hình ảnh trên nói về những mối nguy hiểm nào từ con người?
Câu 2: Những hậu quả nào có thể xảy ra trong các tình huống trên?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS: 
+ Nghe hướng dẫn.
+Hoạt động nhóm trao đổi, thống nhất nội dung, hình thức thực hiện nhiệm vụ, cử báo cáo viên.
- Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình học sinh thực hiện, gợi ý nếu cần
Bước 3: báo cáo kết quả và thảo luận
GV:
- Yêu cầu đại diện nhóm lên trình bày.
- Hướng dẫn HS cách trình bày (nếu cần).
HS:
- Trình bày kết quả làm việc nhóm
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
-Học sinh nhận xét phần trình bày nhóm bạn 
-Gv sửa chữa, đánh giá, rút kinh nghiệm, chốt kiến thức.
2. Hậu quả của tình huống nguy hiểm từ con người
Tình huống nguy hiểm từ con người gây ra những hậu quả nghiêm trọng, làm tổn hại đến tính mạng, tinh thần của cá nhân; hủy hoại tài sản của con người và xã hội.
2. Hoạt động 2: Khám phá (Hình thành kiến thức mới)
Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu nội dung: Ứng phó trước một số tình huống nguy hiểm từ con người
a. Mục tiêu: 
- Biết cách ứng phó trước một số tình huống nguy hiểm từ con người.
b. Nội dung: 
- GV giao nhiệm vụ cho học sinh đọc thông tin, quan sát tranh, tình huống
- GV giao nhiệm vụ khám phá kiến thức bài học cho học sinh thông qua hệ thống câu hỏi để hướng dẫn học sinh: Làm thế nào để ứng phó trước một số tình huống nguy hiểm từ con người?
c. Sản phẩm:Câu trả lời của học sinh; Sản phẩm của các nhóm .
a)  An và Ninh đã gặp phải tình huống nguy hiểm là gặp một quả mìn.
b) Cách giải quyết của Ninh rất thoả đáng còn của An thì chủ quan vô trách nhiệm với tính mạng của bản thân.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV giao nhiệm vụ cho HS qua câu hỏi phần đọc thông tin.
* Khai thác thông tin
a) An và Ninh đã gặp phải tình huống nguy hiểm gì?
b) Em hãy bày tỏ ý kiến của mình về cách giải quyết của hai bạn trong tình huống trên. 
Sử dụng kĩ thuật 635 (kĩ thuật XYZ)
Vấn đề bàn luận:
? Ngoài những tình huống nêu trên, em còn biết những tình huống nguy hiểm nào? Nêu các bước ứng phó với các tình huống nguy hiểm?
B2: Thực hiện nhiệm vụ
HS:
- Thảo luận nhóm và ghi lại kết quả
- Thực hiên kĩ thuật 634 (kĩ thuật XYZ)
Mỗi nhóm 6 người, mỗi người viết 3 ý kiến trên một tờ giấy trong vòng 4 phút về cách giải quyết vấn đề và tiếp tục chuyển cho người bên cạnh;
Tiếp tục như vậy cho đến khi tất cả mọi người đều viết ý kiến của mình, có thể lặp lại vòng khác trong thời gian 4 phút
GV:Hướng theo dõi, quan sát HS thảo luận nhóm, hỗ trợ (nếu HS gặp khó khăn).
B3: Báo cáo, thảo luận
GV:
- Yêu cầu HS báo cáo, nhận xét, đánh giá. 
- Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần)
HS:
- Đại diện lên báo cáo sản phẩm của nhóm mình.
- Nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
-Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của nhóm.
- Chốt kiến thức và chuyển dẫn sang mục sau.
3. Ứng phó trước một số tình huống nguy hiểm từ con người
- Các bước ứng phó với tình huống nguy hiểm đến từ con người
+ Nhận diện, đánh giá tình huống nguy hiểm
+ Nguy hiểm đến từ đối tượng nào?
+ Nguy cơ có thể gặp phải trong tình huống nguy hiểm là gì?
+ Điều gì sẽ xảy ra nếu không thoát khỏi tình huống nguy hiểm?
- Tìm kiếm phương án thoát khỏi tình huống nguy hiểm
+ Hét to, kêu cứu, tìm sự hỗ trợ từ người lớn
+Đánh lạc hướng đối phương.
+ Gọi điện thoại cho người thân và các cơ quan hỗ trợ khẩn cấp.
2. Hoạt động 2: Khám phá (Hình thành kiến thức mới)
Nhiệm vụ 4: Tìm hiểu nội dung: Cách rèn luyện
a. Mục tiêu: 
- Vận dụng được một cách linh hoạt những kiến thức, kĩ năng sống cơ bản đã học hoặc kinh nghiệm đã có để giải quyết vấn đề trong cuộc sống.
b. Nội dung: 
- GV giao nhiệm vụ khám phá kiến thức bài học cho học sinh thông qua tình huống cụ thể: Cách ứng phó với các tình huống nguy hiểm đến từ con người.
c. Sản phẩm:Câu trả lời của học sinh.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV giao nhiệm vụ cho HS thông qua hoạt động: Đóng vai các tình huống trong bài học
?Em hãy chọn một trong các tình huống nguy hiểm đến từ con người và đóng vai một trong các tình huống đó?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
Sử dụng phương pháp đóng vai
HS:
- Thảo luận nhóm và ghi lại kết quả
- Thực hiện phương pháp đóng vai
Mỗi nhóm 6 người, lựa chọn tình huống, xây dựng kịch bản trong 5 phút
- Các nhóm lên đóng vai
-Cả lớp quan sát, nhận xét về cách thể hiện và cách ứng xử của các vai diễn
GV:Hướng theo dõi, quan sát HS thảo luận nhóm, hỗ trợ (nếu HS gặp khó khăn).
- HS nghe hướng dẫn, làm việc nhóm, đóng vai
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
GV:
- Yêu cầu các nhóm lên trình bày.
HS:
- Trình bày kết quả làm việc nhóm
- Nhận xét và bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- Nhận xét thái độ học tập và kết quả làm việc nhóm của HS.
- GV đưa ra các tiêu chí để đánh giá HS:
+ Kết quả làm việc của học sinh.
+ Thái độ, ý thức hợp tác nghiêm túc trong khi làm việc.
Gv sửa chữa, đánh giá.
4. Cách rèn luyện
3. Hoạt động 3: Luyện tập
a. Mục tiêu: 
-HS được luyện tập, củng cố kến thức, kĩ năng đã được hình thành trong phần Khám phá áp dụng kiến thức để làm bài tập.
b. Nội dung: 
- Học sinh khái quát kiến thức đã học bằng sơ đồ tư duy.
- Hướng dẫn học sinh làm bài tập trong bài tập trong sách giáo khoathông qua hệ thông câu hỏi, phiếu bài tập và trò chơi ...
c. Sản phẩm:Câu trả lời của học sinh.
Hs vẽ được sơ đồ tư duy
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV hướng dẫn học sinh làm bài tập trong bài tập trong sách giáo khoa thông qua hệ thông câu hỏi, phiếu bài tập và trò chơi ...
? Hoàn thành sơ đồ tư duy bài học.
? Bài tập: GV cho học sinh làm bài tập sách giao khoa theo từng bài ứng với các kĩ thuật động não, khăn trải bàn, trò chơi đóng vai..
1.
Không gian
Ở nhà
Ở trường
Ở những nơi khác
2. Trong các tình huống sau, tình huống nào gây nguy hiểm, hậu quả của chúng là gì?
A. Hưng thường đi học nhóm về muộn và đi xe đạp một mình qua quãng đường vắng. 
 B. Nhóm bạn rủ nhau tự đón xe khách, trốn bố mẹ đến nhà một bạn cùng lớp chơi, cách nơi ở khoảng 30 km. 
C. Khi trực nhật Mai sơ ý làm vỡ bình hoa trên bàn giáo viên. 
D.Khi bị lạc đường, Phương rất sợ nên không biết làm như thế nào. 
3. Bố mẹ đi vắng, hai anh em Minh và Ngọc ở nhà học bài. Bỗng có tiếng chuông cửa, Ngọc chạy ra thì thấy một chú tự giới thiệu là nhân viên Công ty Điện lực, đề nghị vào nhà kiểm tra các thiết bị điện của gia đình.Ngọc định mở của cho chú thợ điện vào thì anh Minh liền lắc đầu từ chối và nói răng khi bố mẹ về thì chú quay lại. 
a) Em có đồng ý với cách giải quyết của Minh trong tình huống trên không? Tại sao? 
b) Em có đồng ý với cách giải quyết của Minh trong tình huống trên không? Tại sao? 
4. Chiến, học sinh lớp 6A hay bắt nạt các bạn yếu thế hơn mình, trong đó có Dương. Gần đây, Dương phải thức khuya hơn để vừa làm hết bài tập của mình, vừa chép bài tập về nhà vào vở cho Chiến. Trong các giờ kiểm tra, Dương phải tìm cách cho Chiến nhìn bài của mình. Cứ nghĩ đến sự đe dọa của Chiến, Dương cảm thấy sợ hãi và lo lắng. 
a) Theo em, Dương có nên im lặng và làm theo yêu cầu của Chiến không? vì sao? 
 b) Nếu là Dương em sẽ xử lí tình huống này như thế nào? 
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS làm việc cá nhân, suy nghĩ, hoàn thành sơ đồ bài học.
- Với hoạt động nhóm: HS nghe hướng dẫn, chuẩn bị. Các thành viên trong nhóm trao đổi, thống nhất nội dung, hình thức thực hiện nhiêm vụ, cử báo cáo viên, kỹ thuật viên, chuẩn bị câu hỏi tương tác cho nhóm khác.
- Với hoạt động trò chơi: HS nghe hướng dẫn, tham gia.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
GV:
- Yêu cầu HS lên trình bày, tham gia hoạt động nhóm, trò chơi tích cực.
- Hướng dẫn HS cách trình bày (nếu cần).
HS:
- Trình bày kết quả làm việc cá nhân, nhóm.
- Nhận xét và bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- Nhận xét thái độ học tập và kết quả làm việc cá nhân, nhóm của HS.
- GV đưa ra các tiêu chí để đánh giá HS:
+ Kết quả làm việc của học sinh.
+ Thái độ, ý thức hợp tác nghiêm túc trong khi làm việc.
Gv sửa chữa, đánh giá, chốt kiến thức.
III. Luyện tập
Bài tập 1
Không gian
Ở nhà
Ở trường
Ở những nơi khác
Những nguy hiểm có thể xảy ra 
bị bắt cóc, trộm, xảy ra cháy, nổ 
bị bắt nạt 
bị bắt cóc, bị lừa 
Hậu quả của tình huống nguy hiểm 
Ảnh hưởng đến tính mạng và tinh thần 
2. Bài tập 2
Đáp án A, B
3. Bài tập 3
a. Em có đồng ý với cách giải quyết của Minh trong tình huống trên vì bạn rất cẩn thận không mở cửa cho người lạ vào nhà khi bố mẹ đi vắng.
b. Nếu Ngọc mở cửa cho chủ thợ điện vào nhà khi bố mẹ đi vắng, chuyện có thể xảy ra là bị bắt cóc và trộm vào nhà.
4. Bài tập 4
a) Theo em, Dương không nên im lặng và làm theo yêu cầu của Chiến vì đó là hành động bắt nạt sai trái.
b) Nếu là Dương em sẽ báo cáo với giáo viên để đề ra hướng giải quyết.
4. Hoạt động 4: Vận dụng
a. Mục tiêu: 
- HS vận dụng những kiến thức đã học để giải quyết một vấn đề trong cuộc sống
- Hướng dẫn học sinh tìm tòi mở rộng sưu tầm thêm kiến thức liên quan đến nội dung bài học.
b. Nội dung: Giáo viên hướng dẫn học sinh làm bµi tập, tìm tòi mở rộng, sưu tầm thêm kiến thức thông qua hoạt động dự án..
c. Sản phẩm:Câu trả lời, phần dự án của học sinh.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV hướng dẫn học sinh thông qua hệ thông câu hỏi hoạt động dự án ...
+ Hoạt động dự án:
Nhóm1: Em hãy sưu tầm các biện pháp ứng phó khí xảy ra các tình huồng nguy hiểm từ con người, ngoài những biện pháp mà em đã được học và lập thành cuốn sổ tay cá nhân.
Nhóm 2: Vẽ bản đồ cảnh báo nguy hiểm trên đường từ nhà em đến trường học bằng cách:
 Đánh dấu vào những địa điểm không an toàn và ghi chú (bắt nạt, trêu chọc, chặn đánh....).
Lưu ý những thời điểm không an toàn khi đi một mình.
Chú ý việc cần làm để đảm bảo an toàn.
Nhóm 3: Xây dựng thông điệp “Vì một trường học an toàn”. Mỗi nhóm xây đựng một thông điệp theo các nội dung sau:
Các hành động gây nguy hiểm cho các bạn học sinh mà chúng tôi đã chứng kiến là:...
Chúng tôi phản đối các hành động gây nguy hiểm đó, vì những hậu quả mà chúng có thể gây ra là:...
Chúng ta có thể cùng loại bỏ các hành động gây nguy hiểm đó bằng cách:...
Trình bày, giới thiệu thông điệp của các nhóm.
Các nhóm bình chọn thông điệp hay nhất.
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
- Với hoạt động dự án: HS nghe hướng dẫn, chuẩn bị. Các thành viên trong nhóm trao đổi, thống nhất nội dung, hình thức thực hiện nhiêm vụ, cử báo cáo viên.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
GV:
- Yêu cầu HS lên trình bày, tham gia hoạt động nhóm tích cực.
- Hướng dẫn HS cách trình bày (nếu cần).
HS:
- Trình bày kết quả làm việc cá nhân.
+ Với hoạt động dự án: trao đổi, lắng nghe, nghiên cứu, trình bày nếu còn thời gian
- Nhận xét và bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
-Yc hs nhận xét câu trả lời.
-Gv sửa chữa, đánh giá, chốt kiến thức.
....................*******************************************...................