Đề kiểm tra kiến thức lần III năm 2016 môn: Ngữ văn - Trường THPT chuyên Nguyễn Huệ (kèm đáp án)

1 
TRƯỜNG THPT CHUYÊN 
NGUYỄN HUỆ 
 ---------- 
ĐỀ KIỂM TRA KIẾN THỨC LẦN III 
NĂM HỌC: 2015 - 2016 
Môn thi: Ngữ văn 
(Đề thi có 02 trang) 
Thời gian: 180 phút không kể thời gian giao đề 
Phần I: Đọc – hiểu (3đ) 
Câu 1(1,5đ): Đọc đoạn trích dưới đây và trả lời các câu hỏi nêu bên dưới (câu 1 đến câu 4) 
Năm học này em ở trường nội trú. Có nhiều điều mới mẻ, thú vị. Và em lúc nào cũng nhớ về nhà. 
Nhớ để biết ơn. 
1. Vào trường, em được học cách để sống chung với các bạn khác. Em cũng vụng về, cũng làm sai 
làm hỏng nhiều lần, cũng vẫn ẩu, chưa gọn gàng, chưa ngăn nắp. Nhưng em biết ơn Bố vì khi em 
ở nhà, Bố luôn dặn em phải quay lại nhìn công việc mình vừa làm, xem có gì cần dọn dẹp không. 
Đôi lần em hơi khó chịu khi Bố cứ nhắc mãi về việc để đôi dép cho ngay ngắn, rồi vắt cái khăn 
mặt cũng phải hai mép chùng khít với nhau. Nhưng bây giờ, em mới thấy điều đó cần thiết đến 
nhường nào. Và em cố gắng sửa mình, theo từng lời Bố dặn. 
2. Trường là nơi em cảm nhận rõ ràng về sự học hỏi. Em thấy mình có thể học hỏi từ mọi người ở 
bất cứ lĩnh vực nào... Khi ấy, em biết ơn Bố. Khi em còn ở nhà, Bố không hỏi em về kiến thức 
trong sách. Bố cho em đi chơi nhiều nơi, cho em rời xa sách giáo khoa đề ngắm chiều xuống, 
nắng lên, ngắm những phận người soi bóng qua những giọt mồ hôi mặn. () 
7. Không phải mọi điều lúc nào cũng dễ dàng. Không phải cứ học ở một trường tốt là mọi thứ sẽ 
“trải thảm”, có rất nhiều khó khăn thử thách đến với du học sinh. Khi gặp khó khăn, em nhớ đến 
những câu thơ Bố thường đọc cho em nghe: Nhiều khi đá dạy ta mềm mỏng/ Sự tàn nhẫn nhắc ta 
điều lành/ Nỗi buồn đánh thức hy vọng. Chính nghịch cảnh là thầy dạy ta. Và em vững lòng vượt 
qua khó khăn. () 
Cứ thế, một ngôi trường em yêu thích bởi trước hết, nó giúp em, bằng một cách rất hữu hình, nhớ 
và biết ơn Bố của mình. 
Mẹ ơi, khi đọc đến đây, mẹ có tự hỏi vì sao em không nhắc đến Mẹ không? 
Vì đơn giản, em dành cho Mẹ một vị trí vô cùng đặc biệt. Và đơn giản hơn nữa, mẹ chính là người 
“làm nên” hai người đàn ông trong gia đình. 
Bằng sự nhẫn nại, dịu dàng, Mẹ đã mang Bố về với gia đình. () 
Bằng sự hiểu biết, bao dung, Mẹ đã dạy em về sự biết ơn. Như thấy bình minh là vui vì ngày mới 
bắt đầu. Thấy hoàng hôn là biết yêu ngày đã qua. Mẹ luôn cạnh em trong từng ngày, từng ngày 
dù em xa hay em gần để truyền cảm hứng, để em không chấp nhận sự “tạm được”, “tạm ổn” khi 
mà em có thể “phát triển” một cách “say mê, nhân hậu, hài hước và phong cách” như nhân vật 
trong câu chuyện mẹ và em đã từng đọc. Em luôn ghi nhớ những điều đó. 
(Lá thư cuối năm của em – Đỗ Nhật Nam - nguồn Dân Trí) 
1. Đoạn trích trên thuộc phong cách ngôn ngữ nào? Phương thức biểu đạt chính là gì? 
2. Qua bức thư, Đỗ Nhật Nam muốn bày tỏ gì với bố mẹ? 
3. Xét theo mục đích nói, câu văn Mẹ ơi, khi đọc đến đây, mẹ có tự hỏi vì sao em không nhắc đến 
Mẹ không? thuộc kiểu câu gì? 
2 
4. Từ quan niệm của Đỗ Nhật Nam về nghịch cảnh, anh/chị hãy viết khoảng nửa trang giấy thi nói 
lên suy nghĩ của mình về thái độ cần có của con người trước những nghịch cảnh trong cuộc sống. 
Câu 2 (1.5đ): Đọc đoạn thơ sau và trả lời các câu hỏi nêu bên dưới (câu 5 đến câu 8): 
Bên kia sông Đuống 
Quê hương ta lúa nếp thơm nồng 
Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trong 
Màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp 
Quê hương ta từ ngày khủng khiếp 
Giặc kéo lên ngùn ngụt lửa hung tàn 
 Ruộng ta khô 
Nhà ta cháy 
Chó ngộ một đàn 
Lưỡi dài lê sắc máu 
Kiệt cùng ngõ thẳm bờ hoang 
Mẹ con đàn lợn âm dương 
Chia lìa đôi ngả 
Đám cưới chuột đang tưng bừng rộn rã 
 Bây giờ tan tác về đâu? 
(Bên kia sông Đuống, Hoàng Cầm) 
5. Đoạn thơ được làm bằng thể thơ nào? 
6. Hãy kể tên 02 bức tranh Đông Hồ được tác giả nhắc đến trong đoạn thơ trên. 
7. Anh/ chị hiểu thế nào về cụm từ màu dân tộc trong câu thơ Màu dân tộc sáng bừng trên 
giấy điệp? 
8. Viết một đoạn văn (khoảng 5- 7 dòng) nêu cảm nhận của anh/chị về tâm trạng của tác giả 
trong đoạn thơ trên. 
Phần II – Làm văn (7đ) 
Câu 1 (3đ): Dưới đây là trích hai mẩu tin: 
1. Đêm thứ 6 ngày 13/11, vụ tấn công đẫm máu đồng loạt xảy ra tại nhiều điểm của thủ đô Paris - 
Pháp đã cướp đi sinh mạng của hàng trăm người và làm hàng trăm người khác bị thương, đồng 
thời khiến hàng nghìn du khách và dân thường bị mắc kẹt trong thành phố.  Bất chấp lệnh giới 
nghiêm, người dân Paris đã sử dụng hashtag #PorteOuverte (cửa mở đấy) để cung cấp nơi trú ẩn 
cho những du khách đang mắc kẹt trong thành phố. Hành động này của người dân Paris được 
các du khách trên thế giới gọi là “Tình người trong cơn hoạn nạn” 
(Nguồn: baodatviet.vn) 
2. Sau trận động đất sảy ra ở đảo Kyushu, Nhật Bản hôm 16/4 làm hàng chục người chết, 200.000 
người mất nhà cửa, một số nhà hàng, công ty Trung Quốc tìm cách kiếm lời dựa trên tâm lý 
chống Nhật, theo Apple Daily. 
Một công ty chuyên cung cấp sản phẩm bảo mật ở miền tây Trung Quốc dùng mạng xã hội Weibo 
treo quảng cáo giảm giá “ăn mừng động đất ở Nhật Bản”. Một nhà hàng ở Trung Quốc còn 
treo biển “Nhiệt liệt chúc mừng động đất ở Nhật Bản. Tối nay ai ghé cửa hàng sẽ được một thùng 
bia miễn phí” 
(Nguồn: vnexpress.net) 
Anh/ chị hãy viết một bài nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của mình về hai sự việc 
trên, từ đó rút ra bài học về cách hành xử của con người với nhau trong hoạn nạn. 
Câu 2 (4 đ): Cảm nhận của anh/ chị về đoạn thơ sau: 
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc 
Quân xanh màu lá dữ oai hùm 
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới 
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm 
Rải rác biên cương mồ viễn xứ 
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh 
Áo bào thay chiếu anh về đất 
Sông Mã gầm lên khúc độc hành 
 (Tây Tiến, Quang Dũng, Ngữ văn 12 Nâng cao, tập1, Nxb Giáo dục 2008) 
________Hết_______ 
3 
TRƯỜNG THPT CHUYÊN 
NGUYỄN HUỆ 
 ---------- 
ĐÁP ÁN ĐỀ KIỂM TRA KIẾN THỨC LẦN III 
NĂM HỌC: 2015 - 2016 
Môn thi: Ngữ văn 
(Phần đáp án có 03 trang) 
Phần I- đọc hiểu (3đ) 
Câu 1 (1.5đ) 
1. - Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (0.25đ) 
 - Phương thức biểu đạt chính là biểu cảm (0.25đ) 
2. Qua bức thư, Đỗ Nhật Nam bày tỏ tấm lòng biết ơn, nhớ thương của em đối với Bố mẹ 
(0.25đ) 
3. Câu nghi vấn (0.25đ) 
4. Thái độ cần có khi gặp nghịch cảnh là: không nên lùi bước mà hãy nỗ lực tìm cách vượt 
nghịch cảnh. Khi nỗ lực tìm cách, ta sẽ có thêm những kiến thức, những kinh nghiệm, ta 
được rèn rũa tính kiên trì, lòng quyết tâmvà ta sẽ trưởng thành hơn. 
=> Thí sinh cần viết được đoạn văn mạch lạc, rõ ý. (0.5đ) 
Câu 2 (1,5 đ) 
5. Đoạn thơ được làm bằng thể thơ tự do (0.25đ) 
6. Thí sinh chỉ cần kể tên 02 trong số các bức tranh sau: Đám cưới chuột; Đàn gà mẹ con; 
Đàn lợn âm dương. (0.25đ) 
7. - “Màu dân tộc” trước hết là để nói những chất liệu làm tranh Đông Hồ đều là những 
chất liệu dân gian của dân tộc. (0.25đ) 
 - “Màu dân tộc” còn để chỉ những đường nét, cảnh sắc trong tranh thể hiện cái hồn của 
dân tộc.Đó là những cảnh sinh hoạt, những tâm tư, những khát vọng, ước mơ của nhân dân 
gửi gắm trong mỗi bức tranh. (0.25đ) 
8. Tâm trạng của tác giả vừa yêu thương tự hào về một miền quê trù phú, giàu truyền thống 
văn hóa, vừa đau thương, xót tiếc khi miền quê ấy bị giặc tàn phá. Đồng thời là nỗi hờn 
căm, uất hận trước tội ác của kẻ thù. 
=> Thí sinh cần viết được đoạn văn mạch lạc, rõ ý (0.5đ) 
Phần II: Làm văn (7đ) 
Câu 1 (3đ) 
Yêu cầu chung: Bài viết có bố cục đầy đủ, rõ ràng, diễn đạt mạch lạc, không mắc các lỗi 
về chính tả, từ ngữ, ngữ pháp. 
Yêu cầu cụ thể: Về cơ bản thí sinh cần có được các ý sau: 
1. Đánh giá chung về những cách hành xử trước những bất hạnh của con người. ( 1 đ): 
 Vụ khủng bố ở Paris là do nhóm hồi giáo cực đoan gây nên, vụ động đất tại Nhật Bản 
là thiên tai do tự nhiên gây nên, tất cả đều dẫn đến những mất mát vô cùng lớn cả về vật 
chất lẫn tinh thần. Trước những bất hạnh ấy, con người có những cách hành xử khác nhau. 
Có cách hành xử đúng, có cách hành xử sai. Và những cách hành xử ấy tạo nên cho mọi 
người những suy nghĩ về những việc nên và không nên làm khi người khác gặp hoạn nạn. 
2. Bình luận về hai sự việc (2đ): 
a. Cách hành xử của người dân Paris sau vụ khủng bố ngày 13/11 (1,25đ): 
4 
 Bất chấp lệnh giới nghiêm, họ vẫn mở cửa để đón những người mà họ không hề quen 
biết. Đó là một hành động cao đẹp, đáng ca ngợi và ngưỡng mộ vì: 
- Việc làm của họ ẩn chứa nguy hiểm, song họ vẫn chọn mở cửa vì họ coi trọng tình người, 
sự sẻ chia, giúp đỡ hơn là nỗi lo sợ. 
- Đối với những du khách, hành động đó là sự giúp đỡ kịp thời, là nguồn động viên to lớn, 
tiếp cho họ niềm tin yêu cuộc sống ngay trong lúc tối tăm nhất. 
- Đối với bọn khủng bố, hành động của người dân Paris làm thất bại âm mưu gây hoang 
mang của chúng. Chứng tỏ nhân loại tiến bộ trên thế giới không sợ chúng mà ngược lại, họ 
càng xích lại gần nhau hơn, yêu thương nhau hơn. 
- Và với hành động này, nước Pháp đã có thêm thật nhiều bạn bè, có thêm sự yêu quí và 
ngưỡng mộ. 
b. Cách hành xử của một bộ phận nhỏ người dân Trung Quốc sau vụ động đất tại Nhật Bản 
(0.75đ): 
- Một bộ phận nhỏ người dân Trung Quốc “ăn mừng” trên nỗi đau của người Nhật là một 
hành động tàn nhẫn, đáng bị lên án. 
- Hành động này có thể xuất phát từ mối hận thù của người Trung Quốc đối với người Nhật 
do chiến tranh. Song những điều đó đã thuộc về quá khứ, chiến tranh đã qua đi, không nên 
mãi giữ hận thù. 
- Họ chỉ là một bộ phận nhỏ người Trung Quốc nhưng đã tạo ra cái nhìn thiếu thiện cảm 
của dư luận đối với người Trung Quốc nói chung, làm tăng thêm mối hận thù giữa hai 
nước Nhật – Trung. 
3. Bài học (0.75) 
- Dù với lý do gì cũng không bao giờ nên “ăn mừng” trước nỗi đau của người khác. 
- Những hận thù trong quá khứ nên hóa giải để hướng tới một tương lai hòa bình và phát 
triển. 
- Trong cuộc sống cần biết bao dung độ lượng, biết yêu thương, sẻ chia để thêm bạn bớt 
thù. 
Câu 2 (4đ) 
Yêu cầu chung: Bài viết có bố cục đầy đủ, rõ ràng. Văn viết có cảm xúc, thể hiện khả năng 
cảm thụ văn học tốt. Diễn đạt mạch lạc, không mắc các lỗi về chính tả, từ ngữ, ngữ pháp. 
Yêu cầu cụ thể: 
1. Giới thiệu được tác giả, tác phẩm và đoạn trích. (0.5đ) 
2. Cảm nhận về hình tượng người lính Tây Tiến (3đ) 
a. Vẻ đẹp lãng mạn (1.25đ) 
- Qua ngòi bút của Quang Dũng, những người lính Tây Tiến hiện lên đầy oai phong, dữ dội 
khác thường. Ngòi bút lãng mạn của ông đã biến họ thành những bức chân dung lẫm liệt 
oai hùng (Tây Tiến đoàn binhqua biên giới) 
- Cái nhìn nhiều chiều của Quang Dũng còn cho ta thấy tâm hồn trẻ trung, những trái tim 
rạo rực, khao khát yêu đương của những người lính (Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm). 
b. Chất bi tráng (1.25đ) 
5 
- Khi viết về những người lính, Quang Dũng không né tránh những cái chết, những hi sinh, 
nhưng cách nói của ông không gây cảm giác bi lụy, tang thương (Rải rác biên cương  
khúc độc hành). 
c. Nghệ thuật (0,5đ): Hình tượng tập thể những người lính Tây Tiến được xây dựng bằng 
bút pháp lãng mạn với khuynh hướng tô đậm những cái phi thường; sử dụng thủ pháp đối 
lập để tác động mạnh vào cảm quan, kích thích trí tưởng tượng, liên tưởng của người đọc. 
Hình ảnh giàu sức biểu cảm, ngôn ngữ chọn lọc vừa góc cạnh vừa tinh tế 
3. Đánh giá thành công của đoạn thơ: Góp thêm những hình ảnh chân thực và đẹp đẽ về 
những người lính, làm phong phú đề tài người lính. Đoạn thơ tiêu biêu cho bút pháp tài 
hoa, lãng mạn của Quang Dũng. (0.5đ) 
_______HẾT______