Giáo án lớp 7 môn Ngữ văn - Tiết 112: Thi làm thơ năm chữ

Ngày soạn: 27/ 3/ 2016
Ngày dạy: 30/3/2016
 Tiết 112: THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
I. Mức độ cần đạt: 
- Ôn lại và nắm chắc các đặc điểm và yêu cầu của thể thơ năm chữ.
- Kích thích tinh thần sáng tạo, tập làm thơ năm chữ, mạnh dạn trình bày miệng những câu thơ làm được.
II. Trọng tâm kiến thức, kĩ năng:
1. Kiến thức: 
- Đặc điểm của thể thơ năm chữ.
- Các khái niệm vần chân, vần lưng, vần liền, vần cách được củng cố lại.
2. Kĩ năng: 
- Vận dụng những kiến thức về thể thơ năm chữ vào việc tập làm thơ năm chữ.
- Tạo lập văn bản bằng thể thơ năm chữ.
3. Thái độ:
Yêu thích thể thơ năm chữ, trân trọng các sáng tác của các bạn.
4. Tích hợp:
Với thể thơ bốn chữ, với một số văn bản thơ năm chữ.
5. Phát triển năng lực:
- Năng lực chung: Tự học, tư duy, hợp tác
- Năng lực chuyên biệt: Cảm thụ, tạo lập văn bản.
II. Chuẩn bị của GV và HS : 
1. GV: Giáo án điện tử, bảng phụ
2. HS : Soạn bài, tập sáng tác các bài thơ năm chữ theo chủ đề quê hương, đất nước, loài vật,....
III. Tổ chức các hoạt động học tập
1. Ổn định: 1 phút
2. Kiểm tra bài cũ: không
3. Tiến trình bài học:
Hoạt động 1: Khởi động
- Phương pháp: Thuyết trình
- Kĩ thuật: Động não
- Thời gian dự kiến: 5 – 7 phút
Thầy
Trò
1. Giáo viên mời học sinh đội văn nghệ lên trình bày 
2. Dẫn dắt vào bài (từ phần giới thiệu của học sinh):
Từ lâu, thơ ca nói chung và thơ năm chữ nói riêng đã nói hộ con người cảm xúc của mình. Để hiểu hơn về thể thơ này, hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu qua tiết học “Thi làm thơ năm chữ”.
- Học sinh đội văn nghệ lên biểu diễn
- Nêu cảm nhận về bài hát, dẫn dắt vào bài
- Nghe, ghi tên bài
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức
- Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp
- Kĩ thuật: dự án, phỏng vấn, 321, lắng nghe và phản hồi tích cực.
- Thời gian dự kiến: 10 – 12 phút
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Chuẩn KT - KN
- Khi tìm hiểu đặc điểm của một thể thơ, ta cần chú ý những đặc điểm nào?
- Khái quát (dựa vào kiến thức về thơ bốn chữ).
I. Đặc điểm của thể thơ năm chữ.
- Mời đại diện các nhóm lên trình bày bài tập đã chuẩn bị về đặc điểm của thơ năm chữ.
- Đại diện học sinh một nhóm lên trình bày phần chuẩn bị ở nhà về đặc điểm của thể thơ năm chữ
- GV có thể giải đáp những thắc mắc của HS (nếu có)
- Các bạn còn lại lắng nghe và phản hồi tích cực hoặc nêu thắc mắc(1 HS điều khiển)
- Nhận xét chung về bài chuẩn bị của các em.
- GV chốt kiến thức về đặc điểm của thơ năm chữ.
Lưu ý HS về thơ năm chữ hiện đại và thể ngũ ngôn Đường luật.
Theo dõi
- Nguồn gốc: từ thể thơ năm tiếng trong thơ ca dân gian như: vè kể chuyện, tục ngữ, hay hát ví dặm Nghệ - Tĩnh.
- Số chữ : có năm chữ mỗi dòng.
- Số câu : không hạn định.
- Khổ thơ: thường mỗi khổ có 4 câu, hoặc 2 câu, hoặc không chia khổ.
- Gieo vần: Vần chân, vần lưng, vần liền, vần cách.
- Ngắt nhịp: 2/3 hoặc 3/2 
( linh hoạt )
- Có thể phỏng vấn thêm về một số tác giả, tác phẩm tiêu biểu của thể thơ này
Trình bày hiểu biết cá nhân.
- Giới thiệu thêm về nhà thơ Xuân Quỳnh và bài “Tiếng gà trưa.”
Nghe
- Đặt vấn đề: So sánh điểm giống và khác nhau giữa thơ bốn chữ và thơ năm chữ ?
Làm việc nhóm cặp đôi (1 phút)
- Đại diện nhóm chia sẻ.
- GV lưu ý HS điểm giống và khác nhau cơ bản giữa thơ bốn chữ và thơ năm chữ.
Theo dõi.
Hoạt động 3: Luyện tập – vận dụng
- Phương pháp: Thuyết trình, nêu vấn đề
- Kĩ thuật: Công não, lắng nghe và phản hồi tích cực.
- Thời gian dự kiến: 25 phút
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Chuẩn KT - KN
- GV thông báo cách thức chơi: cô có các đoạn thơ, bài thơ thiếu một số từ, em hãy điền các từ còn thiếu và giải thích vì sao.
Lắng nghe
II. Thi làm thơ năm chữ.
1. Thi thả thơ
- GV trình chiếu 2 ví dụ lên bảng chiếu
HS lựa chọn, lí giải
- Nhận xét về thái độ, khả năng của HS trong phần thi
Lắng nghe
2. Thi làm thơ năm chữ
- GV cử Ban giám khảo, người điều khiển chương trình lên tổ chức hoạt động: Thi làm thơ năm chữ
- 2 HS làm BGK công bố yêu cầu, thang điểm
- 1 HS điều khiển nêu cách thức hoạt động
- Các nhóm bình chọn, cử cá nhân tham gia trình bày bài thơ năm chữ
- Các bạn nhận xét
- Ban giám khảo cho điểm trước lớp, công bố giải, trao giải cho các nhóm
- HS điều khiển tiếp tục tổ chức hoạt động thi làm thơ năm chữ cho các cá nhân
- Cả lớp bình chọn cho các sáng tác hay
- GV nhận xét chung về khả năng làm thơ của các em, trao phần thưởng động viên HS
- Nêu VĐ: Theo kinh nghiệm của các em, điều gì là quan trọng nhất khi làm thơ năm chữ ?
Lắng nghe
Tự bộc lộ theo kinh nghiệm cá nhân
 IV. Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài ở nhà: 2p
1. Tiếp tục làm thơ năm chữ theo các chủ đề: gia đình, quê hương
2. Chuẩn bị bài mới : “Cây tre Việt Nam”
 - Tìm hiểu thông tin về tác giả, tác phẩm (hoàn cảnh ra đời, bố cục, PTBĐ)
- Đọc kĩ văn bản, trả lời các câu hỏi/sgk.