BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH OAI TÌNH HUỐNG XỬ LÍ NƯỚC SÔNG, MÁNG Ô NHIỄM BẰNG CÂY RAU MUỐNG VÀ CÂY NGỔ Ở HỒNG DƯƠNG - Trường: THCS Hồng Dương - Địa chỉ: Hồng Dương- Thanh Oai- Hà Nội - Môn học chính được vận dụng trong giải quyết tình huống: môn Sinh học -Các môn học tích hợp: môn Toán, môn Hóa học, môn Giáo dục công dân Họ và tên : Nguyễn Thị Thu Trang Ngày sinh: Lớp Năm học: 2015- 2016 MỤC LỤC I. Tên tình huống...3 II. Mục tiêu giải quyết tình huống....3 III. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải quyết tình huống....3 IV. Giải pháp giải quyết tình huống...4 V. Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống.4 VI. Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống......11 I. Tên tình huống: “XỬ LÍ NƯỚC SÔNG, MÁNG Ô NHIỄM BẰNG CÂY RAU MUỐNG VÀ CÂY NGỔ Ở HỒNG DƯƠNG” II. Mục tiêu giải quyết tình huống: Khi ra ngoài đồng em thấy ở những sông, máng ở đoạn đầu sông có rất nhiều váng ,nước đen, bốc mùi hôi thối nhưng sau khi nguồn nước ô nhiễm này đi qua những đám rau muống, rau ngổ thì nước lại trong hơn , không còn váng bẩn nổi lên trên mặt nước nữa và mùi hôi thối cũng không còn Để giải quyết vấn đề về nước sông máng ô nhiễm bằng cây rau muống rau ngổ ở Hồng Dương em đã sử kiến thức liên môn đã được học ở trường để giải thích tình huống trên III. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải quyết tình huống: Để giải quyết vấn đề nêu trên một cách hiệu quả, chúng ta cần áp dụng kiến thức một số lĩnh vực sau: + Trong lĩnh vực Toán học: thống kê lượng nước thải cần xử lí, tính toán diện tích đầu tư. + Trong lĩnh vực Hóa học: tìm hiểu về thành phần hóa học, các chất độc hại trong nước thải để đưa ra biện pháp xử lí + Trong lĩnh vực Sinh học: tìm hiểu về cấu tạo, đặc tính nào của cây rau muống, cây rau ngổ giúp nước ô nhiễm có thể giảm ô nhiễm đảm bảo hạn chế tối đa ô nhiễm môi trường nước, đảm bảo sức khỏe con người và các sinh vật khác. + Trong lĩnh vực giáo dục công dân: tuyên truyền vận động mọi người cùng tham gia bảo vệ nguồn nươc sông,máng IV. Giải pháp giải quyết tình huống Trong cuộc sống chúng ta hay vận dụng những kinh nghiệm của cha ông để giải quyết những tình huống gặp phải trong đời sống hàng ngày. Nhưng thực tế thì những kinh nghiệm đó được giải thích bằng những kiến thức khoa học một cách chính xác.Cho nên em có thể sử dụng kiến thức các môn học vào xử lí các tình huống, giải thích các hiện tượng, sự việc trong thực tế. Mỗi một môn học đều giúp em lí giải được những câu hỏi đã đặt ra về một lĩnh vực nhất định nào đó. Với tình huống có liên quan tới “ XỬ LÍ NƯỚC SÔNG, MÁNG Ô NHIỄM BẰNG CÂY RAU MUỐNG VÀ CÂY NGỔ Ở HỒNG DƯƠNG” em vận dụng kiến thức đã học trong nhà trường để xử lí tình huống một cách có cơ sở khoa học ,thân thiện với môi trường, chi phí thấp, hiệu quả cao. Qua đó em sẽ thấy vai trò quan trọng của việc tiếp thu kiến ở tất cả các môn học. Từ đó sẽ giúp em cố gắng học tập tốt hơn, rèn luyện thể chất và trí tuệ của bản thân hơn nữa để đáp ứng nhu cầu phát triển của Đất nước là thực hiện mục tiêu đào tạo những con người lao động linh họat, năng động sáng tạo, có kĩ năng sống để có thể dễ dàng giải quyết những tình huống và là cơ sở để em có thể tự bảo vệ chính môi trường xung quanh mình. V. Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống: Ngày nay, môi trường sinh thái đang bị ô nhiễm trầm trọng. Đó là một trong những vấn đề quan trọng của thế giới hiện nay, nó có tác động trực tiếp đến mọi quốc gia, vùng lãnh thổ,đặc biệt là ở các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam của chúng ta. Ô nhiễm môi trường đã, đang và sẽ là một vấn đề hết sức cấp bách, gây bức xúc trong cộng động quốc tế. Tình trạng ô nhiễm môi trường sinh thái do các hoạt động sản xuất và sinh hoạt của con người gây ra ngày càng trầm trọng, đe doạ đến sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững, sự tồn tại, phát triển của thế hệ hiện tại và tương lai. Để giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường đòi hỏi phải có sự hợp tác của toàn nhân loại. Nếu có sự hiểu biết đúng đắn về môi trường, chúng ta sẽ có giải pháp hợp lý giúp chúng ta bảo vệ môi trường thế giới ngày càng xanh, sạch đẹp. Em xin trình bày những hiểu của mình để phần nào nâng cao tinh thần bảo vệ môi trường đối với mọi người. Trước hết, em xin đề cập về một số khái niệm cơ bản về môi trường, kế tiếp sẽ nêu lên thực trạng ô nhiễm môi trường nước ở Hồng Dương . Cuối cùng em xin đề xuất, giải pháp nhằm ngăn chặn hiệu quả những hành vi gây ô nhiễm môitrường, hướng tới cải thiện và nâng cao chất lượng môi trường sống của chúng ta 1. Các khái niệm cơ bản: 1.1. Khái niệm môi trường Môi trường là nơi sinh sống của sinh vật, bao gồm tất cả những gì bao quanh chúng. Có bốn loại môi trường chủ yếu đó là: môi trường nước, môi trường trong đất, môi trường trên cạn, môi trường sinh vật 1.2. Khái niệm ô nhiễm môi trường: Là hiện tượng môi trường tự nhiên bị nhiễm bẩn, đồng thời các tính chất vật lý, hóa học, sinh học, của môi trường bị thay đổi gây tác hại lớn đến đời sống con người và các sinh vật khác. Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường: + Do tự nhiên :như thiên tai, động đất, núi lửa Núi lửa phun trào + Do con người: thải các khí thải, sử dụng hóa chát bừa bãi trong công nghiệp và sinh hoạt. + Do nhiễm chất phóng xạ , do chất thải rắn. 1.3. Ô nhiễm môi trường nước: Là sự thay đổi theo chiều xấu đi của các tính chất vật lý hóa học, sinh học của nước với sự xuất hiện của các chất lạ ở thể lỏng rắn làm cho nguồn nước trở nên độc hại đối với con người và sinh vật. Nguyên nhân: chủ yếu là do lượng muối khoáng và hàm lượng các chất hữu cơ quá dư thừa làm cho các quần thể trong nước không thể đồng hóa được. Do sự cố tràn dầu, do các loại chất thải được thải ra các con sông mà chưa qua khâu xử lí, các loại phân bón hóa học và thuốc sâu ngấm dần vào nguồn nước ngầm và nước ao hồ, nước thải sinh hoạt dược thải ra 2. Đề xuất biện pháp. 2.1. Thực trạng về ô nhiễm môi trường nước ở xã Hồng Dương: Hiện tại trên địa bàn xã Hồng Hương chưa có bãi rác được xây dựng , đa số rác thải sinh hoạt đươc người dân mang ra hệ thống mương, máng, ao để đổ gây ô nhiễm môi trường nước. Một đoạn máng ở thôn Hoàng Trung- Hồng Dương Thêm vào đó người dân Hồng Dương sống chủ yếu bằng nghề nông và chăn nuôi nên lượng tồn dư hóa chất bảo vệ thực vật, lượng nước thải trong chăn nuôi cũng được đổ thẳng ra cống, rãnh và dẫn ra mương, máng. Do đó đã gây ô nhiễm nặng nề đến môi trường. 2.2. Nguyên nhân: Nguyên nhân chủ yếu gây ô nhiễm môi trường nước ở Hồng Dương là do: chưa có hệ thống xử lý chất thải, do hoạt động sinh hoạt sản xuất hằng ngày như ngâm tre, nứa để làm tămhơn cả là do ý thức của người dân chưa cao. Máng cuối thôn Ngô Đồng- Hồng Dương 2.3. Tác hại: Khi mưa to kéo dài thì hệ thống cống rãnh ở các làng bị tắc gây ngập úng, hơn nữa vào ngày mùa khi làm đồng nước gây ngứa ngáy, nước mương máng có mùi hôi tanh, biến đổi màu sắclàm mất mỹ quan, mất cân bằng sinh thái gây ảnh hưởng tới sức khỏe con người. 2.4. Biện pháp khắc phục - Để xây dựng được hệ thống xử lí nước thải trước khi thải ra môi trường thì rất tốn kém và mất nhiều thời gian. Với công nghệ xử lí nước thải bằng thảm thực vật không những làm sạch môi trường một cách thân thiện, bền vững, hiệu quả xử lý ô nhiễm khá cao, kinh phí thấp mà còn làm cho môi trường xung quanh ngày càng xanh sạch hơn đối với biện pháp dùng cây rau muống và cây rau ngổ là biện pháp đơn giản, tiết kiệm và hiệu quả cao nhất cho hệ thống mương máng ô nhiêm ở Hồng Dương hiên nay. - Trong số các loài cây cỏ có tính năng làm sạch nước thì rau muống và cây rau ngổ là hai giống bản địa phát triển rất nhanh nhưng dễ kiểm soát vì hạt không thể tự mọc trong nước. Đây lại là nguồn thực phẩm có nhu cầu lớn nên không phải xử lý lượng sinh khối khổng lồ sau một chu kỳ sử dụng. Một nghiên cứu công bố trên báo Agricultural Water Management số 95 (năm 2008) cho biết hàm lượng kim loại nặng chủ yếu tập trung trong bùn rễ và rồi lắng xuống đáy nước, trong khi sản phẩm rau muống vẫn bảo đảm mức độ an toàn thực phẩm theo các yêu cầu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Cơ quan Lương Nông Liên hợp quốc (FAO). - Đặc điểm của cây rau ngổ: Cây rau Ngổ + Cây rau ngổ mọc cao khoảng 30 cm với dạng lá nhỏ, dẹt, màu xanh lục, riềm lá có hình răng cưa cuốn, thân cây rỗng giúp cây ngổ nổi trên mặt nước. Rễ cây trông như lông vũ sắc đen buông rủ xuống nước, dài. + Cây rau ngổ sinh sản rất nhanh nên dễ làm nghẽn ao hồ, kinh rạch. - Hiệu quả xử lý: Rau ngổ có khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng các kim loại nặng đồng thời phân giải và đồng hóa các chất bẩn trong nước. - Đặc điểm của cây rau muống: Cây rau muống + Thân của cây rau muống nổi trên mặt nước và lá của nó nhỏ nhẵn màu xanh đậm, rau muống sản sinh ra các hoa màu tím hoặc trắng. + Rau muống rất phù hợp với việc trồng trong môi trường nước, phát triển tốt nhất trong môi trường nước chứa kim loại nặng. Ở hai loài thực vật này có khả năng lưu giữu trong rễ một lượng lớn các kim loại nặng. ta có thể làm sạch nước bằng cách thả rau muống và rau ngổ ở đầu các con kênh, mương, sông ở xã Hồng Dương. Bộ rễ của rau ngổ, rau muống thả trôi trong nước có khả năng phân hủy hữu cơ và hấp thụ các chất dinh dưỡng dư thừa nhằm ngăn cản việc phát triển các loài rong tảo và các mùi hôi. Các bộ rễ này cũng gây nên hiện tượng tập trung các hạt bùn đen và kim loại nặng rồi làm chúng bất động để chìm xuống đáy trả lại màu trong cho nước. Cuối cùng chúng có năng lực bổ sung thêm lượng ôxy thiếu hụt nhằm đưa sự sống tự nhiên của các loài tôm cá trở lại nơi các dòng kênh. Chính vì thế mà khi chúng ta quan sát ở các con mương hay con sông mà có rau muống, rau ngổ nổi trên mặt ở đoạn đầu các con sông thì nước rất ô nhiễm như khi qua đoạn có 2 loài thực vật này thì nước lại trở nên trong hơn và lượng bùn, chất hữu cơ nổi trên mặt nước đã không còn. VI. Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống: Kiến thức liên môn tạo điều kiện cho em chủ động, tích cực, sáng tạo; giáo dục thêm những hiểu biết của em về những vấn đề mang tính thực tiễn trong đời sống; giúp em ý thức hơn về việc học phải đi đôi với hành; rèn luyện các kĩ năng giải quyết tình huống trong cuộc sống. - “Nếu chúng ta bắn vào thiên nhiên một phát đạn thì thiên nhiên sẽ bắn trả lại ta bằng đại bác” chính vì vậy bảo vệ thiên nhiên và đặc biệt là bảo vệ môi trường nước là trách nhiệm của mọi người dân Hồng Dương nói riêng và loài người nói chung. Chúng ta hãy bảo vệ nguồn tài nguyên nước vô giá này. - Để giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước mặt hiệu quả nhất kính mong sự chung tay của toàn thể các cấp lãnh đạo và mọi người dân. Muốn biện pháp giảm ô nhiễm môi trường nước bằng cây rau muống và cây rau ngổ đạt hiệu quả cao thì người dân ở các thôn trong xã cần thưc hiện: + Để duy trì chất lượng nước sạch nơi các ao nuôi hoặc nơi cửa sông, nơi cửa mương, cửa máng chúng ta chỉ cần diện tích bè nổi rau muống, rau ngổ chiếm khoảng 1/6 diện tích mặt nước. Nhưng để cải thiện các dòng nước đen chúng ta phải khai hoang đoạn kênh để nước lộ lên mặt rồi mới đặt vào đó các máng nổi cách nhau nhiều mét. Trên đây chỉ là ý tưởng và chút hiểu biết về một số môn học của em. Mong rằng phương pháp trên sẽ được đưa vào thực tiễn và thực hiện thành công không chỉ trên địa bàn xã Hồng Dương mà còn có thể áp dụng trên nhiều vùng nông thôn khác Tuy còn nhiều hạn chế nhưng mong quý thầy, cô thông cảm và cho em lời khuyên. Em xin chân thành cảm ơn! Tài liệu tham khảo: Sách giáo khoa sinh học . Mạng internet Sự hướng dẫn của cô giáo Nguyễn Thị Liên
Tài liệu đính kèm: