Đề thi chọn học sinh giỏi cấp huyện môn: Sinh học lớp 8 - Trường Thcs Lan Mẫu

TRƯỜNG THCS LAN MẪU
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN
Môn: Sinh học lớp 8
Thời gian làm bài 150 phút
(Không kể thời gian giao đề)
Câu 1: ( 3,0 điểm)
 Phân tích những đặc điểm tiến hoá của hệ cơ người so với hệ cơ thú?
Câu 2: (5 điểm)
a. Bản chất của sự hô hấp ngoài và hô hấp trong là gì?
b. Giải thích cơ sở sinh lý của tiếng khóc chào đời?
c. Khi con người hoạt động mạnh thì nhịp hô hấp thay đổi như thế nào? Giải thích 
Câu 3. (4 điểm) 
a. Phân biệt thành phần nước tiểu đầu và nước tiểu chính thức, nước tiểu đầu và máu?
b. Tại sao nói thận nhân tạo là đơn vị cứu tinh của những bệnh nhân suy thận?
Câu 4 (4.0 điểm)
 Khi nghiên cứu về chức năng của tủy sống trên một con ếch, một bạn học sinh vô tình đã làm đứt một số rễ tủy, bằng cách nào em có thể phát hiện được rễ nào còn, rễ nào bị đứt. Hãy giải thích?
Câu 5: ( 2,0 điểm )
 Chuyển hóa cơ bản là gì? Ý nghĩa của chuyển hóa cơ bản với sức khỏe?
Câu 6: ( 2,0 điểm )
a. Theo em, hút thuốc lá có hại như thế nào cho hệ hô hấp?
b. Tại sao những người làm việc ở nơi không khí có nhiều khí cacbon ôxit ( khí CO) lại bị ngộ độc.
HƯỚNG DẪN CHẤM 
Câu 1: ( 3,0 điểm)
Những đặc điểm tiến hoá:
- Thể hiện qua sự phân hóa ở chi trên và tập trung ở chi dưới. (0,5 điểm)
- Cơ chi trên phân hóa thành các nhón cơ phụ trách những cử động linh hoạt của bàn tay, ngón tay đặc biệt là cơ ngón cái rất phát triển. (0,5 điểm)
- Cơ chi dưới có xu hướng tập trung thành nhóm cơ lớn, khỏe ( như cơ mông, cơ đùi...) (0,5 điểm)
- Giúp cho sự vận động di chuyển ( chạy, nhảy...) linh hoạt và giữ cho cơ thể có tư thế thăng bằng trong dáng đứng thẳng. (0,5 điểm)
- Ngoài ra, ở người còn có cơ vận động lưỡi phát triển giúp cho vận động ngôn ngữ nói. (0,5 điểm)
- Cơ nét mặt phân hóa giúp biểu hiện tình cảm qua nét mặt. (0,5 điểm)
Câu 2: (5 điểm)
a. Bản chất.
+ Hô hấp ngoài:
- Sự thở ra và hít vào ( thông khí ở phổi). (0,5 điểm)
- Trao đổi khí ở phổi: O2 khuếch tán từ phế nang vào máu. (0,5 điểm)
 CO2 khuếch tán từ máu vào phế nang. (0,5 điểm)
+ Hô hấp trong
- Trao đổi khí ở tế bào: CO2 khuếch tán từ tế bào vào máu. (0,5 điểm)
 O2 khuếch tán từ máu vào tế bào. (0,5 điểm)
b. Cơ sở sinh lí của tiếng khóc chào đời.
- Đứa trẻ khi chào đời bị cắt bỏ dây rốn lượng CO2 thừa ngày càng nhiều trong máu sẽ kết hợp với nước tạo thành H2CO3 => I on H+ tăng => Kích thích trung khu hô hấp hoạt động, tạo ra động tác hít vào, thở ra. Không khí đi ra tràn qua thanh quản tạo nên tiếng khóc chào đời. (1 điểm)
c. Khi con người hoạt động mạnh thì nhịp hô hấp thay đổi như thế nào? Giải thích?
- Khi con người hoạt động mạnh thì nhịp hô hấp tăng. (0,5 điểm)
- Giải thích: 
Khi con người hoạt động mạnh cơ thể cần nhiều năng lượng à Hô hấp tế bào tăng à Tế bào cần nhiều oxi và thải ra nhiều khí cacbonic à Nông dộ cacbonic trong máu tăng đã kích thích trung khu hô hấp ở hành tủy điều khiển làm tăng nhịp hô hấp. (1 điểm)
Câu 3: (4 điểm)
a. Phân biệt.
* Phân biệt thành phần nước tiểu đầu và nước tiểu chính thức. (1 điểm)
Nước tiểu đầu
Nước tiểu chính thức
Nồng độ các chất hòa tan thấp hơn
Nồng độ các chất hòa tan đậm đặc hơn
Chứa ít các chất cặn bã và cắc chất độc hại
Chứa nhiều các chất cặn bã và các chất độc hại hơn
Còn chứa nhiều các chất dinh dưỡng
Gần như không còn các chất dinh dưỡng
* Phân biệt thành phần nước tiểu đầu và máu. (1 điểm)
Nước tiểu đầu
Máu
Chứa ít các chất cạn bã và các chất độc
Không có các chất cặn bã và các chất độc hại
Còn chứa nhiều các chất dinh dưỡng và không có các tế bào máu và protein
Chứa nhiều các chất dinh dưỡng và có các tế bào máu và protein
b. Nói thận nhân tạo là đơn vị cứu tinh của những bệnh nhân suy thận vì nếu bị suy thận họ sẽ có thể bị chết sau vài ngày do bị nhiễm độc những chất thải của chính cơ thể mình.
- Song họ vẫn có thể được cứu sống nếu được cấp cứu kịp thời với sự hỗ trợ của thận nhân tạo. Cụ thể, thận nhân tạo thực chất là một máy lọc máu mà phần cơ bản quan trọng của nó là lớp màng lọc được con người chế tạo mô phỏng cấu trúc của vách mao mạch cầu thận. (0,5 điểm)
- Phía trong lớp màng này là máu động mạch của cơ thể với áp lực cao nhờ sự hỗ trợ của máy bơm. (0,5 điểm)
- Phía ngoài là dung dịch nhân tạo được pha chế giống hệt huyết tương, song không có chất thải. (0,5 điểm)
- Sự chênh lệch nồng độ giữa máu và dung dịch nhân tạo đã giúp cho các chất thải trong máu được khuếch tán sang dung dịch và máu được lọc sạch lại qua tĩnh mạch về cơ thể. (0,5 điểm)
Câu 4: (4 điểm)
- Kích thích rất mạnh lần lượt các chi (bằng dd HCl 3% )
+ Nếu chi đó không co, các chi còn lại co chứng tỏ rễ trước bên đó bị đứt, rễ trước bên còn lại và rễ sau còn.
+ Nếu chi đó co các chi còn lại không co chứng tỏ rễ trước các bên còn lại bị đứt.
+ Nếu không chi nào co cả chứng tỏ rễ sau bên đó bị đứt.
* Giải thích: rễ trước dẫn truyền xung thần kinh vận động từ trung ương thần kinh đi qua cơ quan phản ứng (cơ chi)
- Rễ sau dẫn truyền xung thần kinh cảm giác từ các cơ quan về trung ương thần kinh.
Câu 5: (2 điểm)
+ Khái niệm; Chuyển hóa cơ bản là năng lượng cần thiết để cơ thể duy trì sự sống bình thường trong điều kiện cơ thẻ ở trạng thái hoàn toàn nghỉ ngơi .thực chất năng lượng của chuyển hóa lcơ bản chỉ dùng một phần cho hoạt động của tim, hô hấp còn lại phần lớn để duy trì thân nhiệt. Đơn vị của CHCB là kilôjun trong một giờ đối với 1 kg trọng lượng cơ thể. (1 điểm)
+ Ý nghĩa của chuyển hóa cơ bản: ở các lứa tuổi khác nhau, trong trạng thái bình thường CHCB là chỉ thị của thể trạng bình thường .Nếu kiểm tra chuyển hóa của một người có sự chêch lệch quá lớn so với bình thường đã được xác định – người đó là trạng thái bệnh lý. (1 điểm)
Câu 6: (2 điểm)
a. Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc và có hại cho hệ hô hấp như sau: (1 điểm)
- CO: chiếm chỗ của oxi trong hồng cầu, làm cho cơ thể ở trạng thái thiếu oxi đặc biệt khi cơ thể hoạt động mạnh.
- NOx: gây viêm, sưng lớp niêm mạc, cản trở trao đổi khí, có thể gây chết liều cao.
- Nicôtin: làm tê liệt lớp lông rung trong phế quản, giảm hiệu quả lọc sạch không khí, gây ung thư phổi.
b. Trong hồng cầu của người có Hêmôglôbin (Hb), Hb thực hiện chức năng kết hợp lỏng lẻo với ôxi để vận chuyển ôxi cho các tế bào; kết hợp lỏng lẻo với khí cacbonic (CO2) để chuyển về phổi và thải ra ngoài. (0,5 điểm)
- Trong môi trường không khí có khí độc cacbon ôxit (CO), chất khí này (CO) kết hợp rất chặt chẽ với Hb nên việc giải phóng CO của Hb diễn ra rất chậm, làm cho hồng cầu mất tác dụng vận chuyển ôxi và thải khí CO2. Do đó gây độc cho cơ thể: không cung cấp đủ ôxi cho não gây hoa mắt và gất xỉu, không thoát hết lượng CO2 ra khỏi cơ thể à ngộ độc. (0,5 điểm)