Tài liệu Các Chuyên đề Bồi dưỡng Học sinh giỏi Hóa học Trung học cơ sở - Chuyên đề 24: Dẫn xuất Hiđrocacbon và tổng hợp hữu cơ

BÀI 1. ĐẠI CƯƠNG HÓA HỮU CƠ
Tràm là một loại cây trồng khá phổ biến ở huyện Tân Phú. Lá tràm dùng để xông chữa cảm mạo. Trong tinh dầu tràm có chứa cineol dùng để xoa bóp chữa đau nhức. Đốt cháy hoàn toàn 3,08g cineol thu được khí cacbonic và nước, cho toàn bộ sản phẩm cháy vào 100ml dung dịch Ca(OH)2 1,5M thu được 10g kết tủa và khối lượng dung dịch tăng 2,04g. Xác định công thức phân tử của cineol, biết phân tử cineol chỉ chứa một nguyên tử oxi.
(HSG huyện Tân Phú năm học 2014-2015)
Đốt cháy hoàn toàn 13,2 gam hỗn hợp gồm hai hợp chất hữu cơ: A (CnH2nO) và B (CnH2n+2O), thu được 29,7 gam CO2. Tìm công thức phân tử của A, B và viết công thức cấu tạo mạch hở có thể có của chúng. 
(Đề thi HSG Tỉnh Bắc Giang năm học 2011-2012)
Đốt cháy hoàn toàn m gam hợp chất hữu cơ A cần vừa đủ 8,96 lít O2 thu được 8,96 lít CO2 (các khí đo ở đktc) và 7,2 gam nước. Xác định công thức phân tử của A, biết trong cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất m gam A có thể tích hơi đúng bằng thể tích của 6,4 gam O2.
 (Đề thi HSG Tỉnh Điện Biên năm học 2011-2012)
Y là chất hữu cơ chứa các nguyên tố C, H, O và N. Đốt cháy hoàn toàn 0,75 gam Y thu được hỗn hợp sản phẩm gồm CO2, H2O và N2, cho hoàn toàn sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)2 dư thu được 2 gam kết tủa và khối lượng bình tăng 1,33 gam. Tìm công thức phân tử của Y (biết MY = 75).
(Đề thi HSG Tỉnh Gia Lai năm học 2011-2012)
Nồng độ đạm (hay còn gọi là độ đạm) là nồng độ phần trăm về khối lượng của nitơ có trong thực phẩm. Một số loại thực phẩm được công bố tiêu chuẩn về nồng độ đạm như sữa, nước mắm,.
Tháng 9 năm 2008, cơ quan chức năng phát hiện một số loại sữa dành cho trẻ em sản xuất tại Trung Quốc có nhiễm chất melamin. Ăn melamin có thể dẫn đến tác hại về sinh sản, sỏi bàng quang hoặc suy thận và sỏi thận,. Phân tích nguyên tố cho thấy melamin có phần trăm khối lượng của C là 28,57%, H là 4,76% còn lại là N. Xác định công thức phân tử của melamin. (Biết khi đốt cháy hoàn toàn 1 mol melamin cần vừa đủ 4,5 mol O2 thu được khí CO2, hơi nước và khí N2)
(Đề thi HSG Tỉnh Nam Định năm học 2016-2017)
Hợp chất A chứa C, H, O khối lượng mol phân tử nhỏ hơn khối lượng mol phân tử của glucozo. Để đốt cháy hoàn toàn a (g) A cần 0,896 lít O2 (đktc). Sản phẩm cháy dẫn vào bình đựng dung dịch NaOH dư thấy khối lượng bình tăng 1,9 gam. Xác định công thức phân tử của A.
(Đề thi HSG Tỉnh Thanh Hóa năm học 2013-2014)
Đốt cháy hoàn toàn m(g) chất hữu cơ A chỉ thu được a(g) CO2 và b(g) H2O. Biết 3a = 11b và 7m = 3(a + b). Xác định cụng thức phân tử (A), biết tỉ khối hơi của (A) đối với không khí : dA/KK < 3 . 
(Đề thi HSG Tỉnh Quảng Nam năm học 2011-2012)
Đốt cháy hoàn toàn 2,7 gam hợp chất A chứa C, H, O cần dùng hết 3,696 lít oxi (đktc), thu được CO2 và hơi nước theo tỷ lệ V(H2O) : V(CO2) = 5 : 4. Tìm công thức phân tử của A. Biết tỉ khối hơi của A so với nitơ là 3,215. 	
(Đề thi HSG Tỉnh Ninh Bình năm học 2010-2011)
Stiren lần đầu tiên được phân lập từ thực vật styraciflua vào năm 1839. Hidrocacbon này có thành phần gồm 92,31% cacbon và chứa vòng benzen. Khối lượng phân tử của stiren nằm trong khoảng (90; 118). Xác định công thức cấu tạo của stiren. Hợp chất này có làm mất màu dung dịch brom không, có tham gia phản ứng trùng hợp không? Nếu có, hãy viết các phản ứng xảy ra.
(Đề thi TS 10 chuyên Nam Định năm học 2018-2019)
Caffein là một chất kích thích có trong hạt cà phê, hạt coca, lá trà,.. Kết quả phân tích nguyên tố trong caffein như sau: 48,98% C; 6,12% H; 16,33% O; còn lại là nitơ (% về khối lượng). Phân tử khối của caffein là 196. Xác định công thức phân tử của caffein.
(Đề thi TS 10 chuyên Nam Định 2015-2016)
Đốt cháy hoàn toàn 12,0 gam một hợp chất hữu cơ X chỉ thu được CO2 và H2O. Dẫn toàn bộ sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)2 dư thấy có 40 gam kết tủa và dung dịch sau phản ứng có khối lượng giảm 15,2 gam so với dung dịch Ca(OH)2 ban đầu. Biết rằng 3,0 gam X ở thể hơi có thể tích bằng thể tích của 1,6 gam oxi ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất. Tìm công thức phân tử của X.
(Đề thi TS 10 chuyên Vĩnh Phúc năm học 2017-2018)
Có 3 chất hữu cơ A, B, C đều chứ C, H, O và đều có M = 46g/mol, trong đó A, B tan nhiều trong H2O; A và B dều tác dụng Na , B còn phản ứng NaOH; C không tác dụng với Na và được dùng trong y học để làm chất gây tê khi phẫu thuật. Xác định công thức cấu tạo của A, B, C. 
(Đề thi TS 10 chuyên Gia Lai năm học 2017-2018)
Đốt cháy hoàn toàn 1,72 gam chất hữu cơ (E) thu được 3,52 gam CO2; 1,80 gam H2O và một lượng khí N2. Tìm công thức phân tử của (E). Biết khi hóa hơi 1,29 gam (E) thì thu được thể tích hơi đúng bằng thể tích của 0,96 gam oxi trong cùng điều kiện.
(Đề thi TS 10 chuyên An Giang năm học 2015-2016)
Đốt cháy hoàn toàn 6,66 gam hợp chất hữu cơ A (chứa C,H,O) cần dùng 9,072 lít khí oxi (đktc) thu được CO2 và hơi nước với tỷ lệ mol tương ứng là 12 : 7. Hãy viết phương trình phản ứng cháy và tìm công thức phân tử của A, biết tỷ khối hơi của A so với không khí nhỏ hơn 4.
(Đề thi TS 10 chuyên Bến Tre năm học 2015-2016)
Đốt cháy hoàn toàn chất hữu cơ X (MX < 78) chứa C, H, O, N thu được CO2, H2O và N2. Biết số mol H2O bằng 1,75 lần số mol CO2; tổng số mol CO2 và H2O bằng 2 lần số mol O2 tham gia phản ứng. Xác định công thức phân tử và đề nghị một công thức cấu tạo của X.
(Đề thi TS 10 chuyên Đăk Lăk 2010-2011)
Đốt cháy hoàn toàn 3,56 gam chất hữu cơ X cần vừa đủ 3,36 lít khí oxi, thu được hỗn hợp gồm: hơi nước, khí CO2 và đơn chất khí A. Cho toàn bộ hỗn hợp khí và hơi đó vào bình đựng dung dịch Ba(OH)2 dư thấy khối lượng bình tăng 7,80 gam, tạo thành 23,64 gam một chất kết tủa trong bình và có 0,448 lít một chất khí bay ra khỏi bình. Xác định CTPT của X biết rằng phân tử khối của X <100, thể tích các khí và hơi đã qui về đktc.
(Đề thi TS 10 chuyên Nam Định 2009-2010)
Đốt cháy hoàn toàn 0,324 gam hợp chất hữu cơ X (C, H, O) sản phẩm cháy dẫn qua bình chứa 380 ml dung dịch Ba (OH)2 0,05 M ta thấy kết tủa bị tan một phần đồng thời khối lượng bình tăng 1,14 gam. Còn nếu sản phẩm cháy dẫn qua 220 ml dung dịch Ba(OH)2 0,1M thì thu kết tủa cực đại. Tìm công thức phân tử của X, biết MX = 108 .
(Đề thi TS 10 chuyên Phú Yên 2011-2012)
BÀI 2. ANCOL (RƯỢU, R(OH)n)
Trên các chai rượu đều có ghi các số, thí dụ 450, 200, 150.
a/ Hãy giải thích ý nghĩa của các số trên.
b/ Tính số ml rượu etylic có trong 500 ml rượu 400 .
c/ Có thể pha được bao nhiêu lit rượu 250 từ 750 ml rượu 400.
Có 3 ống nghiệm: 
+ Ống 1 đựng ancol etylic;	
+ Ống 2 đượng ancol etylic 75o; 	
+ Ống 3 đựng nước. 
Viết PTHH xảy ra khi cho lần lượt Na vào các ống nghiệm trên.
Đốt cháy hoàn toàn 6,9 gam ancol etylic bởi oxi thu được khí cacbonđioxit và hơi nước.
a/ Viết phương trình hóa học xảy ra?
b/ Tính khối lượng khí cacbonđioxit và khối lượng hơi nước tạo thành?
c/ Tính V oxi cần dùng cho phản ứng cháy?
d/ Tính V không khí cần dùng, biết trong không khí chứa 20% oxi theo thể tích. Các thể tích đo ở đktc.
e/ Lượng CO2 sinh ra được dẫn qua dung dịch Ca(OH)2 dư. Tính khối lượng kết tủa thu được?
f/ Dẫn toàn bộ sản phẩm cháy vào dd Ca(OH)2 dư, khối lượng dung dịch Ca(OH)2 tăng hay giảm bao nhiêu gam?
g/ Lượng rượu trên pha vào nước được 1 xị (250 ml) dung dịch rượu. Tính độ rượu của rượu thu được?
h/ Lượng rượu trên phải pha vào bao nhiêu ml nước để thu được rượu 5,5o. Biết d rượu = 0,8 g/ml.
i/ Lượng rượu trên cho tác dụng với Na, thì thu được bao nhiêu lít khí H2 (đktc)?
[NXL] Thực ngiệm phân tích 1 lon bia Heineken có 13,2 gam ancol etylic. Biết ancol etylic có khối lượng riêng 0,8 g/ml. Tính độ cồn có trong 1 lon bia Heineken trên? Biết 1 lon bia Heineken có thể tích 330 ml.
[NXL] Thực nghiệm phân tích 1 lon bia Tiger có 13,2 gam ancol etylic. Biết ancol etylic có khối lượng riêng 0,8 g/ml. Trên bao bì ghi 5o và bị mờ thông số về thể tích. Tính thể tích của 1 lon bia Tiger?
Thực hiện chuỗi phản ứng;
a/ CaC2 g C2H2 g C2H4 g C2H5OH g CH3COOH g CH3COOC2H5 g CH3COONa g CH4 g C2H2 
b/ CaCO3 g CO2 g (C6H10O5)n g C6H12O6 g C2H5OH g C2H4 g PE
Khi đốt cháy hoàn toàn 4,5 ml ancol etylic (chưa biết độ rượu), dẫn sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)2 dư, thu được 14,4 gam kết tủa trắng.
a/ Tính VO2, Vkk (đktc).	
b/ Tính độ rượu, biết d rượu nguyên chất = 0,8 g/ml.
Cho 112,5 ml ancol etylic 920 (biếtt D rượu = 0,8 g/ml, D H2O = 1 g/ml) tác dụng với Na: 
a/ Tính khối lượng rượu nguyên chất 	
b/ Tính thể tích khí thu được .
Pha 60 ml rượu 96o bằng 120ml nước cất thu được 180ml dung dịch rượu A
a/ Tính độ rượu của dung dịch rượu A 
b/ Cho Na dư t/d với dung dịch rượu A, hãy tính V khí H2 thu được (biết Drượu = 0,8 g/ml, DH2O = 1 g/ml)
Dung dịch X gồm ancol etylic và nước. Cho 45,4 gam X tác dụng với Na dư, có 21,28 lít khí H2 (đktc) thoát ra. Tính độ rượu (ancol) của dung dịch X (biết khối lượng riêng của ancol etylic là 0,8 g/ml).
(Đề thi HSG Tỉnh Tây Ninh năm học 2014-2015)
Dung dịch X là ancol etylic 92o. Cho 10 ml X tác dụng hết với Na thì thu được bao nhiêu lít khí (đktc)? Biết khối lượng riêng của ancol etylic là 0,8 g/ml và của H2O là 1,0 g/ml.
(Đề thi HSG Tỉnh Ninh Bình năm học 2013-2014)
Làm thế nào để pha loãng 3,5 lít rượu 950 thành rượu 350? Tính thể tích của dung dịch rượu thu được?
Có 100 ml rượu etylic 75o và nước cất đủ dùng, cùng dụng cụ đo thể tích cần thiết, có thể pha được bao nhiêu ml rượu etylic 30o? Hãy trình bày cách pha.
(Đề thi HSG Tỉnh Quảng Bình năm học 2013-2014)
Cho 30,3 ml dung dịch rượu etylic trong nước tác dụng với natri dư thu được 8,4 lít khí (đktc). Xác định độ rượu. Cho biết: Khối lượng riêng của rượu etylic tinh khiết là 0,8 g/ml. Khối lượng riêng của nước tinh khiết là 1 g/ml.	
(Đề thi TS 10 chuyên An Giang năm học 2010-2011)
Cho 10ml dung dịch rượu (ancol) etylic 460 phản ứng hết với kim loại Na (dư), thu được V (lít) khí H2 (đktc). Biết khối lượng riêng của ancol etylic nguyên chất bằng 0,8 g/ml và khối lượng riêng của nước là 1 g/ml. Xác định giá trị của V ?
(Đề thi TS 10 chuyên An Giang năm học 2013-2014)
 Cho 20 ml rượu etylic 230 tác dụng vừa đủ với kim loại Na. Tính khối lượng chất rắn thu được sau phản ứng. Biết khối lượng riêng của rượu là 0,8g/ml, của nước là 1g/ml.
(Đề thi TS 10 chuyên Đăk Lăk 2010-2011)
Cho hỗn hợp kim loại X gồm Na, Ba với số mol bằng nhau tác dụng với 20 ml dung dịch rượu etylic (d = 0,992 g/ml). Sau khi phản ứng kết thúc thu được hỗn hợp chất Y và 11,648 lít khí H2 thoát ra. Cho H2O dư vào Y được dung dịch Z và 1,792 lít khí H2 thoát ra. Hấp thụ hoàn toàn V lít khí CO2 vào dung dịch Z thu được 78,8 gam kết tủa. Biết các thể tích khí đo ở đktc; khối lượng riêng của rượu nguyên chất bằng 0,8 g/ml.
a/ Tính độ rượu của dung dịch rượu etylic đã dùng.
b/ Tính khối lượng của hỗn hợp chất Y.
c/ Tìm các giá trị của V
 (Đề thi TS 10 chuyên Nghệ An 2014-2015)
Độ rượu là gì? Tính số phân tử có trong 25,9ml dung dịch rượu etylic 44,4o (Coi thể tích dung dịch rượu bằng tổng thể tích rượu và nước, d C2H5OH = 0,8 g/ml; dH2O = 1g/ml)
(Đề thi TS 10 chuyên Nghệ An 2015-2016)
1/ Cho 9,2 gam Na vào C2H5OH dư thu được V lít khí H2 (đktc). Tính V.
2/ Cho 24 gam hỗn hợp A gồm Fe, Cu vào dung dịch H2SO4 loãng dư, sau phản ứng thu được cùng lượng khí H2 như trên (ở câu 1). Tính thành phần % theo khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp A.
3/ Cho 24 gam hỗn hợp A trên vào 208 gam dung dịch H2SO4 98%, đun nóng. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được khí SO2 duy nhất và dung dịch X. Xác định nồng độ phần trăm các muối trong X. Biết trong X sắt chỉ tồn tại dưới dạng muối sắt (III).
(Đề thi TS 10 Thanh Hóa 2010-2011)
Thể tích rượu etylic 39o thu được khi lên men m (kg) mùn cưa có chứa 81% xenlulozo là 11,06 lít. Biết khối lượng của rượu etylic là 0,8g/ml; hiệu suất của quá trình là 75%. Tìm giá trị của m.
(Đề thi TS 10 chuyên Nghệ An năm học 2017-2018)
 Đốt cháy hoàn toàn chất hữu cơ Z (chứa C, H và O) thu được CO2 và H2O có tỷ lệ khối lượng là 88:45. 
1/ Tìm công thức phân tử của Z, biết trong phân tử Z có một nguyên tử oxi.
2/ Viết công thức cấu tạo có thể có của Z, biết Z có một số tính chất hoá học giống rượu etylic.
(Đề thi HSG Tỉnh Gia Lai năm học 2011-2012)
Tiến hành lên men giấm 200ml dd ancol etylic 5,75o thu được 200ml dd Y. Lấy 100 ml dd Y cho tác dụng với Na dư thì thu được 60,648 lít H2 (đktc) Tính hiệu suất phản ứng lên men giấm. 
(Biết ).
(Đề thi HSG Tỉnh Phú Thọ năm học 2013-2014)
Oxi hóa m gam hợp chất hữu cơ A bằng CuO rồi cho sản phẩm sinh ra gồm CO2 và hơi H2O lần lượt đi qua bình 1 đựng H2SO4 đặc và bình 2 đựng 2 lít Ca(OH)2 0,0225 M. Kết thúc các quá trình người ta thấy khối lượng bình 1 tăng 1,08 gam, bình 2 thu được 2 gam kết tủa và khối lượng CuO giảm 3,2 gam. Xác định công thức phân tử của A biết MA < 100.
(Đề thi HSG Tỉnh Vĩnh Phúc năm học 2011-2012)
Xăng sinh học (xăng pha etanol), (etanol hay còn gọi rượu etylic) được coi là giải pháp thay thế cho xăng truyền thống. 
Xăng pha etanol là xăng được pha một lượng etanol theo tỷ lệ đã nghiên cứu như: xăng E85 (pha 85% etanol), E10 (pha10% etanol), E5 (pha 5% etanol),... 
Tại sao gọi xăng etanol là xăng sinh học ? Viết các phương trình hóa học để chứng minh. 
Tai sao xăng sinh học được coi là giải pháp thay thế xăng truyền thống ? Biết khi đốt cháy 1Kg xăng truyền thống thì cần 3,22Kg O2. 
(HSG TP.HCM năm 2017-2018)
Đốt cháy hoàn toàn 9,2 gam chất hữu cơ A (chứa C, H, O), thu được 8,96 lít khí CO2 (đktc) và 10,8 gam H2O. Tìm công thức cấu tạo, gọi tên chất A, biết rượu A có công thức phân tử trùng với công thức đơn giản nhất. Viết phương trình hóa học điều chế A từ tinh bột.
(Đề thi TS 10 Hải Dương 2012-2013)
Chia 39,6 gam hỗn hợp rượu etylic và rượu A có công thức CnH2n(OH)2 thành hai phần bằng nhau. Lấy phần thứ nhất tác dụng hết với Na thu được 5,6 lít H2 (đktc). Đốt cháy hết hoàn toàn phần thứ hai thu được 17,92 lít CO2 (đktc). Tìm công thức phân tử rượu A.
(Đề thi TS 10 chuyên Phú Yên 2011-2012)
BÀI 3. AXIT CACBOXYLIC (R(COOH)2)
Hoàn thành các phương trình hoá học sau:
a) ....C2H5OH + ..............® ..............+ H2 ­
b) C2H5OH + ..............® ... CO2 + ..............
c) ....CH3COOH + ...........® (CH3COO)2Ca + .........+ ........
d) .... CH3COOH + ..............® ..............+ H2 ­
e) C2H5OH + ..............® CH3COOC2H5 + ..............
f) (R-COO)3C3H5 + ..........® ...R-COONa + ...........
Trong các chất sau: C2H5OH, CH3COOH, CH3CH2CH2OH, CH3CH2COOH. Chất nào tác dụng được với Na, NaOH, Mg, CaO? Viết PTHH.
Để trung hòa vừa đủ 100ml dd NaOH 4M cần 50ml dd CH3COOH aM thu được dung dịch A.
a/ Tính a	
b/ Tính CM của dung dịch A?
Cho 40 ml dung dịch axit axetic tác dụng với bột kim loại kẽm. Đun bay hơi dung dịch sau phản ứng người ta thu được 1,83 gam muối.
a/ Tính CM của dung dịch axit axetic đã dùng.
b/ Tính thể tích khí hiđro sinh ra (ở đktc).
c/ Để trung hòa hết lượng axit trên cần phải dùng bao nhiêu ml dung dịch NaOH 0,75 M.
Cho 7,5g hỗn hợp gồm rượu etylic và axit axetic tác dụng vừa đủ với 250ml dd NaOH. Sau phản ứng thấy có 6,15g muối tạo thành.
a/ Tính % khối lượng các chất trong hỗn hợp đầu ?	
b/ Xác định nồng độ mol của dd NaOH cần dùng?
Cho 7,6g hỗn hợp rượu etylic và axit axetic tác dụng với Na dư thu được 1,68 lít H2 (đktc) 
a/ Tính % theo khối lượng các chất trong hỗn hợp đầu ?
b/ Đun nóng hỗn hợp trên với H2SO4 đậm đặc thu được bao nhiêu gam este? Biết H = 80%
Khi lên men dung dịch loãng của rượu etylic, người ta được giấm ăn
a/ Từ 10 lít rượu 80 có thể điều chế được bao nhiêu gam axit axetic? Biết hiệu suất của quá trình lên men là 92% và rượu etylic có D = 0,8g/cm3.
b/ Nếu pha khối lượng axit axetic trên thành dung dịch giấm 4% thì khối lượng dung dịch giấm là bao nhiêu? 
Cho 180 gam dung dịch axit axetic 30% vào 120 gam dung dịch kali hidrocacbonat 37,5%. Tính nồng độ % các chất trong dịch thu được sau phản ứng?
Cho 9 g axit axetic vào 200 g dung dịch NaHCO3 8,4%
a/ Tính thể tích CO2 thu được ở đkc	
b/ Tính nồng độ % của các chất có trong dung dịch sau phản ứng
Cho 9,7 gam hỗn hợp X gồm axit axetic và axit A có công thức CmH2m+1COOH tác dụng với dung dịch NaOH 1M thì vừa hết 150ml.
a/ Xác định CTPT của A. Biết tỉ lệ số mol của axit axetic và A trong hỗn hợp là 2:1.
b/ Tính phần trăm khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp X. 
(Đề thi TS 10 chuyên An Giang năm học 2011-2012)
Hỗn hợp Z gồm rượu etylic và axit axetic. Cho m gam Z tác dụng hết với Na thấy thoát ra 3,36 lít khí H2 (đktc). Mặt khác để trung hòa hoàn toàn m gam Z cần vừa đủ 100 ml dung dịch NaOH 1M.
Viết các phương trình hóa học xảy ra
Tính thành phần % về khối lượng các chất trong Z.
(Đề thi TS 10 chuyên Điện Biên năm học 2018-2019)
Khi lên men giấm 5 lít rượu etylic 4o thì thu được dung dịch axit. Tính nồng độ dung dịch axit biết khối lượng riêng của rượu etylic là 0,8 g/ml, khối lượng riêng của nước là 1,0 g/ml và hiệu suất của quá trình lên men là 80,5%
(Đề thi TS 10 chuyên An Giang năm học 2014-2015)
Giả sử một dung dịch axit axetic có nồng độ a% tác dụng vừa đủ với dung dịch NaOH nồng độ 10%, thu được dung dịch muối có nồng độ 10,25%. Hãy tính a.
(Đề thi TS 10 chuyên Đăk Nông 2011-2012)
1/ Cho dung dịch axit axetic nồng độ a% tác dụng vừa đủ với dung dịch NaOH nồng độ 25%, thu được dung dịch muối có nồng độ 10,79%. Tính a.
2/ Trộn lẫn 12 gam dung dịch axit axetic a% trên với một axit Z có công thức là CnH2n+1COOH, được dung dịch X. Để trung hòa X cần dùng 200ml dung dịch KOH 0,3M thu được 7 gam muối kali. Xác định công thức cấu tạo có thể của Z
(Đề thi TS 10 chuyên An Giang năm học 2009-2010)
Đốt cháy một hợp chất hữu cơ X thu được khí CO2 và hơi nước với tỉ lệ thể tích là VCO2 : VH2O = 3 : 2. Các thể tích đo ở điều kiện về nhiệt độ, áp suất.
1/ Xác định công thức phân tử của X biết 1lít hơi X ở điều kiện tiêu chuẩn nặng 3,214 gam.
2/ Xác định công thức cấu tạo của X biết X làm mất màu nước brom. Viết phương trình phản ứng của dung dịch X với nước brom, dung dịch NaOH và CaO.
(Đề thi TS 10 chuyên Bình Phước năm học 2008-2009)
Một axit hữu cơ (B) đơn chức (trong phân tử chỉ có 1 nhóm –COOH). Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol chất (B) thu được 8,8 gam khí cacbonic. Axit hữu cơ (A) đơn chức có ít hơn (B) một nguyên tử cacbon trong phân tử. Axit (A) ngoài các tính chất hóa học giống axit (B) còn có tính chất hóa học giống một trong số các tính chất hóa học của glucozo.Cho biết trong phân tử axit (A) có nhóm nguyên tử nào gây ra tính chất hóa học giống một trong số các tính chất hóa học của glucozo.
(Đề thi TS 10 chuyên An Giang năm học 2010-2011)
Người ta có thể chuyển hóa 0,125 mol etilen thành axit axetic CH3COOH (hiệu suất phản ứng là 80%) theo sơ đồ sau: CH2=CH2 A CH3COOH. Cho toàn bộ lượng axit tạo thành vào 30 ml dung dịch MOH 20% (d = 1,2g/ml, M là kim loại kiềm thuộc phân nhóm chính nhóm IA). Dung dịch sau phản ứng làm xanh giấy quỳ. Cô cạn dung dịch sau phản ứng, rồi đốt cháy hoàn toàn chất khan còn lại thì thu được 9,54 gam bã rắn và m’ gam hỗn hợp gồm CO2 và hơi nước bay ra. Hãy:
a/ Tìm công thức của MOH
b/ Tìm m’. 
(Đề thi HSG Tỉnh Đồng Nai năm học 2011-2012)
Người ta dùng 5,376 lít oxi để đốt cháy hoàn toàn 2,24 lít (hơi) một hợp chất hữu cơ X (trong thành phần phân tử của X có chứa C, H, O). Sau đó cho toàn bộ sản phẩm cháy lần lượt đi chậm qua bình (1) đựng 60 gam dung dịch H2SO4 98%, rồi qua bình (2) đựng lương dư dung dịch NaOH (toàn bộ sản phẩm cháy được hấp thụ hết). Sau thí nghiệm thấy nồng độ dung dịch H2SO4 ở bình (1) là 92,45% và ở bình (2) có 21,2 gam muối được tạo thành. Hãy xác định công thức phân tử của X, biết rằng X tác dụng được với Mg và Fe đều giải phóng khí hiđro; lượng khí oxi dùng để đốt cháy X đã lấy dư 20% so với lượng cần thiết và thể tích các khí đều đo ở đktc. 
(Đề thi HSG Tỉnh Đồng Nai năm học 2011-2012)
Đốt cháy hoàn toàn 44,4 gam hỗn hợp X gồm ba axit: CH3COOH, CnHmCOOH và HOOC-COOH, thu được 21,6 gam H2O và a gam CO2. Mặt khác, cho 44,4 gam hỗn hợp X phản ứng hoàn toàn với NaHCO3 (dư) thu được 16,8 lít khí CO2 (đktc). Tính giá trị của a?
(Đề thi HSG Tỉnh Bắc Giang năm học 2011-2012)
BÀI 4. ESTE
[CĐ-07] Đun 12 gam axit axetic với 13,8 gam etanol (có H2SO4 đặc làm xúc tác) đến khi phản ứng đạt tới trạng thái cân bằng, thu được 11 gam este. Hiệu suất của phản ứng este hoá là? 	ĐS: 62,5%
[CĐ-08] Đun nóng 6,0 gam CH3COOH với 6,0 gam C2H5OH (có H2SO4 làm xúc tác, hiệu suất phản ứng este hoá bằng 50%). Khối lượng este tạo thành là? 	ĐS: 4,4g
[ĐH A-07] Hỗn hợp X gồm axit HCOOH và axit CH3COOH (tỉ lệ mol 1:1). Lấy 5,3 gam hỗn hợp X tác dụng với 5,75 gam C2H5OH (có xúc tác H2SO4 đặc) thu được m gam hỗn hợp este (hiệu suất của các phản ứng este hoá đều bằng 80%). Giá trị của m là? 	ĐS: 6,48g
Cho 6,6g axit axetic phản ứng với 4,04g hỗn hợp gồm ancol metylic và ancol etylic tỉ lệ 2:3 về số mol (xúc tác H2SO4 đặc, to) thì thu được a(g) hỗn hợp este. Hiệu suất chung là 60%. Giá trị của a là?
X là hỗn hợp gồm HCOOH và CH3COOH (tỉ lệ mol 1:1). Lấy 21,2 gam X tác dụng với 23 gam C2H5OH (xúc tác H2SO4 đặc, đun nóng) thu được m gam hỗn hợp este (hiệu suất este hóa đều đạt 80%). Giá trị m là?
Đốt cháy hoàn toàn 15,2 gam hỗn hợp X gồm axit CnH2n+1COOH và rượu CmH2m+1OH (có số cacbon trong phân tử khác nhau) thu được 13,44 lít khí CO2 (đktc) và 14,4 gam H2O. Thực hiện phản ứng este hóa 15,2 gam hỗn hợp X như trên với hiệu suất 90% thu được x gam este. Tính x.
(Đề thi TS 10 chuyên Gia Lai năm học 2017-2018)
Cho 19,8 gam hỗn hợp hai axit HCOOH và CH3COOH (có tỉ lệ mol tương ứng 3 : 1) tác dụng với 20,7 gam rượu etylic, hiệu suất các phản ứng este hóa là 75%.
a/ Tính khối lượng este thu được sau phản ứng.
b/ Đem hỗn hợp sau phản ứng este hóa cho tác dụng hết với 250 ml dung dịch NaOH 2M, kết thúc phản ứng cô cạn dung dịch thì thu được bao nhiêu chất rắn khan.
(Đề thi TS 10 chuyên Nghệ An năm học 2017-2018)
Đốt cháy hoàn toàn 33,2 gam hỗn hợp X gồm axit và ancol rồi cho toàn bộ sản phẩm cháy vào dung dịchdư sinh ra 120,0 gam kết tủa và khối lượng dung dịch giảm 42,0 gam. 
a/ Xác định công thức của ancol? Biết oxi không tan trong dung dịch.
b/ Đun nóng 49,8 gam hỗn hợp X với dung dịch đặc, nóng làm xúc tác với hiệu suất phản ứng 80%. Tính khối lượng este tạo thành? 
Hỗn hợp M gồm ancol X (CnH2n+2O) và axit cacbonxylic Y (CnH2nO2), tổng số mol của hai chất là 0,45 mol. Nếu đốt cháy hoàn toàn M thì thu được 30,24 lit khí CO2 (đktc) và 27,9 gam H2O. Mặt khác nếu đun nóng M với H2SO4 đặc để phản ứng este hóa hiệu suất 75% thì thu được m gam este. Xác định công thức cấu tạo của X, Y và tính m. 
(Đề thi TS 10 chuyên Đà Nẵng năm học 2013-2014)
Đốt cháy hoàn toàn 12,88 gam hỗn hợp X gồm 1 axit no, đơn chức, mạch hở và một ancol no, đơn chức, mạch hở được 0,54 mol CO2 và 0,64 mol H2O. Thực hiện phản ứng este hóa 12,88 gam X với hiệu suất 80% thu được m gam este. Tính giá trị của m .
(Đề thi TS 10 chuyên ĐHSP Hà Nội 2013-2014)
Một este đơn chức A có tỉ khối so với oxi là 3,125. Cho 20 gam A tác dụng với 600 ml dung dịch NaOH 0,5M, sau khi phản ứng hoàn toàn, cô cạn dung dịch thu được 23,2 gam chất rắn. Xác định công thức phân tử và công thức cấu tạo của A.
(Đề thi TS 10 chuyên ĐHSP Hà Nội 2013-2014)
X là một este no đơn chức, có tỉ khối hơi đối với CH4 là 5,5. Nếu đem đun 2,2 gam este X với dung dịch NaOH (dư), thu được 2,05 gam muối. Công thức cấu tạo thu gọn của X là?
Hỗn hợp X gồm 0,7 mol C2H5OH và 0,8 mol một axit hữu cơ A (RCOOH). Cho dung dịch H2SO4 đặc vào X, đun nóng một thời gian thu được hỗn hợp Y. Để trung hoà vừa hết axit dư trong Y cần 200 ml dung dịch NaOH 2M. Cô cạn hỗn hợp sau phản ứng trung hoà thu được 38,4 gam muối khan.
Tính hiệu suất phản ứng este hoá và xác định công thức của A.
(Đề thi TS 10 chuyên Hải Dương 2009-2010)
Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm hai chất hữu cơ có cùng công thức phân tử cần dùng 54,88 lit khí O2, thu được 47,04 lit khí CO2 và 37,8 gam H2O. Nếu cho m gam X tác dụng hết với 800 ml dung dịch NaOH 1M, thu được 16gam ancol Y và dung dịch Z. Cô cạn dung dịch Z thu được 64,2 gam chất rắn khan. các chất khí đều đo ở điều kiện tiêu chuẩn. Xác định công thức cấu tạo của 2 chất hữu cơ này và tính phần trăm khối lượng của chúng.
(Đề thi TS 10 chuyên Đà Nẵng năm học 2013-2014)
Hợp chất hữu cơ A có chứa 48,65% cacbon về khối lượng. Đốt cháy hoàn a mol A cần 3,5a mol O2, thu được sản phẩm chỉ gồm CO2 và H2O có số mol bằng nhau.
a/ Xác định công thức phân tử A.Viết công thức cấu tạo có thể có của A, biết A là hợp chất đơn chức.
b/ Khi đun nóng 14,8 gam A với 500 ml dung dịch NaOH 2M, sau đó cô cạn thu được 48,4 gam chất rắn khan. Xác định công thức cấu tạo đúng của A.
(Đề thi HSG Tỉnh Đồng Nai năm học 2010-2011)
Khi đun nóng 23,5 gam hỗn hợp X gồm ancol etylic và axit axetic có H2SO4 đặc làm xúc tác thu được 13,2 gam este. Mặt khác đốt cháy hoàn toàn lượng hỗn hợp X trên thu được 20,7gam nước. Tính hiệu suất của phản ứng este hóa. 
(Đề thi HSG Tỉnh Hưng Yên năm học 2013-2014)
Đốt cháy hoàn toàn 15,2 gam hỗn hợp gồm một axit cacboxylic no, đơn chức, mạch hở và một ancol đơn chức thu được 0,6 mol CO2 và 0,8 mol H2O. Thực hiện phản ứng este hóa 15,2 gam hỗn hợp trên có xúc tác H2SO4 đặc, đun nóng với hiệu suất 75% thu được m gam este (dạng RCOOR’). Viết các PT phản ứng và tính giá trị m.
 (Đề thi HSG Tỉnh Quảng Trị năm học 2016-2017)
Cho 0,02 mol một este phản ứng vừa đủ với 200 ml dung dịch NaOH 0,2M; sản phẩm chỉ gồm 1 muối và 1 rượu đều có số mol bằng số mol của este, đều có cấu tạo mạch thẳng. Mặt khác, xà phòng hóa hoàn toàn 2,58 g este đó hết 20 ml dung dịch KOH 1,5M, thu được 3,33 g muối. Xác định công thức cấu tạo của este.
(Đề thi TS 10 chuyên Nam Định năm học 2018-2019)
Hai hợp chất hữu cơ A (RCOOH) và B [R/(OH)2], trong đó R, R/ là các gốc hiđrocacbon mạch hở. Chia 0,1 mol hỗn hợp gồm A và B thành hai phần bằng nhau. Đem phần 1 tác dụng hết với Na, thu được 0,04 mol khí. Đốt cháy hoàn toàn phần 2, thu được 0,14 mol CO2 và 0,15 mol nước.
a) Viết các phương trình phản ứng, xác định công thức phân tử và công thức cấu tạo của A, B.
b) Nếu đun nóng phần 1 với dung dịch H2SO4 đặc để thực hiện phản ứng este hóa thì thu được m gam một hợp chất hữu cơ, biết hiệu suất phản ứng là 75%. Viết các phương trình phản ứng và tính m.
(HSG tỉnh Quảng Trị năm 2017-2018)
Cho 2,54g este A bay hơi thì thu được một thể tích hơi đúng bằng thể tích của 0,32g oxi ở cùng điều kiện. Thuỷ phân 25,4g este A cần dùng 400g dung dịch NaOH 3%. Nếu khi thuỷ phân 6,35g este A bằng NaOH thì thu được 7,05g muối duy nhất. Tìm công thức cấu tạo este, biết rằng một trong hai chất tạo este là đơn chức.
(Đề thi TS 10 chuyên Bình Định năm học 2009-2010)
Hai este P và Q có khối lượng mol hơn kém nhau 28 gam, phân tử mỗi chất đều chứa C, H và 2 nguyên tử O. Cho 32,4 gam hỗn hợp Z gồm P và Q tác dụng với dung dịch NaOH vừa đủ, sau đó cô cạn dung dịch thì thu được 32,8 gam chất rắn khan. Phần bay hơi gồm nước và hai rượu, trong đó phần hơi của hai rượu chiếm thể tích bằng thể tích của 11,2 gam khí N2 đo ở cùng điều kiện. Khi đốt cháy hoàn toàn một lượng mol như nhau của hai rượu thì số mol CO2 tạo ra từ các rượu hơn kém nhau 3 lần. Xác định công thức cấu tạo các este và thành phần %m của mỗi chất trong hỗn hợp Z.
(Đề thi TS 10 chuyên ĐHKHTN Hà Nội 2008-2009)
Cho 0,81 gam hỗn hợp A gồm 2 este đơn chức (phân tử chỉ chứa C, H, O) phản ứng vừa đủ với 5 gam dung dịch NaOH 8% thu được 1 muối và 2 rượu là đồng đẳng kế tiếp có số mol bằng nhau. Tìm công thức cấu tạo và tính khối lượng của mỗi este trong hỗn hợp A. Biết rằng một trong hai rượu thu được là rượu etylic.
 (Đề thi TS 10 chuyên Hưng Yên 2010-2011)
Cho 76,2 gam hỗn hợp A gồm 1 ancol đơn chức và 1 axit cacboxylic đơn chức. Chia A thành 3 phần bằng nhau:
- Phần 1: Tác dụng hết với Na, thu được 5,6 lít H2 (ở đktc).
- Phần 2: Đốt cháy hoàn toàn thu được 39,6 gam CO2 và b gam nước.
- Phần 3: Thực hiện p/ứng este hóa với hiệu suất 60%. Sau p/ứng thấy có 2,16 gam nước sinh ra.
a/ Xác định công thức phân tử, viết công thức cấu tạo của các chất trong A và của este.
b/ Tính giá trị b.
(Đề thi TS 10 chuyên Nghệ An 2011-2012)
Este E tạo bởi một axit X đơn chức, mạch hở, không no (chứa 1 liên kết đôi C=C) và một ancol Y no, ba chức, mạch hở. Trong phân tử của E nguyên tố Cacbon chiếm 56,69% khối lượng. Tìm công thức phân tử và viết công thức cấu tạo của E. (Biết E chỉ chứa một loại nhóm chức duy nhất). 
(Đề thi TS 10 chuyên Thanh Hóa 2009-2010)
BÀI 5. CHẤT BÉO
Xà phòng hoá hoàn toàn 17,24 gam chất béo cần vừa đủ 0,06 mol NaOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được khối lượng xà phòng là?
Xà phòng hóa hoàn toàn a (g) một trieste X thu được 0,92g glixerol, 3,02g natri linoleat (C17H31COONa) và m (g) natri oleat (C17H33COONa). Giá trị của a và m là?
Cho 65,08 gam hỗn hợp X gồm (C17H33COO)3C3H5 và một este RCOOR’ tác dụng vừa đủ với 160 ml dung dịch NaOH 2M. Chưng cất hỗn hợp sau phản ứng thu được hỗn hợp Y chứa 2 ancol no, mạch hở. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp Y thu được 14,08 gam CO2 và 9,36 gam H2O. Xác định công thức cấu tạo của RCOOR’?
(Đề thi TS 10 chuyên TP. Đà Nẵng năm học 2017-2018)
Đun nóng một loại chất béo với dung dịch NaOH (vừa đủ), thu được 0,46 kg glyxerol, và 4,31 kg hỗn hợp 2 muối của các axit béo C15H31COOH và C17H35COOH. Xác định công thức cấu tạo có thể có của chất béo trên?
(Đề thi TS 10 chuyên Vũng Tàu 2015-2016)
Để phản ứng hoàn toàn 10 kg chất béo có lẫn axit béo tự do cần vừa đủ 1,4 kg NaOH, thu được 1,035 kg glixerol. Tính khối lượng muối thu được sau phản ứng?
(HSG tỉnh Quảng Bình năm 2017-2018)
BÀI 6: CACBOHIĐRAT
Cho m g glucozơ lên men thành ancol etylic với hiệu suất 80%. Hấp thụ hoàn toàn khí CO2 sinh ra vào dung dịch nước vôi trong dư thì thu được 20g kết tủa. Giá trị của m là? 
Thực hiện phản ứng lên men rượu m gam glucozo với hiệu suất 90%, để phản ứng hết với khí CO2 sinh ra cần dùng ít nhất 200ml dung dịch NaOH 1M. Tính m?
(Đề thi TS 10 chuyên Gia Lai năm học 2017-2018)
Một mẫu glucozơ có chứa 2% tạp chất được lên men rượu với hiệu suất 45% thì thu được 1 lít ancol 46o. Tính khối lượng mẫu glucozơ đã dùng. Biết khối lượng riêng của ancol nguyên chất là 0,8g/ml.
Cho 5kg glucozơ (chứa 20% tạp chất) lên men. Biết rằng khối lượng ancol bị hao hụt là 10% và