Đề thi học sinh giỏi môn: Ngữ văn - Lớp 6 năm học 2009 - 2010 (thời gian làm bài 120 phút)

Phòng GD&ĐT Thanh Miện
Trường THCS Nguyễn Lương Bằng
ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI
Môn: Ngữ văn - lớp 6
Năm học 2009-2010
(Thời gian làm bài 120 phút)
Câu 1 (1 điểm): Trong bài thơ Mẹ ốm, Trần Đăng Khoa viết: 
Nắng mưa từ những ngày xưa
Lặn trong đời mẹ bây giờ chưa tan
a. Em hiểu nghĩa của từ "nắng mưa" trong câu thơ trên như thế nào?
b. Nêu nét đặc sắc của việc sử dụng từ "lặn" trong câu thơ thứ 2?
Câu 2 (3 điểm): Cho đoạn thơ:
Thời gian chạy qua tóc mẹ
Một màu trắng đến nôn nao
Lưng mẹ cứ còng dần xuống
Cho con ngày một thêm cao
Mẹ ơi trong lời mẹ hát
Có cả cuộc đời hiện ra
Lời ru chắp con đôi cánh
Lớn rồi con sẽ bay xa
	(Trích "Trong lời mẹ hát - Trương Mai Hương)
a. Phân tích tác dụng của phép nhân hoá và ẩn dụ được sử dụng trong khổ thơ đầu?
b. Nêu cảm nhận của em về khổ thứ hai?
Câu 3 (1 điểm): Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) kể tiếp đoạn kết cho câu chuyện Bức tranh của em gái tôi (Tạ Duy Anh-Ngữ văn 6, tập một).
Câu 4 (5 điểm): Dựa vào bài thơ sau, em hãy viết bài văn miêu tả với nhan đề Mưa sông
Gió bỗng thồi ào, mây thấp lối
Buồm căng muốn rách, nước trôi nhanh,
Trên đường cát bụi vùng theo gió
Nón mới cô kia lật nửa vành.
ếch gọi nhau hoài tự mấy ao
Trên bờ, cây hoảng hốt lao xao,
Đò ngang vội vã chèo vô bến
Lớp lớp tràn sông đợt sóng rào.
Buồm rơi trơ lại cột tre gầy
Loang loáng chân trời chớp xé mây
Chim lẻ vội vàng bay nhớn nhác
Mưa gieo nặng hột xuống sông đầy.
(Mưa sông - Nguyễn Bính)
------------hết-----------
HƯỚNG DẪN CHẤM THI HỌC SINH GIỎI
MÔN: NGỮ VĂN - LỚP 6
NĂM HỌC 2009-2010
 Câu 1 (1 điểm): 
a. Từ "nắng mưa": 
- Nghĩa gốc: Chỉ hiện tượng khắc nghiệp của thời tiết.	(0,25đ)
- Nghĩa chuyển: Những gian lao, vất vả, khó nhọc của cuộc đời.	(0,25đ)
b. Nêu nét đặc sắc của việc sử dụng từ "lặn": Giữ nguyên được cái khắc nghiệp cuả thời tiết.. (nếu dùng ngấm, thấm,... thì nỗi vất vả chỉ thoảng qua, có thể tan biến đi...) (0,25đ)
Qua đó thấy được nỗi gian truân, cực nhọc của đời mẹ không thể thay đổi, bù đắp.. (0,25đ)
Câu 2 (3 điểm): 
a. - Phép nhân hoá: Thời gian chạy qua tóc mẹ -> Thời gian trôi qua vô cùng nhanh.	(0,5đ)
 - Phép ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: màu trắng đến nôn nao -> Diẽn tả chân thực cảm giác nôn nao của niềm kính trọng, biết ơn và lẫn cả nỗi thương yêu, xót xa của con khi nhìn mái tóc của mẹ đã in hằn dấu vết tháng năm. Mái tóc ấy không còn xanh mướt, đen óng như xưa... 	(0,5đ)
b.Hs cần cảm nhận về ý nghĩa tiếng hát của mẹ đối với con, Nhờ tiếng hát của mẹ mà con hiểu cuộc đời, đặc biệt là hiểu được sự vất vả và tình yêu thương mà mẹ dành cho con. Chính lời ru của mẹ đã chắp cho con đôi cánh, đã cho con ước mơ, niềm tin và nghị lức để con bay cao, bay xa. Mẹ chính là động lực, là cuộc sống của con.
HS có thể diễn đạt cách khác nhưng tỏ ra hiểu ý trên, diễn đạt mạch lạc, có cảm xúc	(2.0đ)
Câu 3 (1 điểm): 
- HS có thể viết tiếp với cách hết thúc khác như: Sau khi ở phòng tranh về, người anh nhận lỗi với em, hưa sửa chữa. Người em vẫn hồn nhiên và vui vẻ, kính yêu anh. Bố mẹ rất cảm động. Hoặc: Sau khi ở phòng tranh về, người anh đã âm thầm giúp em những việc nhà, mua tặng em những dụng cụ vẽ để em phát triển hơn tài năng của mình.v.v
- Cần chú ý những đoạn kết ngắn gọn, xúc tích, có tính sáng tạo, mang ý nghĩa nhân văn.
Câu 4 (5 điểm): 
1. Yêu cầu chung: 	A. Về nội dung:
- Bài viết có nhan đề Mưa sông
- Đảm bảo các chi tiết sau (hoặc có thể bố cục lại các chi tiết tho 1 trình tự nhất định): 
 + Gió nổi lên	+ Mây đen sà thấp xuống sát mặt sông
 + Cánh buồm căng phồng như muốn rách toang
 + Nước sông trôi nhanh...
 + Trên đường: cát bụi vùng lên, chạy theo gió làm, cô gái bị lật nửa vành nón..
+ Từ mấy bờ ao, ếch gọi nhau mê mải....
+ Trên bờ ao, cây hoảng hốt lao xao,
+ Dưới sông: Đò ngang vội vã chèo vào bến. Sóng tràn rào rào trên mặt sông. Cột buồm của con thuyền rách tan vải, trơ lại cột tre gầy chọc vào bầu trời tối sẫm nước mưa.
+ Chân trời, chớp xé mâyloang loáng. 1 con chim lẻ đàn bay nhớn nhác...
+ Mưa gieo nặng hột chi chít, đầy chặt mặt sông...
B. Yêu cầu về hình thức:
- Đảm bảo hình thức, bố cục của bài văn (có đủ 3 phần), có nhan đề của bài văn. Biết sử dụng đủ các chi tiết trong bài thơ nhưng biết lựa chọn một vài chi tiết tiêu biểu để miêu tả kỹ.
- Bài không mắc những lỗi thông thường. Diễn đạt lưu loát, sử dụng tốt kỹ năng miêu tả với các từ ngữ gợi tả, gợi cảm, các phép tu từ,... 
2. Thang điểm:
- Bài đạt điểm 5: Đảm bảo xuất sắc các yêu cầu trên. Bài viết có sáng tạo, có cảm xúc và hình ảnh.
- Bài đạt điểm 4: Đảm bảo tốt các yêu cầu trên. Văn viết lcó cảm xúc, có hình ảnh.
- Bài đạt điểm 3: Đảm bảo cơ bản các yêu cầu trên. Còn mắc vài lỗi nhỏ.
- Bài đạt điểm 2: Bài viết cơ bản chỉ diễn đạt xuôi bài thơ.
- Bài đạt điểm dưới 2: Chỉ diễn xuôi bài thơ, còn mắc những lỗi chính tả, diễn dạt.
------------hết-----------