Đề thi học kì 1 – Ngữ văn 9 năm học 2015 - 2016 thời gian: 90 phút

UBND HUYỆN GIA LÂM
TR¦êNGthcs ®Æng x¸
®Ò thi HỌC KÌ I – NGỮ VĂN 9
N¨m häc 2015 - 2016
Thêi gian: 90 phót
ĐỀ BÀI
Phần I (6 điểm): Cho đoạn thơ
 Hồi nhỏ sống với đồng
 với sông rồi với bể
 hồi chiến tranh ở rừng
 vầng trăng thành tri kỉ
Câu 1. Những câu thơ trên nằm trong bài thơ nào? của ai? Nêu hoàn cảnh sáng tác bài thơ?
Câu 2. Những hình ảnh “đồng”, “sông”, “bể”, “rừng” còn được trở lại trong bài thơ trên, hãy chép lại khổ thơ chứa những hình ảnh đó. Theo em, sự trở lại của những hình ảnh ấy mang ý nghĩa gì?
Câu 3. Em hãy viết một đoạn văn Tổng- phân- hợp khoảng 10- 12 câu cảm nhận cảm xúc và suy ngẫm của tác giả khi bất ngờ gặp lại vầng trăng trong hai khổ cuối bài thơ. Trong đoạn có sử dụng câu bị động và phép nối, gạch chân và chú thích.
Câu 4. Chép lại một câu thơ có hình ảnh trăng trong chương trình ngữ văn lớp 9, ghi rõ tên tác phẩm, tác giả.
Phần II (4 điểm): Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
 “ Tây nó đốt nhà tôi rồi ông chủ ạ. Đốt nhẵn. Ông chủ tịch làng em vừa lên cải chính cải chính cái tin làng Chợ Dầu chúng em Việt gian ấy mà. Ra láo! Láo hết, chẳng có gì sất. Toàn là sai sự mục đích cả!
	Cũng chỉ được bằng ấy câu, ông lão lại lật đật bỏ đi nơi khác. Còn phải để cho người khác biết chứ. Ông lão cứ múa tay lên mà khoe với mọi người. Ai ai cũng mừng cho ông lão”.
Câu 1. Xây dựng hình tượng nhân vật chính luôn hướng về làng chợ Dầu nhưng vì sao tác giả lại đặt tên cho truyện ngắn của mình là “Làng” mà không phải là “Làng Chợ Dầu”. Trong chương trình Ngữ văn lớp 9 có một tác phẩm khác cũng có cách đặt nhan đề như vậy, đó là tác phẩm nào? Của ai?
Câu 2. Với người nông dân, gian nhà là cả một cơ nghiệp, thế mà nhà văn đã để cho nhân vật ông Hai “cứ múa tay lên mà khoe” tin nhà bị đốt với mọi người, còn trong bài thơ Đồng chí, Chính Hữu lại viết về những người lính “Gian nhà không mặc kệ gió lung lay”. Bằng một đoạn văn khoảng 10 câu, hãy cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn của những người nông dân trong thời kì đầu chống Pháp qua các chi tiết trên? 
 Câu 3. Tình yêu quê hương là một đề tài quen thuộc trong văn học. Hãy chỉ ra nét riêng đặc sắc của truyện ngắn Làng khi khai thác đề tài này?
Hướng dẫn chấm 
Phần I (6điêm)
1. (1điểm) – Nêu đúng tên tác giả Nguyễn Duy: 0,25đ
- Bài thơ Ánh trăng( 0,25đ)
- Hoàn cảnh sáng tác: Năm 1978, ba năm sau ngày giải phóng miêền Nam, viết tại thành phố Hồ Chí Minh (0,5đ).
2. (1,5đ) – Chép đúng khổ thơ (0,5đ), sai mỗi lỗi – 0,25đ
- Sự trở lại các hình ảnh “đồng”, “sông”, “bể”, “rừng” gợi bao tình cảm, suy ngẫm, trải nghiệm trong tâm hồn người lính xưa. Nó gợi nhớ về một thời quá khứ gian lao mà tình nghĩa, từ thuở ấu thơ đến những năm tháng đánh giặc, gắn bó cùng đồng đội, nhân dân, cùng thiên nhiên, đất nước bình dị, lao đôịng và chiến đấu để dựng xây cuộc sống và bảo vệ Tổ quốc. đó cũng là những ân nghĩa con người đã nhận trong những năm tháng gian lao đã qua vẫn mãi sáng trong, đẹp đẽ, trường tồn. (1đ)
3. (3đ)
* Về hình thức: (1đ): + Đúng kiểu đoạn văn
+ Đúng số câu
+ Có câu bị động và phép nối
+ Diễn đạt lưu loát
* Về nội dung (2đ):
- Khổ 5: Diễn tả sự xúc động mãnh liệt của nhà thơ:
+ Sự đối diện lặng lẽ, không lời làm nhà thơ rưng rưng xúc động vì quá khứ vất vả, gian lao bấy lâu tưởng đã lãng quên bỗng ùa về (phân tích được từ “mặt” đa nghĩa, từ láy, biện pháp điệp ngữ, liệt kê) (1đ)
- Khổ 6 là những suy ngẫm sâu sắc và triết lí của nhà thơ : trăng bất biến và vĩnh hằng biểu tượng cho sự tròn đầy, thuỷ chung, trọn vẹn của thiên nhiên, quá khứ dù con người thay đổi. Sự im lặng của trăng làm nhà thơ giật mình thức tỉnh – cái giật mình của lương tâm đáng trân trọng ( Phân tích được từ láy, biện pháp nhân hoá) (1đ).
+ Qua đó nhà thơ muôn gửi đến mọi người lời nhắc về lẽ sống, về đạo lý ân nghĩa thuỷ chung
4. (0,5đ) – Chép đúng câu thơ (0,25đ), đúng tác giả, tác phẩm (0,25)
 Phần II (4đ).
1. (1đ) 
- Đặt nhan đề “Làng” vì:
+ Nếu đặt tên “Làng Chợ Dầu” thì câu chuyện chỉ kể về cuộc sống và con người ở một làng quê cụ thể. Ý nghĩa tác phẩm sẽ hạn hep. (0,25đ)
+ Đặt tên “Làng”, tiếng gọi gần gũi, thân mật, một tiếng gọi chung cho tất cả mọi làng quê Việt Nam. Ý nghĩa nhan đề có sưc khái quát cao hơn. (0,5đ)
- Một tác phẩm có cách đặt nhan đề giống: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ của Nguyễn Khoa Điềm (0,25đ)
2. (2đ)
* Hình thức (0,5đ) : Viết được trôi chảy một đoạn văn khoảng10 câu
* Nội dung (1,5đ): HS có thể trình bày được các ý: Vẻ đẹp tâm hồn người nông dân qua các chi tiết:
- Với ông Hai: Mất đi cả cơ nghiệp, ông không hề may may tiếc của mà còn sung sướng cực điểm, bởi ngôi nhà bị đốt là sự chứng tỏ rõ ràng nhất làng ông không theo giặc, phản bội kháng chiến, cụ Hồ. Đó là tình cảm chân thành, bộc trực của một lão nông yêu làng, yêu nước, trung thành với kháng chiến.
- Với người lính trong bài “Đồng chí”: Họ ra đi đánh giặc để lại gian nhà tuềnh toàng, trống trải. Không phải những người lính nông dân không coi trọng những ngôi nhà mà bởi họ hiểu sâu sắc: nước mất thì nhà cũng không còn. Chính quyết tâm “mặc kệ” gian nhà ấy chính là biểu hiện của tình yêu nước, quyết tâm đánh giặc giữ nước.
® Vẻ đẹp tâm hồn những người nông dân là lòng yêu nước, sự trung thành, hy sinh tất cả cho cuộc kháng chiến của dân tộc. Đó cũng chính là sự đổi thay trong nhận thức và tình cảm của người nông dân thời kỳ đầu KCCP.
3. (1điểm): Nét đặc sắc riêng của truyện ngắn Làng khi khai thác đề tài:
- Tình yêu làng ở nhân vật ông Hai trở thành niềm say mê, thành thói quen khoe làng mình.(0.5 điểm)
- Tình yêu làng phải đặt trong tình yêu nước, thống nhất với tinh thần kháng chiến khi đất nước đang bị xâm lược và cả dân tộc đang tiến hành cuộc kháng chiến.(0.5 điểm)