Phương pháp giải bài tập phần dẫn xuất Halogen - Ancol - Phenol

Phương pháp giải bài tập phần Dẫn xuất halogen
 - Ancol - Phenol
A. lưu ý cách trả lời trắc nghiệm
Phản ứng tách nước của ancol
 Tạo anken: 
Sản phẩm chính được xác định theo quy tắc Zaixep. 
Quy tắc Zaixep: Nhóm -OH ưu tiên tách ra cùng với H ở cacbon bậc cao hơn bên cạnh để tạo thành liên kết đôi C=C mang nhiều nhóm ankyl hơn. 
+ Tạo ete: 
 (Với n loại ancol sẽ tạo ra loại ete, trong đó có n loại ete đối xứng)
Đặc biệt: Riêng với etanol có khả năng tách nước tạo but-1,3- đien:
Phản ứng oxi hóa:
 Oxi hóa không hoàn toàn:
Ancol bậc I bị oxi hóa thành anđehit: 
Ancol bậc II bị oxi hóa thành xeton: 
Ancol bậc III không bị oxi hóa 
Oxi hóa hoàn toàn: CnH2n+1OH + O2 nCO2 + (n+1)H2O
 (Sản phẩm chính được xác định theo quy tắc Maccôpnhicôp)
 (sản phẩm chính)
Nhận biết ancol
- Phân biệt các ancol có bậc khác nhau
* Đun nóng với CuO (hoặc đốt nóng trên sợi dây đồng)
Ancol bậc I bị oxi hóa thành anđehit (nhận biết sản phẩm tạo thành bằng phản ứng tráng bạc). Ancol bậc II bị oxi hóa thành xeton (sản phẩm tạo thành không tham gia phản ứng tráng bạc). Ancol bậc III không bị oxi hóa trong điều kiện trên. 
* Cũng có thể phân biệt các bậc của ancol bằng thuốc thử Luca là hỗn hợp của HCl đậm đặc và ZnCl2
Ancol bậc III sẽ phản ứng ngay lập tức tạo ra dẫn xuất clo không tan trong nước. 
Ancol bậc II phản ứng chậm hơn, thường phải chờ ít phút mới tạo ra dẫn xuất clo. 
Ancol bậc một không cho dẫn xuất clo ở nhiệt độ phòng. 
Chú ý: Phenol không tác dụng trực tiếp với axit hữu cơ như ancol. Muốn điều chế este của phenol phải dùng clorua axit hoặc anhiđrit axit vì mật độ điện tích dương ở nhóm C=O lớn hơn axit và phản ứng đó được thực hiện trong môi trường kiềm
Ví dụ 
 C6H5OH + (CH3CO)2O CH3COOC6H5 + CH3COOH
Một số lưu ý khi giải bài tập
1. Độ rượu: là số ml rượu nguyên chất có trong 100 ml dung dịch rượu
Ví dụ: Trong 100 ml rượu 960 có chứa 96 ml rượu nguyên chất
2. Trong phản ứng ete hóa ancol đơn chức cần lưu ý
Với n loại ancol sẽ tạo ra loại ete, trong đó có n loại ete đối xứng
Số mol H2O tạo ra = tổng mol ete = tổng mol các ancol tham gia phản ứng 
Nếu các ete tạo ra có số mol bằng nhau thì các ancol tham gia phản ứng ete hóa có số mol như nhau
3. CTPT chung của ancol
Ancol no đơn chức : CnH2n+1OH
Ancol no đa chức, mạch hở : CnH2n+2-a(OH)a (ancol bền nếu n ³ a)
Ancol không no chỉ bền khi -OH liên kết với C có liên kết đơn. Nếu -OH liên kết với C không no (của liên kết đôi, ba) thì ancol không bền và bị chuyển hóa ngay thành anđehit hoặc xeton
Trong ancol no, đa chức mỗi nhóm -OH chỉ liên kết trên mỗi cacbon. Nếu nhiều nhóm -OH cùng liên kết trên một nguyên tử cacbon thì phân tử ancol tự tách nước để tạo thành anđehit, xeton hoặc axit. 
4. CTTQ của phenol đơn chức, gốc hiđrocacbon liên kết với nhân benzen là gốc hiđrocacbon no : CnH2n-7OH (n ³ 6)
5. Phân biệt phenol và rượu
Phenol có thể tan trong dung dịch kiềm tạo thành dung dịch trong suốt. 
Phenol tạo kết tủa trắng (2,4,6-tribromphenol) với dung dịch nước brom. 
B. Bài trắc nghiệm có lời giải
1. Khi thực hiện phản ứng tách nước đối với rượu (ancol) X, chỉ thu được một anken duy nhất. Oxi hoá hoàn toàn một lượng chất X thu được 5,6 lít CO2 (ở đktc) và 5,4 gam nước. Có bao nhiêu công thức cấu tạo phù hợp với X? 
A. 5. B. 4. C. 3. D. 2. 
(Trích đề thi tuyển sinh CĐ khối A- năm 2007)
Đáp án B
Hướng dẫn
Vì loại nước thu được anken nên X là ancol no, đơn chức 
Đặt CTPT của X là CnH2n+2O
Đốt cháy 1 mol X thu được n mol CO2 và (n+1) mol H2O
Theo đề : Số mol CO2 là 5,6 : 22,4 = 0,25 mol
 Số mol H2O là 5,4 : 18 = 0,3 mol
Ta có ị n = 5
Vậy CTPT là C5H12O
X có 4 CTCT phù hợp là CH3-CH2-CH2-CH2-CH2OH
 CH3-CH(CH3)-CH2-CH2OH
 CH3-CH2-CHOH-CH2-CH3
 CH3-CH2-CH(CH3)-CH2OH
2. Hợp chất hữu cơ X (phân tử có vòng benzen) có công thức phân tử là C7H8O2, tác dụng được với Na và với NaOH. Biết rằng khi cho X tác dụng với Na dư, số mol H2 thu được bằng số mol X tham gia phản ứng và X chỉ tác dụng được với NaOH theo tỉ lệ số mol 1:1. Công thức cấu tạo thu gọn của X là
A. C6H5CH(OH)2. 	B. HOC6H4CH2OH. 
C. CH3C6H3(OH)2. 	D. CH3OC6H4OH. 
(Trích đề thi tuyển sinh CĐ khối A- năm 2007)
Đáp án B
Hướng dẫn
- X tác dụng với Na dư, số mol H2 thu được bằng số mol X tham gia phản ứng. 
ị X có 2 nhóm -OH. X chỉ tác dụng được với NaOH theo tỉ lệ số mol 1:1 ị X có 1 nhóm –OH đính trực tiếp với vòng benzen (phenol), và 1 nhóm –OH đính ở nhánh (rượu)
3. Cho hỗn hợp hai anken đồng đẳng kế tiếp nhau tác dụng với nước (có H2SO4 làm xúc tác) thu được hỗn hợp Z gồm hai rượu (ancol) X và Y. Đốt cháy hoàn toàn 1,06 gam hỗn hợp Z sau đó hấp thụ toàn bộ sản phẩm cháy vào 2 lít dung dịch NaOH 0,1M thu được dung dịch T trong đó nồng độ của NaOH bằng 0,05M. Công thức cấu tạo thu gọn của X và Y là (Cho: H = 1; C = 12; O = 16; thể tích dung dịch thay đổi không đáng kể). 
A. C2H5OH và C3H7OH. B. C3H7OH và C4H9OH. 
C. C2H5OH và C4H9OH. D. C4H9OH và C5H11OH. 
(Trích đề thi tuyển sinh CĐ khối A- năm 2007)
Đáp án A
Hướng dẫn
Theo đề X, Y là sản phẩm cộng nước vào anken nên X, Y là ancol no đơn chức
Đặt CT chung của X, Y là 
 + O2 đ CO2 + (+1) H2O 
Số mol NaOH còn dư: 0,05. 2 = 0,1 mol ị CO2 bị hấp thụ hoàn toàn theo phản ứng CO2 + 2 NaOH đ Na2CO3 + H2O
Số mol NaOH tham gia phản ứng là 2. 0,1 - 0,1 = 0,1 mol 
 số mol CO2 = 0,05 mol
Ta có số mol hai ancol = 1,06/ (14+18) mà nCO2 = . nancol 
nên = 0,05 = 2,5 
Do hai anken là đồng đẳng kế tiếp nên X, Y cũng là đồng đằng kế tiếp 
 Công thức của X, Y là C2H5OH và C3H7OH
4. Có bao nhiêu rượu (ancol) bậc 2, no, đơn chức, mạch hở là đồng phân cấu tạo của nhau mà phân tử của chúng có phần trăm khối lượng cacbon bằng 68,18%? 
A. 2. B. 3. C. 4. D. 5. 
(Trích đề thi tuyển sinh CĐ khối A- năm 2007)
Đáp án B
Hướng dẫn
CTPT của rượu (ancol) no, đơn chức: CnH2n+2O. 
%mC = = 68,18% Û n = 5. ị C5H12O
Có 3 đồng phân rượu bậc 2: CH3-CH2-CH2-CH(OH)-CH3
 CH3-CH2 -CH(OH) -CH2-CH3
 CH3-CH(CH3) -CH(OH) -CH3
5. Cho một hỗn hợp hơi metanol và etanol đi qua ống chứa CuO nung nóng, không có không khí. Các sản phẩm khí và hơi sinh ra được dẫn đi qua những bình chứa riêng rẽ H2SO4 đặc và KOH. Sau thí nghiệm,thấy ống đựng CuO giảm 80 gam, bình đựng H2SO4 tăng 54 gam. Khối lượng etanol tham gia phản ứng là
A. 46 gam B. 15,33 gam C. 23 gam D. 14,67 gam 
Đáp án B
Hướng dẫn
ở điều kiện trên (CuO nung đỏ), CuO sẽ cung cấp oxi để oxi hóa hoàn toàn tạo CO2 và H2O
Gọi x, y lần lượt là số mol CH3OH và C2H5OH
 CH3OH + 3 CuO CO2 + 2 H2O + 3 Cu
 x mol 3x mol x mol 2x mol 
 C2H5OH + 6 CuO 2 CO2 + 3 H2O + 6 Cu
 y mol 6y mol 2y mol 3y mol 
Số mol oxi dùng: 3x + 6y = 80 : 16 = 5 mol
Số mol H2O sinh ra : 2x + 3y = 54 : 18 = 3 mol
Giải ra ta được x = 1 mol, y = 1/3 mol
Khối lượng etanol là 46. 1/3 = 15,33 gam
6. Từ một tấn khoai chứa 20% tinh bột, bằng phương pháp lên men người ta điều chế được 100 lít rượu etylic tuyệt đối có khối lượng riêng là 0,8 g/ml. Hiệu suất của quá trình phản ứng là
 A. 100 % B. 70% C. 80% D. 75%
Đáp án B
Hướng dẫn
Sơ đồ quá trình điều chế
 (C6H10O5)n + nH2O nC6H12O6 (1)
 C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2ư (2)
Khối lượng tinh bột : = 2. 105 gam
Từ phương trình (1) và (2) ta có khối lượng rượu etylic thu được là
 = 113580. 24 g
Hiệu suất của quá trình sản xuất là
= 70%
7. Đun một ancol X với hỗn hợp (lấy dư) KBr và H2SO4 đặc thu được 12,3 gam chất hữu cơ Y. Hiệu suất phản ứng đạt 60%. Chất Y chứa 29,27% C, 5,69% H và 65,04% một nguyên tố khác. Hơi của 12,3 gam Y nói trên chiếm một thể tích bằng thể tích của 2,8 gam nitơ trong cùng điều kiện. Biết khi oxi hóa ancol X bởi CuO thu được một anđehit. Công thức cấu tạo thu gọn của X và Y là
 A. CH3-CH2OH và CH3CH2Br 
 B. CH3-CH2-CH2OH và CH3CH2CH2Br
 C. CH3-CH2-CH2OH và CH3-CHBr-CH3 
 D. CH2=CH-CH2OH và CH2=CHCH2Br
Đáp án B
Hướng dẫn
Số mol của 12,3 gam Y bằng số mol của 2,8 gam nitơ tức là 2,8 : 28 = 0,1 mol
Do đó MB = 12,3 : 0,1 = 123
Y là dẫn xuất chứa brom. Đặt công thức phân tử của Y là CxHyBrz
Ta có: x : y : z = = 3 : 7 : 1
(C3H7Br)n = 123 suy ra n = 1. Công thức phân tử của Y là C3H7Br còn công thức của X là C3H7OH
Vì khi oxi hóa X thu được anđehit nên X là ancol bậc 1
Vậy công thức cấu tạo của X, Y là CH3-CH2-CH2OH và CH3CH2CH2Br
8. X là một ancol no, mạch hở. Đốt cháy hoàn toàn 0,05 mol X cần 5,6 gam oxi, thu được hơi nước và 6,6 gam CO2. Công thức của X là
 A. C2H4(OH)2 B. C3H6(OH)2 C. C3H5(OH)3 D. C3H7OH
(Trích đề thi tuyển sinh ĐH 2007, khối B)
Đáp án C
Hướng dẫn
 mol; mol
Phản ứng cháy: 
 0,05 mol 0,175 mol 1,5 mol
 n = 3; 
 ị ô x= 3. 
9. Khi đốt 0,1 mol chất X (dẫn xuất của benzen), khối lượng CO2 thu được nhỏ hơn 35,2 gam. Biết rằng 1 mol X chỉ tác dụng được với 1 mol NaOH. Công thức cấu tạo thu gọn của X là
 A. HOCH2C6H4COOH B. C6H4(OH)2
 C. C2H5C6H4OH D. C6H4(CH3)OH
(Trích đề thi tuyển sinh ĐH 2007, khối B)
Đáp án D
Hướng dẫn
 mol; 
Đốt cháy CxHyOz đ xCO2 ị x < 
Mặt khác: 1 mol X chỉ tác dụng được với 1 mol NaOH
ị Trong X chỉ có 1 nhóm –OH hoặc 1 nhóm –COOH. Công thức phù hợp là C6H4(CH3)OH
10. Cho m gam một ancol (rượu) no, đơn chức X qua bình đựng CuO (dư), nung nóng. Sau khi phản ứng hoàn toàn, khối lượng chất rắn trong bình giảm 0,32 gam. Hỗn hợp hơi thu được có tỉ khối đối với hiđro là 15,5. Giá trị của m là
 A. 0,92 B. 0,46 C. 0,32 D. 0,64
(Trích đề thi tuyển sinh ĐH 2007, khối B)
Đáp án A
Hướng dẫn: Gọi CTPT của rượu CnH2n+1OH, số mol trong m g là x mol
Phản ứng: CnH2n+1OH + CuO CnH2nO + Cu + H2O
 mchất rắn giảm = mCuO – mCu = 16x = 0,32 ị x = 0,02 mol
Hỗn hợp hơi: CnH2nO và H2O, có = 15,5
ị n = 2. ị m = 0,02. 46 = 0,92 gam. 
11. Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp ancol A và B thuộc loại ancol no, đơn chức, kế tiếp nhau trong cùng dãy đồng đẳng thu được 5,6 lít CO2 (đktc) và 6,3 gam nước. Mặt khác oxi hóa hoàn toàn hai ancol A và B bằng CuO (t0) thì thu được một anđehit và một xeton. A, B lần lượt là:
CH3OH và C2H5OH
CH3CH2CH2OH và CH3CH2CHOHCH3
C2H5OH và CH3CH2CH2OH
CH3CHOHCH3 và CH3CH2OH
Đáp án D
Lời giải
Gọi là số nguyên tử C trung bình trong 2 ancol
 CH 2+1OH + O2 đ CO2 + (+1) H2O
Ta có: Số mol CO2: = 0,25 mol ; số mol H2O: = 0,35 mol
Theo phương trình: / (+1) = 0,25/0,35 → = 2,5
Do hai ancol là đồng đẳng kế tiếp nhau trong dãy ancol no, đơn chức nên hai ancol có CTPT là C2H5OH và C3H7OH
Mà oxi hóa hoàn toàn hai ancol A và B bằng CuO (t0) thì thu được một anđehit và một xeton nên A, B có CTCT là CH3CH2OH và CH3CHOHCH3 (chọn D)
12. Đốt cháy hoàn toàn 3,075g hỗn hợp 2 ancol no, đơn chức và cho sản phẩm lần lượt đi qua bình 1 đựng H2SO4 đặc và bình 2 đựng KOH rắn. Tính khối lượng các bình tăng lên biết rằng nếu cho lượng rượu trên tác dụng với Na dư thấy bay ra 0,672 lít H2 ở đktc. 
	A. Bình 1 tăng 3,645g, bình 2 tăng 6,27g
	B. Bình 1 tăng 6,27g, bình 2 tăng 3,645g
	C. Bình 1 tăng 3,645g, bình 2 tăng 5,27g
	D. Bình 1 tăng 3,645g, bình 2 tăng 7,27g
Đáp án A
Lời giải
Đặt CTPT chung của 2 rượu là CH 2+1OH 
Ta có CH 2+1OH + O2 → CO2 + (+1) H2O (1)
 2 CH 2+1OH + 2 Na → 2 CH 2+1ONa + H2 (2)
 Theo (2) Số mol hỗn hợp rượu = 2 n H2 = 2. = 0,06 mol
= = 51,25 = 14+ 18; = = 2,375
Theo (1): Bình 1 tăng: 0,06 (2,375 +1). 18 = 3,645g
 Bình 2 tăng: 0,06. 2,375. 44 = 6,27g
13. Cho 18,0 g hỗn hợp hai ancol gồm một ancol no đơn chức và một ancol đơn chức có một liên kết đôi trong phân tử có số mol bằng nhau tác dụng hết với Na thu được 4,48 lít H2 ở đktc. Xác định CTCT hai ancol. 
	A. CH3CH2OH và CH2=CH-CH2OH
	B. CH3CH2CH2OH và CH2=CH-CH2OH
	C. CH3OH và CH2=CH-CH2OH
	D. Phương án khác. 
Đáp án C
Lời giải
Đặt CTPT chung của hai ancol là OH. 
Ta có: 2OH + 2Na → 2ONa + H2 
Theo (2) Số mol hỗn hợp ancol = 2 n H2 = 2. = 0,04 mol
= = 45 Như vậy trong 2 ancol phải có 1 ancol có phân tử khối nhỏ hơn 45 
ị ancol đó là CH3OH. Ancol còn lại có CTPT là CxH2x-1OH (có 1 liên kết đôi trong phân tử). Do hai ancol có số mol bằng nhau nên khối lượng mol trung bình của 2 ancol là trung bình cộng của phân tử khối của 2 ancol. 
 Do đó ancol còn lại có phân tử khối là: 45. 2 - 32 =58 ị 14x +16 = 58 ịx = 3
Vậy ancol còn lại là C3H5OH ứng với CTCT CH2=CHCH2OH
14. Cho 15,6 gam hỗn hợp hai ancol (rượu) đơn chức, kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng tác dụng hết với 9,2 gam Na, thu được 24,5 gam chất rắn. Hai ancol đó là
A. CH3OH và C2H5OH B. C3H7OH và C4H9OH
C. C2H5OH và C3H7OH D. C3H5OH và C4H7OH
(Trích đề thi tuyển sinh ĐH khối A- năm 2007)
Đáp án C 
Lời giải
Đặt công thức phân tử chung của 2 ancol là OH
Ta có OH + Na đ ONa + 1/2 H2 
Theo định luật bảo toàn khối lượng
m ancol + m Na = m chất rắn + m H2
(vì đề bài cho ancol tác dụng hết với Na nên Na có thể phản ứng vừa hết hoặc còn dư, do đó chất rắn có thể là muối natri ancolat hoặc hỗn hợp gồm natri ancolat và natri dư)
ị m H2 = 15,6 + 9,2 - 24,5 = 0,3 gam ị số mol H2 = = 0,15 mol
Theo phương trình số mol rượu là 0,15. 2 = 0,3 mol
Vậy ancol = = 52 ị + 17 = 52 ị = 35
Do hai ancol là đồng đẳng liên tiếp nên hai ancol đó là 
 C2H5OH (M =46) và C3H7OH (M = 60) 
15. Cho m gam tinh bột lên men thành ancol (rượu) etylic với hiệu suất 81%. Toàn bộ lượng CO2 sinh ra được hấp thụ hoàn toàn vào dung dịch Ca(OH)2 thu được 550 gam kết tủa và dung dịch X. Đun kỹ dung dịch X thu thêm được 100 gam kết tủA. Giá trị của m là:
A. 650 B. 550 C. 810 D. 750
(Trích đề thi tuyển sinh ĐH 2007, khối A)
Đáp án A
Các phản ứng: 	(C6H10O5)n + nH2O đ nC6H12O6
 	C6H12O6đ 2C2H6O + 2CO2
 	CO2 + Ca(OH)2 đ CaCO3 + H2O
 2CO2 + Ca(OH)2 + H2O đ Ca(HCO3)2
 Ca(HCO3)2đ CO2 + CaCO3 + H2O 
= 7,5 mol. đ mol
 = 650 g. 
16. Hỗn hợp X gồm axit HCOOH và axit CH3COOH (tỉ lệ mol 1:1). Lấy 5,3 gam hỗn hợp X tác dụng với 5,75 gam C2H5OH (có xúc tác H2SO4 đặc) thu được m gam hỗn hợp este (hiệu suất của các phản ứng este hóa đều bằng 80%). Giá trị của m là
 	A. 8,10 B. 16,20 C. 6,48 D. 10,12
(Trích đề thi tuyển sinh ĐH 2007, khối A)
Đáp án C
HCOOH đ HCOOC2H5 ; CH3COOH đ CH3COOC2H5
 mol; m= 0,05. (74 + 88). 0,8 = 6,48g. 
17. Một hỗn hợp X gồm hai chất thuộc dãy đồng đẳng phenol A và B hơn nhau 1 nhóm CH2. Đốt cháy hết X thu được 83,6g CO2 và 18g H2O. Tìm tổng số mol A, B và CTCT của A, B. 
A. 0,2 mol;C6H5OH và CH3C6H4OH 
B. 0,3 mol; C6H5OH và CH3C6H4OH
C. 0,2 mol;CH3C6H4OH và C2H5C6H4OH 
D. 0,3 mol; CH3C6H4OH và C2H5C6H4OH
Đáp án B
Đặt CTPT chung của 2 chất A, B là CH 2-7OH (6) hay CH 2-6O
Ta có
CH 2- 6O + O2 đ CO2 + (-3) H2O
Số mol CO2 : 83,6 : 44 = 1,9 mol
Số mol H2O : 18 : 18 = 1 mol
Từ phương trình ta có: : (-3) = 1,9 : 1 ị = 19/3 = 6,33
Vì A, B là đồng đẳng kế tiếp nên A, B là C6H5OH và CH3C6H4OH
Tổng số mol của A, B là: 1,9 : 6,33 = 0,3 mol 
18 Hỗn hợp X gồm ancol metylic và 1 ancol no, đơn chức A, mạch hở. Cho 2,76 gam X tác dụng với Na dư thu được 0,672l hiđro (đktc), mặt khác oxi hóa hoàn toàn 2,76g X bằng CuO (to) thu được hỗn hợp anđehit. Cho toàn bộ lượng anđêhit này tác dụng với dung dịch AgNO3/NH3 dư thu được 19,44g kết tủA. Công thức phân tử của A là:
 A. CH3CH2OH B. CH3CH2CH2OH 
 C. CH3CH(CH3)OH D. (CH3)2CHCH2OH
Đáp án B
Hướng dẫn: mol; mol
Gọi CTPT của rượu cần tìm là CnH2n+1OH; 
 x, y lần lượt là số mol CH3OH; CnH2n+1OH
 Có sơ đồ: 2CH3OH đ H2; 2CnH2n+1OH đ H2
 mol (1)
 : CH3OH đ HCHO đ 4Ag; CnH2n+1OH đ RCHO đ 2Ag
 nAg = 4x + 2y = 0,18 mol (2)
Từ (1) và (2) đ x= 0,03; y = 0,03
Lại có mX = 32x + (14n+18) y = 2,76 Û 32. 0,03 + (14n +18). 0,03 = 2,76
ị n = 3. CTPT C3H7OH. 
Sản phẩm oxi hóa của A có thể tham gia phản ứng tráng gương ị A là rượu bậc 1. 
19. Trùng hợp hoàn toàn 6,25g vinylclorua thu m(g) PVC. Số mắt xích (-CH2-CHCl-) trong m(g) PVC là:
A. 6,02. 1022 	B. 6,02. 1020 
C. 6,02. 1023 	D. 6,02. 1021
Đáp án A
Số mắt xích [-CH2-CHCl-] = số phân tử[CH2 = CHCl] = n
 ị n = . 6,02. 1023 = 6,02. 1022
20. Cho 3 chất hữu cơ đơn chức có cùng công thức phân tử C3H8O tác dụng với CuO (toC) thu được hỗn hợp sản phẩm. Cho hỗn hợp sản phẩm tác dụng với AgNO3/NH3 dư thu được 21,6g Ag. Nếu đun nóng hỗn hợp 3 chất trên với H2SO4 đặc ở nhiệt độ 140oC thì thu được 34,5g hỗn hợp 4 ete và 4,5 gam H2O. Thành phần % khối lượng rượu bậc 2 có trong hỗn hợp là:
 A. 61,53% B. 46,15% C. 30,77% D. 15,38%
Đáp án A
Giải
3 chất hữu cơ đó là:
CH3CH2CH2OH (ROH) ; CH3CH(CH3)OH (R’OH) và CH3CH2OCH3
 Sơ đồ phản ứng : CH3CH2CH2OH đ CH3CH2CHO đ 2Ag
nROH = nAg = = 0,1 mol; 
nhận xét: số mol 2 rượu = 2. số mol nước. ị nROH + nR’OH = 2. = 0,5 mol
ị nR’OH = 0,5 – 0,1 = 0,4 mol. 
Nhận xét: khối lượng chất hữu cơ = mete + mnước = 34,5 + 4,5 = 39g
% mR’OH = = 61,53%. 
21. Cho 7,872 lít khí C2H4 đo ở 27oC; 1 atm hấp thụ nước có xúc tác, hiệu suất 80% thu được rượu X. Hoà tan X vào nước thành 245,3 ml dung dịch Y. Độ rượu trong dung dịch Y là:
 A. 40 B. 120 C. 60 D. 80
Đáp án C
Giải
= 0,32 mol. 
 Phản ứng: C2H4 + H2O C2H5OH
11,776 gam. 14,72 ml
Độ rượu 6o
22. Chia một lượng hỗn hợp hai ancol no, đơn chức thành hai phần bằng nhau:
- Phần 1 đem đốt cháy hoàn toàn thu được 2,24 l CO2 (đktc)
- Phần 2 đem tách nước hoàn toàn thu được hỗn hợp hai anken. 
Đốt cháy hoàn toàn hai anken thu được bao nhiêu gam nước?
 A. 1,2g B. 1,8g C. 2,4g D. 3,6g 
Đáp án B
Đặt công thức phân tử chung của 2 ancol là CH 2+1OH 
 CH 2+1OH + O2 đ CO2 + (+1) H2O (1)
 CH 2+1OH CH 2 + H2O (2)
 CH 2 + O2 đ CO2 + H2O (3)
Ta có : 
Số mol H2O (3) = . Số mol anken = . Số mol ancol (1) = số mol CO2 (1) 
ị Số mol H2O = = 0,1 mol ị Khối lượng H2O = 18. 0,1 =1,8 gam
23. Đốt cháy 1 mol ancol no X mạch hở cần 56 lít O2 (đktc). Công thức cấu tạo của X là
 	A. C3H5(OH)3 B. C2H4(OH)2 C. C3H6(OH)2 D. C2H5OH
Đáp án B
= 2,5 mol; 
Phản ứng cháy: 
 1 mol 2, 5 mol 
 ị ô 3n-x= 4 đ n=2; x= 2. 
24. Cho sơ đồ
Hai chất hữu cơ Y, Z lần lượt là: 
A. C6H6(OH)6 và C6H6Cl6 B. C6H4(OH)2 và C6H4Cl2
C. C6H5ONa và C6H5OH D. C6H5OH và C6H5Cl
(Trích đề thi tuyển sinh ĐH 2007, khối A)
Đáp án C
25. Các đồng phân ứng với công thức phân tử C8H10O (đều là dẫn xuất của benzen) có tính chất: tách nước thu được sản phẩm có thể trùng hợp tạo polime, không tác dụng với NaOH. Số lượng đồng phân ứng với công thức phân tử C8H10O, thỏa mãn tính chất trên là
 A. 4 B. 1 C. 3 D. 2
(Trích đề thi tuyển sinh ĐH 2007, khối B)
Đáp án D
Hai đồng phân đó là C6H5CH2H2OH và C6H5CHOHCH3 tách nước đều tạo ra C6H5CH=CH2 (stiren)
26 Cho 1 lít cồn 92o tác dụng với Na dư. Cho khối lượng riêng của rượu etylic nguyên chất là 0,8 g/ml. thể tích khí H2 được ở đktc là
 	A. 224,24 lít 	B. 224 lít 
C. 280 lít 	D. 228,98 lít 
Đáp án D 
1 lít cồn 92o chứa 920 ml C2H5OH và 80 ml nước
Số mol C2H5OH là = 16 mol
Số mol H2O là = 4,444 mol
Khi tác dụng với Na xảy ra các phản ứng
 C2H5OH + Na đ C2H5ONa + 1/2 H2
 16 mol 8 mol
 H2O + Na đ NaOH + 1/2 H2
 4,444 mol 2,222 mol
Thể tích khí H2 thu được (đktc) : (8 + 2,222). 22,4 = 228,98 lít
27. Dãy gồm các chất đều phản ứng với phenol là:
 A. dung dịch NaCl, dung dịch NaOH, Na
 B. nước brom, anđehit axetic, dung dịch NaOH
 C. nước brom, anhiđrit axetic, dung dịch NaOH
 D. nước brom, axit axetic, dung dịch NaOH
(Trích đề thi tuyển sinh ĐH 2007, khối B)
Đáp án C
Lưu ý: Phenol không tác dụng trực tiếp với axit hữu cơ (xem lại lý thuyết) nên không chọn D
28. Chọn phản ứng đúng nhất sau đây để chứng minh phenol là axit yếu:
A. C6H5OH + Na B. C6H5OH + Na2CO3
C. C6H5OH + NaOH D. C6H5ONa + H2O + CO2
Đáp án D
Phản ứng C6H5ONa + H2O + CO2 đ C6H5OH + NaHCO3 chứng tỏ phenol có tính axit yếu hơn cả axit cacbonic (H2O + CO2) vốn là 1 axit yếu. 
29 Clo hóa PVC thu được một polime chứa 63,96% clo về khối lượng, trung bình 1 phân tử clo pư với k mắt xích trong mạch PVC. Giá trị của k là:
A. 5 B. 6 C. 4 D. 3
(Trích đề thi tuyển sinh ĐH 2007, khối A)
Đáp án D
Sơ đồ Clo hoá : [-CH2-CHCl-]n + xCl đ[-CH2-CHCl-]nClx
 Có: %mCl =. 100 = 63,96% đ = 3 = k. 
30 Cho glixerol (glixerin) phản ứng với hỗn hợp axit béo gồm C17H35COOH và C15H31COOH, số loại trieste được tạo ra tối đa là
 A. 4 B. 3 C. 5 D. 6
(Trích đề thi tuyển sinh ĐH 2007, khối B)
Đáp án D
Hướng dẫn: Đặt R = C17H35- ; R’ = C17H31- ; 
C. bài trắc nghiệm tự giải
1. Theo danh pháp IUPAC, hợp chất CH3CHOHCH2CH2C(CH3)3 có tên gọi
 5,5-đimetylhexan-2-ol	B. 5,5-đimetylpentan-2-ol
2,2-đimetylhexan-5-ol	D. 2,2-đimetylpentan-5-ol. 
2. Công thức nào dưới đây ứng với tên gọi ancol isobutylic?
A. CH3CH2CH2CH2OH	B. (CH3)2CHCH2OH
CH3CH2CH(OH)CH3	D. (CH3)3COH
3. Đun nóng 1,91gam hỗn hợp A gồm propyl clorua và phenylclorua với dung dịch NaOH đặc, vừa đủ, sau đó thêm tiếp dung dịch AgNO3 đến dư vào hỗn hợp sau phản ứng thu được 2,87g kết tủA. Khối lượng phenylclorua có trong hỗn hợp A là:
A. 0,77g B. 1,125g C. 1,54g D. 2,25g 
4. Một dẫn xuất hiđrocacbon mạch hở chứa 56,8 % clo. Biết rằng 0,01 mol chất này làm mất màu dung dịch có 1,6 gam brom trong bóng tối. Công thức đơn giản nhất của dẫn xuất là
 	A. C2H3Cl B. C3H5Cl C. C4H7Cl 	D. C4H6Cl2
5. Đốt cháy một ancol được số mol nước gấp đôi số mol CO2. Ancol đã cho là
A. Ancol no, đơn chức C. Ancol chưa no
B. Ancol đa chức D. CH3OH 
6. Cho các chất:CH2=CHCl (1), CH3CH2Cl (2),CH2=CHCH2Cl (3),CH3CHClCH3 (4)
Khả năng phản ứng với AgNO3 /NH3 tăng dần theo thứ tự
A. (1) < (2) < (3) < (4) 	B. (1) < (2) < (4) < (3)
C. (4) < (2) < (3) < (1)	D. (1) < (3) < (2) < (4) 
7. So sánh độ linh động của nguyên tử H trong các chất: 
 CH3OH; C2H5OH; H2O; C6H5OH; C6H5 (NO2)3OH
CH3OH < C2H5OH < H2O < C6H5OH <C6H5 (NO2)3OH. 
 CH3OH < C2H5OH <C6H5 (NO2)3OH< H2O < C6H5OH. 
C2H5OH <CH3OH < H2O < C6H5OH< C6H5 (NO2)3OH. 
 C6H5 (NO2)3OH< C6H5OH < H2O < CH3OH < C2H5OH
8. Cho hỗn hợp Z gồm 2 rượu CxH2x+2O và CyH2yO biết x+y = 6 và x ạ y ạ1, CTPT của 2 rượu là:
A. C3H8O và C5H10O B. CH4O và C3H6O
C. C2H6O và C4H8O D. C4H10O và C6H12O
9. Khi đun 1 ancol với H2SO4 đặc ở 170oC thu được 3 anken có cùng CTPT là C6H12. Hiđro hóa 3 anken đều thu 2-metylpentan. CTCT của ancol:
 C. (CH3)2CHCH2 CH2 CH2OH 
 D. A hoặc B. 
10. Một hợp chất hữu cơ X chứa vòng benzen có M=236. Biết X là sản phẩm chính trong phản ứng giữa benzen và brom với xúc tác Fe. X là:
A. o- hoặc p-đibrombenzen 	B. o- hoặc m-đibrombenzen 
C. m-đibrombenzen 	D. 1,3,5-tribrombenzen 
11. X là đồng phân ứng với CTPT là C6H13Br. Biết khi đun nóng X với dung dịch kiềm/etanol thì thu được 3 anken (tính cả đồng phân hình học) và các anken cộng nước (xúc tác axit) thu được sản phẩm chính không bị oxi hóa bởi CuO. Tên gọi của X là:
A. 1-bromhexan 	B. 3-brom-3-metylpentan
C. 2-bromhexan 	D. 2-brom-2,3-đimetylbutan
12. Trong các chất sau, chất nào tác dụng được với Cu(OH)2 tạo dung dịch màu xanh lam
A. Butan-1-ol 	B. Glixerol
C. Propan-1,3-điol 	D. Cả B và C
13 A, B là hợp chất thơm có cùng công thức phân tử C7H8O. A tác dụng được với Na, NaOH, B không tác dụng được với Na và NaOH. Công thức cấu tạo của A, B lần lượt là:
A. C6H5CH2OH và C6H5OCH3 	B. HOC6H4CH3 và C6H5OCH3
C. C6H5OCH3 và C6H5CH2OH 	D. HOC6H4CH3 và C6H5CH2OH 
14 Khi tách nước từ một chất X có công thức phân tử C4H10O tạo thành 3 anken là đồng phân của nhau (tính cả đồng phân hình học). Công thức cấu tạo thu gọn của X là
A. (CH3)3COH 	B. CH3CH(CH3)CH2OH
C. CH3OCH2CH2CH3 	D. CH3CH(OH)CH2CH3
(Trích đề thi tuyển sinh ĐH 2007, khối A)
15. B là một ancol có chứa một liên kết đôi trong phân tử, khối lượng phân tử của B nhỏ hơn 60 u. B là:
A. CH2=CH – CH2– OH 	B. CH2=CH-OH 
C. CH2=CH(OH) – CH3 	D. CH2(OH)=CH – CH3
16. Có bao nhiêu đồng phân C5H12O bị oxi hóa thành anđehit?
A. 2 B. 3 C. 4 D. 5 
17. Cho sơ đồ biến hóa sau:
Cho biết B, E là sản phẩm chính. A, B, D, E lần lượt là: 
18. Dùng 1 hóa chất duy nhất hãy phân biệt dung dịch phenol và rượu benzylic. 
A. NaHCO3 B. Na C. dung dịch brom D. H2O
19. Khi phân tích chất hữu cơ A (chứa C, H, O) thì có mC + mH = 3,5 mO. Lấy hai ancol đơn chức X,Y đem đun nóng với H2SO4 đặc ở 1400C thì thu được A. Biết A, X, Y có cấu tạo mạch hở. Công thức cấu tạo cuả A, X, Y lần lượt là
A. CH3-O-CH=CH-CH3; CH3OH, CH2=CH-CH2OH
B. CH3-O-CH2-CH=CH2; CH3OH, CH2=CH-CH2OH
C. C2H5-O-CH=CH2; C2H5OH, CH2=CH-OH
D. CH3-O-CH2-CH3; CH3OH, CH3-CH2OH 
20. 0,1 mol ancol X tác dụng với natri dư tạo ra 3,36 lít H2 (đktc). Mặt khác đốt cháy X sinh ra CO2 và H2O theo tỉ lệ mol tương ứng là 3 : 4. Tên gọi của ancol X là
A. ancol propan-1-ol B. ancol propan-2-ol
C. ancol propan-1,2-điol D. ancol propan-1,2,3-triol (glixerol)
21. Từ một ancol no đơn chức A, oxi hóa bằng oxi không khí có xúc tác Cu, người ta điều chế được một chất lỏng B dễ bay hơi và không tác dụng với natri. Phân tích B cho thấy tỉ lệ về khối lượng các nguyên tố là mC : mH : mO = 12 : 2 : 4. Công thức cấu tạo của ancol A là
A. CH3OH B. C2H5OH
C. CH3-CHOH-CH3 D. CH3-CH2-CH2-CH2-OH
22. Cho các chất sau: phenol, etanol, axit axetic, natri phenolat, natri hiđroxit. Số cặp chất tác dụng được với nhau là
A. 4. B. 3. C. 2. D. 1. 
23. Cho sơ đồ chuyển hoá: Glucozơ đ X đ Y đ CH3COOH. 
Hai chất X, Y lần lượt là
A. CH3CH2OH và CH2=CH2. 
B. CH3CHO và CH3CH2OH. 
C. CH3CH2OH và CH3CHO. 
D. CH3CH(OH)COOH và CH3CHO. 
(Trích đề thi tuyển sinh CĐ khối A- năm 2007)
24. Đốt cháy hoàn toàn một rượu (ancol) X thu được CO2 và H2O có tỉ lệ số mol tương ứng là 3 : 4. Thể tích khí oxi cần dùng để đốt cháy X bằng 1,5 lần thể tích khí CO2 thu được (ở cùng điều kiện). Công thức phân tử của X là
A. C3H8O3. 	B. C3H4O. 
C. C3H8O2. 	D. C3H8O. 
(Trích đề thi tuyển sinh CĐ khối A- năm 2007)
Đáp án trắc nghiệm tự giải
A
B
B
A
D
C
C
C
B
A
B
B
D
D
A
C
A
C
B
D
D
A
C
D