Đề cương ôn tập học kỳ II môn Ngữ văn Lớp 7

 Đề cương ôn tập môn Ngữ văn 7-HKII
 BẢNG HỆ THỐNG CÁC VĂN BẢN ĐÃ HỌC
I.Phần Văn Bản trong nội dung chương trình.
1. Các văn bản nghị luận hiện đại:
STT
Tên bài-Tác giả
Đề tài nghị luận
Luận điểm
Phương pháp lập luận
Nghệ thuật
Nội dung
1
Tinh thần yêu nước của nhân dân ta (Hồ Chí Minh)
Tinh thần yêu nước của dân tộc Việt Nam.
Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quí báu của ta.
Chứng minh
Luận điểm ngắn gọn, lập luận chặt chẽ, dẫn chứng toàn diện, tiêu biểu, thuyết phục. Bài văn là một mẫu mực về lập luận, bố cục, cách dẫn chứng của thể văn nghị luận
Bài văn đã làm sáng tỏ chân lí: “ Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là truyền thống quí báu của ta”. Truyền thống này cần được phát huy trong hoàn cảnh lịch sử mới để bảo vệ đất nước.
2
Sự giàu đẹp của tiếng Việt (Đặng Thai Mai)
3
Đức tính giản dị của Bác Hồ (Phạm Văn Đồng)
Đức tính giản dị của Bác Hồ.
Bác giản dị trong mọi phương diện: bữa cơm (ăn), cái nhà (ở), lối sống, cách nói, viết. Sự giản dị ấy đi liền với sự phong phú rộng lớn về đời sống tinh thần ở Bác.
Chứng minh (kết hợp với giải thích và bình luận)
Dẫn chứng cụ thể, xác thực, toàn diện, kết hợp chứng minh, giải thích, bình luận. Lời văn giản dị, giàu cảm xúc.
Giản dị là đức tính nổi bật ở Bác Hồ: giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong lời nói và bài viết. Ở Bác, sự giản dị hòa hợp với đời sống tinh thần phong phú, với tư tưởng và tình cảm cao đẹp.
4
Ý nghĩa văn chương (Hoài Thanh)
Văn chương và ý nghĩa của nó đối với con người.
Nguồn gốc của văn chương là ở tình thương người, thương muôn loài, muôn vật. Văn chương hình dung và sáng tạo ra sự sống, nuôi dưỡng và làm giàu cho tình cảm con người.
Giải thích (kết hợp với bình luận)
-Luận điểm rõ ràng,luận chứng minh bạch, đầy sức thuyết phục
-Diễn đạt bằng lời văn giản dị, giàu hình ảnh, cảm xúc.
Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là tình cảm, là lòng vị tha. Văn chương là hình ảnh của sự sống muôn hình vạn trạng và sáng tạo ra sự sống, gây những tình cảm không có, luyện những tình cảm sẵn có. Đời sống tinh thần của nhân loại nếu thiếu văn chương thì sẽ rất nghèo nàn.
2.Các truyện hiện đại: 
Số TT
Tên bài
Tác giả
Nội dung 
Nghệ thuật
Sống chết mặc bay
Phạm Duy Tốn
- Giá trị hiện thực: Phản ánh sự đối lập hoàn toàn giữa cuộc sống và sinh mạng của nhân dân với cuộc sống của bọn quan lại mà kẻ đứng đầu là tên quan phủ “lòng lang dạ thú”.
- Giá trị nhân đạo :
+ Thể hiện niềm thương cảm của tác giả trước cuộc sống lầm than cơ cực của nhân dân do thiên tai 
 + Lên án thái độ vô trách nhiệm của bọn cầm quyền trước tình cảnh, cuộc sống “nghìn sầu muôn thảm” của nhân dân.
- Kết hợp thành công hai phép nghệ thuật tương phản và tăng cấp. 
- Lựa chọn ngôi kể khách quan
- Ngôn ngữ kể, tả ngắn gọn khắc họa chân dung nhân vật sinh động
4. Văn bản nhật dụng:
Tên văn bản
Nội dung
Nghệ thuật
Ca Huế trên Sông Hương
(Hà Ánh Minh)
Ca Huế là một hình thức sinh hoạt văn hóa – âm nhạc thanh lịch và tao nhã; một sản phẩm tinh thần đáng trân trọng, cần được bảo tồn và phát triển.
- Viết theo thể bút kí
- Sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu biểu cảm, thấm đẫm chất thơ.
- Miêu tả âm thanh, cảnh vật, con người sinh động.
3. Văn học dân gian: 
Tục ngữ:
Khái niệm
Chủ đề
Nội dung
Nghệ thuật
Những câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh, thể hiện những kinh nghiệm của nhân dân về mọi mặt (tự nhiên, lao động sản xuất, xã hội), được nhân dân vận dụng vào đời sống, suy nghĩ và lời ăn tiếng nói hằng ngày.
Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất
 Truyền đạt những kinh nghiệm quý báu của nhân dân trong việc quan sát các hiện tượng thiên nhiên, lao động sản suất.
 Ngắn gọn, hàm xúc, giàu hình ảnh, lập luận chặt chẽ
- Thường gieo vần lưng
- Các vế đối xứng nhau
Tục ngữ về con người và xã hội
Tôn vinh giá trị con người, đưa ra nhận xét, lời khuyên về những phẩm chất và lối sống mà con người cần phải có.
-Sử dụng cách diễn đạt ngắn gọn, cô dúc.
-Sử dụng các phép so sánh, ẩn dụ, điệp từ, điệp ngữ, đối,
- Tạo vần, nhịp cho câu văn dễ nhớ, dễ vận dụng.
II. Phần Tiếng Việt: 
Rút gọn câu
-Khi nói hoặc viết, có thể lược bỏ một số thành phần của câu, tạo thành câu rút gọn.
- Việc lược bỏ một số thành phần câu thường nhằm những mục đích sau:
+ Làm cho câu gọn hơn vừa thông tin được nhanh, vừa tránh lặp những từ ngữ đã xuất hiện trong câu đứng trước.
+ Ngụ ý hoạt động đặc điểm nói trong câu là của chung mọi người (lược bỏ CN
 - Cách dùng câu rút gọn. Khi rút gọn câu cần chú ý:
+ Không làm cho người nghe, người đọc hiểu sai hoặc hiểu không đầy đủ nội dung câu nói.
+ Không biến câu nói thành một câu cộc lốc, khiếm nhã.
Câu đặc biệt
-Câu đặc biệt là loại câu không cấu tạo theo mô hình CN-VN.
-Tác dụng: 
+ Xác định thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc được nói đến trong câu;
+ Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng;
+ Bộc lộ cảm xúc;
+ Gọi đáp.
Câu chủ động
Câu chủ động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hoạt động hướng vào người, vật khác (chỉ chủ thể của hoạt động).
Câu bị động
Câu bị động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của con người, vật khác hướng vào (chỉ đối tượng của hoạt động).
Thêm trạng ngữ cho câu 
- Về ý nghĩa: Trạng ngữ được thêm vào câu để xác định thời gian, nơi chốn, nguyên nhân, mục đích, phương tiện, cách thức diễn ra sự việc nêu trong câu.
- Về hình thức:
+Trạng ngữ có thể đứng ở đầu câu, cuối câu hay giữa câu.
+ Giữa TN với CN và VN thường có một quãng nghỉ khi nói hoặc một dấu phẩy khi viết.
- Công dụng của trạng ngữ:
+ Xác định hoàn cảnh, điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu góp phần làm cho nội dung của câu được đầy đủ, chính xác.
+ Nối kết các câu, các đoạn với nhau góp phần làm cho đoạn văn, bài văn mạch lạc.
-Tách trạng ngữ thành câu riêng:
Trong một số trường hợp, để nhấn mạnh ý, chuyển ý hoặc những tình huống, cảm xúc nhất định, người ta có thể tách TN, đặc biệt là TN đứng ở cuối câu, thành những câu riêng.
Dùng cụm chủ vị để mở rộng câu
-Khi nói hoặc viết, có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm C-V, làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu.
-Các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ đều có thể được cấu tạo bằng cụm C-V.
Dấu chấm lửng
Dấu chấm lửng được dùng để:
-Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết;
-Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng;
-Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước, châm biếm.
Dấu chấm phẩy
Dấu chấm phẩy được dùng để:
-Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có cấu tạo phức tạp;
- Đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận trong một phép liệt kê có cấu tạo phức tạp.
Dấu gạch ngang
Dấu gạch ngang được dùng để:
-Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu;
-Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc để liệt kê;
-Nối các từ nằm trong một liên danh.
Phép liệt kê
- Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm.
- Các kiểu kiệt kê:
 + Xét theo cấu tạo, có thể phân biệt kiểu liệt kê theo từng cặp với kiểu liệt kê không theo từng cặp.
+ Xét theo ý nghĩa, có thể phân biệt kiểu liệt kê tăng tiến với liệt kê không tăng tiến.
III.Phần Tập Làm Văn:
A.Văn chứng minh :
 Chủ đề : Đoàn kêt 
Đề 1: Nhân dân ta thường nhắc nhở nhau: Một cây làm chẳng nên non
 Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
Em hãy lấy dẫn chứng minh họa cho câu ca dao trên.Từ đó em rút ra được bài học gì cho bản thân.
 Bài làm: 
 * Mở bài :
 Tinh thần đoàn kết dân tộc là nguồn sức mạnh VN trong 4 nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước vẻ vang.Nhân dân ta đã phát huy cao độ tình yêu thương,đoàn kết dân tộc để chiến thắng thù trong giặc ngoài.Bài học về đoàn kết đã ăn sâu vào tâm hồn VN.Chính vì vậy,nhân dân ta thường nhắc nhở nhau:
 Một cây làm chẳng nên non
 Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
*Thân bài 
 a.Giải thích 
 Trước hết,ta hiểu câu CD trên ntn? Một cây bé nhỏ,đơn độc thì “chẳng làm nên non”,nên thế vững chắc.Nhưng “ba cây”tượng trưng cho nhiều cây,cho rừng cây thì có thể tạo nên non,nên núi. Một cá nhân đơn lẻ thì khó làm nên việc lớn,muốn làm được những công việc khó khăn,vất vả,con người phải biết đoàn kết,hợp lự với nhau.Đó chính là bài học về tinh thần đoàn kết,gắn bó cộng đồng. Quả thực,tinh thần đoàn kết,thống nhất 1 lòng đã mang đến cho dt ta những thành công to lớn.Từ xưa,trong lich sử chống ngoại xâm, ,nhân dân ta đã đoàn kết chiến đấu và chiến thắng giặc ngoại xâm dù chúng mạnh hơn ta rất nhiều . Quân dân nhà Trần chiến thắng giặc Nguyên –Mông, kẻ giặc hung hãn nhất,lớn mạnh nhất thời bấy giờ nhờ tinh thần đoàn kết. Trong kháng chiến chống Pháp- Mĩ, nhân dân 3 miền Bắc – Trung –Nam cùng chung vai gánh vác công cuộc k/c,nhân nhân thi nhau sản xuất luá gạo nuôi quân, thi nhau chế tạo vũ khí
b. Chứng minh 
Trong lao động sản xuất,nhân dân ta đoàn kết cùng góp công sức đắp đê ngăn nước lũ để bảo vệ mùa màng .ĐK xây dựng những công trình lớn ( Thủy điện sông Đà)
Đến nay,trong bảo vệ tổ quốc :Khi có biến,nhân dân 1 lòng đứng lên bảo vệ đất nước ( giàn khoan .của TQ ).
Trong việc phát triển đất nước: công nghiệp hóa,hiên đại hóa, giải quyết các vấn đề của xã hội: ma túy,mại dâm,môi trường
Trong đời sống hàng ngày,nhân dân đoàn kết hỗ trợ người nghèo,nhiều chương trình thể hiện tinh thần đoàn kết như: Lục lạc vàng,trái tim cho em.;ủng hộ đồng bào bão lũ,ủng hộ nd miền núi
*KB : Đoàn kết tạo nên sức ạnh vô địch.ĐK là yếu tố quyết định thành công.BH từng KĐ:ĐK,Đk,đại ĐK/Thành công ,thành công ,đại thành công.
Là học sinh,chúng ta cùng xây dựng tinh thần đk,giúp đỡ nhau trong học tập và cs để cùng tiến bộ.
Đề 2 : Bác Hồ từng dạy: Đoàn kết,đoàn kết,đại đoàn kết
 Thành công ,thành công ,đại thành công.
 Em hiểu lời dạy đó của Bác ntn? Hãy chứng minh chân lí đó.
 Bài làm
 *Mở bài 
 Đoàn kết là sức mạnh vô địch.Điều đó đã trở thành chân lí,là truyền thống ngàn đời của dân tộc VN.Từ xưa đến nay,trong quá trình dựng nước và giữ nước,nhân dân ta đã thực hiện tốt bài học đoàn kết cho nên luôn giành được thắng lợi,giữ vững nền độc lập dân tộc,thống nhất tổ quốc.Truyền thống đó được Bác Hồ khẳng định một lần nữa: ĐKđại thành công.
 *Thân bài 
a. Giải thích :
 Trước hết,ta hiểu câu nói trên ntn? Đoàn kết là tập hợp các phần tử lẻ tẻ hoặc nhiều bộ phận lại thành 1 khối thống nhất.
Câu nói của Bác đã nhấn mạnh toàn dân phải đoàn kết.ĐK rộng rãi,đk chặt chẽ,đk thực sự.Tức là toàn dân phải muôn người như một,đồng tâm,đồng sức trong cs hàng ngày ,trong xây dựng và đấu tranh.
Thành công là đạt được kết quả,đạt được ý muốn,đạt được cái mà mình đề ra.Trong cs,trong đấu tranh,xây dựng và giữ gìn đất nước,nếu ĐK sẽ tạo nên sức mạnh và sẽ giành được thắng lợi to lớn.
Sở dĩ Đk,đk đại đk/thành công,TC đại TC,thắng lợi to lớn vì đk thì sẽ tập hợp được đông đảo quần chúng,phát huy được sức mạnh,tiềm năng to lớn của quần chúng,tạo nên sứcmạnh vĩ đại có thể dời non ,lấp biển,có thể đập tan mọi lực lượng thù địch trong cuộc đấu tranh xã hội.ĐK là đường lối chiến lược duy nhất,đúng nhất phá tan được âm mưu chí rẽ của kẻ thù .
b.CM : Như đề 1: Từ xưa,trong lich sử chống ngoại xâm
*KB: Củng cố và phát huy tinh thần ĐK
Đề 3 : Tại đại hôi mặt trận tổ quốc lần 1 tổ chức ở Hà Nội tháng 4-1955,Bác Hồ nói: Đoàn kết là sức mạnh vô địch.
 Em hãy chứng minh câu nói đó
*MB : Giống đề 2 
*TB:
 a.Giải thích nhỏ: *Đoàn kết là tập hợp các phần tử lẻ tẻ hoặc nhiều bộ phận lại thành 1 khối thống nhất.
Câu nói của Bác đã nhấn mạnh đoàn kết sẽ tạo nên sưc mạnh vô cùng to lớn không gì địch nổi.
b.Chứng minh giống đề 1: Từ xưa,trong lich sử chống ngoại xâm, ,nhân dân ta đã đoàn kết chiến đấu và chiến thắng giặc ngoại xâm dù chúng mạnh hơn ta rất nhiều . Quân dân nhà Trần chiến thắng giặc Nguyên –Mông ..
c* KB : Giống đề 2 
 Chủ đề 2 : Ý chí 
Đề 4 : Nhân dân ta thường khuyên nhau: “ Có công mài sắt,có ngày nên kim.”
 Em hãy chứng minh lơi khuyên trên.
*MB:- Ai cũng muốn thành đạt trong cuộc sống.Kiên trì là một trong những yếu tố dẫn đến thành công.
-Tục ngữ rất sâu sắc về trí tuệ,nó đúc kết nhiều kinh nghiệm quý báu của nhân dân.Câu TN: “ Có công mài sắt,có ngày nên kim.” Là lời khuyên,là phương châm hành động của mỗi người để đi đến thành công.
* TB :
a. Giai thích :
 Trước hết,ta hiểu câu tục ngữ như thế nào ? Một thanh sắt to lớn,xù xì,nhưng nếu “có công” mài mãi cũng thành 1 chiếc kim nhỏ bé,tinh tế.Dùng hình ảnh sắt,kim để nói về đức tính kiên trì của con người.Con người nếu có lòng kiên trì thì việc gì cũng có thể làm được.Kiên trì là điều cần thiết để con người vuwotj qua mọi trở ngại trong cuộc sống.Không có kiên trì,con người không thể làm được gì.
b. Chứng minh :
* Xét về lí,kiên trì,nhẫn nại là 1 trong những đức tính vô cùng quý báu của con người.Trong cuộc sống,từ việc nhỏ đến việc lớn,mỗi người phải đương đầu với những khó khăn,thử thách.Nếu nản lòng,thoái chí sẽ thất bại cay đắng.Muốn học tập tốt,muốn làm ăn giỏi,thực hiện được ước mơ thì mỗi người phải có lòng kiên trì,nhẫn nại.Thực tế đã chứng minh điều đó.
-Trong kháng chiến,các cuộc chiến chống xâm lăng của dân tộc ta đều theo chiến lược trường kì kháng chiến và kết thúc thắng lợi. . Nhân dân phải kiên trì kháng chiến trong 9 năm chống Pháp “ 9 năm vắt núi,ngủ rừng,mưa dầm ,cơm vắt”mới làm nên chiến thắng Điện Biên “lừng lẫy năm châu,chấn động địa cầu.”Trong k/c chống Mĩ,các anh bộ đội,chiến sĩ ngoài mặt trận bên cạnh lòng dũng cảm còn có cả lòng kiên trì,nhẫn nại. 
- Trong lao động sản xuất,nghiên cứu khoa học: Nhân dân đoàn kết chống thiên tai: bão lũ,hạn hán,đoàn kết xây dựng những công trình lớn ( thủy điện song Đà,đắp đê ngăn nước lũ..).Nhà bác học Lương Định Của,nhà bác học Pháp
- Trong học tập: Hs kiên trì học tập trong 12 năm,15 năm,17 năm
+ Cao Bá Quát nổi tiếng ở TK 19 vì văn hay chữ tốt.Nhưng ban đầu chữ ông rất xấu.Sáng sáng ông cầm que vạch lên cột nhà luyện chữ cho cứng cáp.Mỗi buổi tối,ông phải viết xong 10 trang vở mới chịu đi ngủ.Ông lại mượn những cuốn sách viết chữ đẹp về làm mẫu để luyện nhiều kiểu chữ khác nhau.Ông kiên trì luyện chữ suốt mấy năm nên chữ viết rất đẹp. Nguyễn Ngọc Kí..
- Những năm 20 của Tk 20,Bác Hồ khi đó lấy tên là Nguyễn Ái Quốc,sống ở Pa ri.Người bắt tay vào tập viết báo bằng tiếng Pháp.Bài đầu tiên Bác chỉ viết vài dòng,chép làm 2 bản,1 bản gửi tòa soạn,1 bản giữ lại để so sánh,rút kinh nghiệm xem tòa soạn sửa chỗ nào.Dần dần Bác viết bài báo dài thêm 1 cột,rồi 1 cột nữa.Sau đó Bác tập viết ngắn,rút ngắn cũng khó chẳng kém gì kéo dài.Nhờ quyết tâm và khổ luyện,Bác đã thành công.Bút danh NAQ,tác giả của hàng trăm bài báo,đã trở thành quen thuộc với bạn đọc của những tờ báo lớn ở Pa-ri thời đó.
*KB: Câu tục ngữ là bài học quý giá mà người xưa đã đúc rút từ trong cs chiến đấu và lao động.Trong hoàn cảnh hiện nay,chúng ta phải vận dụng 1 cách sáng tạo bài học về đức kiên trì để thực hiện thành công mục đích cao đẹp của bản thân và xã hội.
Đề 5: Chứng minh: Có chí thì nên.
*MB: Giới thiệu câu TN: Có chí thì nên
*TB: 
a.Giải thích:Trước hết ta cần hiểu câu tục ngữ như thế nào ?
 Chí là hoài bão,là lí tưởng tốt đẹp,là nghị lực,là sự kiên trì.Chí là ý muốn bền bỉ theo đuổi 1 việc gì tốt đẹp. nên là thành công,là kết quả. Câu Tn khẳng định vai trò,ý nghĩa của to lớn của ý chí trong cuộc sống .Ai có các điều kiện đó thì thành công trong cuộc sống .
b.CM: Xét về lí,chí là điều kiện cần thiết để con người vượt qua mọi trở ngại.Vì cs vô cùng khó khăn,phức tạp.Trong thời đại nào cũng vây,người có chí,có nghị lực ắt thành công và ngược lại.
Xét về thực tế: Chứng minh gần giống đề 4
*KB:
Đề 6: Bác Hồ dạy thanh niên:
Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt thành công.
 CM sự đúng đắn trong lời dạy của Bác
*MB : Dẫn dắt câu nói của Bác
*TB : Trước hết ta cần hiểu câu nói của Bác như thế nào ?
a.Giải thich 
 Câu thơ của Bác đã KĐ: Không có việc gì khó khăn,chỉ sợ lòng không đủ bền,không đủ kiên trì,nhẫn nại.Kể cả việc đào núi và lếp biển( Những việc tưởng như không thể làm ) nhưng nếu có lòng kiên trì thì có thể làm được.Câu nói của Bác đã củng cố thêm lòng tin,tiếp thêm sức mạnh cho chúng ta khi gặp khó khăn trong cs.
b.CM: Giống đề 5
*KB : Giống đề 5
 Chủ đề 3 :Lòng biết ơn 
 Đề 6: Chứng minh rằng nhân dân ta từ xưa đến nay luôn sống theo đạo lí: “ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “uống nước nhớ nguồn”.
 Dµn bµi
*Më bµi. Nhân dân ta từ xưa đến nay luôn sống theo đạo lí: “ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “uống nước nhớ nguồn”.Đó là bµi häc vÒ lÏ sèng, vÒ ®¹o ®øc vµ t×nh nghÜa cao ®Ñp cña con ng­êi.
*Th©n bµi 
a. Giải thích : Trước hết ta cần hiểu câu TN như thế nào?
- ¨n.. c©y:ng­êi ¨n qu¶ chÝn,th¬m ngon nhÊt ®Þnh ko thÓ quªn c«ng lao cña ng­êi trång c©y vÊt v¶ sím h«m ch¨m bãn.
- Uèng.. nguån : ng­êi uèng ngôm n­íc trong lµnh h·y nhí tíi nguån n­íc ®· ®em l¹i ngôm n­íc trong lµnh ®ã.
- 2 c©u tn trªn,tuy c¸ch diÔn ®¹t ko gièng nhau nh­ng cïng nªu lªn bµi häc vÒ lÏ sèng,vÒ ®¹o ®øc vµ t×nh nghÜa cao ®Ñp cña con ng­êi.§ã lµ lßng biÕt ¬n nh÷ng ng­êi ®· t¹o ra thµnh qu¶ cho m×nh h­ëng thô.
b. CM :ThËt v©y, c¸c thÕ hÖ sau lu«n nhí vµ biÕt ¬n nh÷ng ng­êi ®· t¹o cho m×nh mét triÕt lÝ sèng cã gi¸ trÞ gÇn nh­ lµ vÜnh cöu, gi¸ trÞ b¶n chÊt cña 1 d©n téc.
 * Tõ x­a, d©n téc VN ta ®· lu«n nhí tíi céi nguån, lu«n biÕt ¬n nh÷ng ng­êi ®· cho m×nh ®­îc h­ëng nh÷ng thµnh qu¶, nh÷ng niÒm HP,niÒm vui s­íng trong cs ( L§ 1 )
- §Ó cã bê câi nh­ h«m nay, biÕt bao thÕ hÖ ®· hi sinh. ChÝnh v× vËy
+ Trong gia ®×nh :
- nd ta lu«n nh¾c nhë con ch¸u biÕt kÝnh yªu «ng bµ, cha mÑ,thầy cô
- ng­êi VN cã truyÒn thèng rÊt quý b¸u : thê cóng tæ tiªn ,nh¾c nhë con ch¸u nhí vÒ nguån gèc,tæ tiªn,,
+ Ngoµi XH :D©n téc ta rÊt t«n sïng nh÷ng ng­êi cã c«ng lao trong sù nghiÖp dùng n­íc vµ gi÷ n­íc. Nhân dân lập đền thờ,đài tưởng niệm để ghi nhớ công ơn họ,tổ chức các lễ hội để tỏ lòng biết ơn và con cháu noi theo
- nhí ngµy giç tæ HV ( dï ai.... 10/3 ) ®Ó nh¾c nhë mäi ng­êi ghi nhí c«ng lao cña c¸c vÞ vua Hïng ®· cã c«ng dùng n­íc, thê phông nh÷ng ng­êi cã c«ng víi QH,§N,nh÷ng anh hïng hµo kiÖt,nh÷ng liÖt sÜ ®· gãp phÇn vµo sù nghiÖp ®Êu tranh dùng n­íc,gi÷ n­íc cña dt.
- Tæ chøc c¸c lÔ héi ë c¸c ®p nh­ héi Giãng,héi Cæ Loa
- §×nh thê thµnh Hoµng lµng- ng­êi cã c«ng lín ®èi víi c¶ lµng.
- XD t­îng ®µi c¸c vÞ anh hïng d©n téc : Th¸nh Giãng, TrÇn H­ng §¹o, QTrung... 
- Nhµ n­íc XD b¶o tµng LS,b¶o tµng CM... ®Ó l­u gi÷ nh÷ng kØ vËt vµ dÊu tÝch cña qu¸ khø.
- Tæ chøc nh÷ng ngµy lÔ kØ niÖm, ngµy mÊt cña c¸c vÞ anh hïng. - Ngµy 20/11, ngµy 27/7/, ngµy 22/12 .....c¸c pt ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, x©y nhµ t×nh th­¬ng cho c¸c bµ mÑ VN anh hïng
- ®i t×m mé liÖt sü...
 +Trong v¨n häc: 
Ca dao vµ truyÖn: khuyªn con ng­êi ta ph¶i ph¶i nhí ®Õn c«ng ¬n cha mÑ, «ng bµ, thÇy c«.
DC : Ta vÒ ta ...h¬n
Anh ®i anh .....nao.
* Ngµy nay, ®¹o lÝ Êy vÉn ®­îc nh÷ng con ng­êi VN cña thêi ®¹i tiÕp tôc ph¸t huy.
+ Trong gia ®×nh : vÉn tiÕp tôc ph¸t huy nh÷ng ®¹o lÝ ngµy x­a.
+ ngoµi x· héi ; tiÕp tôc ph¸t huy, ph¸t triÓn :
- ®i t×m mé liÖt sü...
+ Trong lao ®éng s¶n xuÊt : c¸c anh hïng lao ®éng.
+ Trong khoa häc kÜ thuËt : c¸c nhµ KH
- Liªn hÖ b¶n th©n: BiÕt ¬n «ng bµ,cha mÑ,thÇy c«,nh÷ng ng­êi ®· gióp ®ì m×nh trong cs,häc tËp
* KÕt bµi:
- Lßng biÕt ¬n lµ th­íc ®o phÈm gi¸ ®¹o ®øc cña mçi ng­êi,cña dt,§ã lµ truyÒn thèng tèt ®Ñp cña nd ta cÇn ®­îc g×n gi÷ vµ ph¸t huy.
- Liªn hÖ b¶n th©n ( x¸c lËp t­ t­ëng, th¸i ®é, hµnh ®éng )
VD : c¸c thÕ hÖ sau ph¶i sèng ®óng víi b¶n chÊt, ®¹o tÝnh tèt ®Ñp cña d©n téc, lu«n tù hµo vÒ qu¸ tr×nh XD vµ ®Êu tranh cña tæ tiªn, kh«ng lµm mai mét nh÷ng truyÒn thèng VH tèt ®Ñp...
 Chủ đề 4 : Yêu thương 
Đề 7 : Chøng minh c©u TN: Th­¬ng ng­êi nh­ thÓ th­¬ng th©n
*MB:
Steve Godier đã từng nói: “ Lòng nhân ái là biểu hiện cao đẹp nhất của con người”.Từ xưa,lòng nhân ái đã được xem như là 1 truyền thống tốt đẹp nhất của dân tộc VN.Và hiện nay,truyền thống đó vẫn tồn tại và phát huy...
*TB:
a.Giải thích : Câu tục ngữ trên được hiểu ntn? 
-Thân: bản thân;thương thân: thương mình,cảm nhận được nỗi khổ của mình khi gặp cảnh tượng khó khăn,bất hạnh;thương người: thương xót,cảm thông,chia sẻ nỗi vất vả,cơ cực của người khác,nếu có điều kiện. 
-Như vậy,ta hiểu câu tục ngữ đó là thương mình như thế nào thì thương người khác như thế ấy. §©y lµ lêi khuyªn chÝ t×nh,chÝ nghÜa nh»m nh¾c nhë con ch¸u ph¶i biÕt yªu th­¬ng,gióp ®ì ng­êi kh¸c nh­ yªu chÝnh b¶n th©n m×nh.C©u TN nh­ 1 lêi nãi tù nhiªn,ch©n thµnh,ng¾n gän mµ l¹i chøa chan bao ®iÒu gi¸o huÊn.
b.CM :
- Đúng vậy,câu TN đã thể hiện rõ lòng nhân ái của nhân dân ta trong mọi thời đại. Trong g®,vợ chồng,con cái,anh em yêu th­¬ng nhau, cùng nhau xây dựng một gđ hạnh phúc,ấm no. Nếu mọi người yêu thương nhau,chia sẻ những khó khăn trong cuộc sống thì sẽ tạo nên mối quan hệ khăng khít,tạo nên sức mạnh vượt qua mọi trở ngại trong đường đời. Trong cuộc sống,con người sống ko lẻ loi,đơn độc,bó hẹp trong gđ mà còn có các mqh khác như với bạn bè,với bà con làng xóm,với mọi người ngoài xã hội.Vì vậy,nếu ai có hoàn cảnh khó khăn,ai gặp nạn là người VN sẵn sàng chia sẻ,giúp đỡ.Những việc làm thể hiện lòng yêu thương con người một cách cụ thể như mua tăm ủng hộ người mù,góp tiền bạc,quần áo,sách vởcho người khuyết tật,người gặp hạn hán,lũ quét,sóng thần hay dân tộc vùng cao
- Trong thời đại ngày nay,việc thể hiện lòng yêu thương được thực hiện rất dễ dàng.Đảng và nhà nước đã tổ chức c¸c ch­¬ng tr×nh : Nèi vßng tay lín,Tr¸i tim cho em,Lôc l¹c vµng... ñng hé ng­êi nghÌoNgµy nay,c©u TN cßn mang ND réng lín,nã trë thµnh t/c chung,nÕp sèng chung cña toµn XH. Tc Êy ®­îc ph¸t triÓn lan réng qua c¸c MQH ,nh©n lo¹i. Nh÷ng viÖc lµm trªn ®· thÓ hiÖn lßng th­¬ng ... th©n. Lòng nhân ái khiến cho con người xích lại gần nhau hơn.Mçi chóng ta cÇn hiÓu r»ng yªu th­¬ng ng­êi kh¸c lµ 1 viÖc lµm tèt ®¸ng ®Ó mäi ng­êi noi theo.
*KB :
 Lòng yêu thương con người lµ 1 ®¹o lÝ,1 nÐt ®Ñp cña con ng­êi,lµ nÒn t¶ng ®Ó x©y dùng 1 XH VM,HP .HS chóng ta cÇn sèng §K,yªu th­¬ng nhau ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường.
(Liên hệ: Bầu ơi thương lấyMột con ngựa đau..)
Đề 8 : Chøng minh c©u TN : Nhiễu điều phủ lấy giá gương
 Người trong một nước phải thương nhau cùng.
 (giống đề 7 )
 Chủ đề : Học tập 
Đề 9. Cã ng­êi nãi : Khi cßn trÎ nÕu kh«ng chÞu khã häc tËp, lín lªn sÏ ch¼ng lµm ®­îc viÖc g× cã Ých.
 Em h·y chøng minh ý kiến trên
1) Më bµi 
- Häc hµnh cã tÇm quan träng lín ®èi víi c/® mçi con ng­êi, nh­ng kh«ng ph¶i ai còng nhËn thøc ®­îc ®iÒu ®ã, v× thÕ ng­êi x­a ®· tõng nh¾c nhë: “Khi cßn trÎ...cã Ých”
2) Th©n bµi :
a) Gi¶i thÝch ý kiÕn
+ Häc tËp lµ ho¹t ®éng t×m hiÓu,kh¸m ph¸ vµ tÝch lòy c¸c kiÕn thøc ®Ó më mang ®Çu ãc,n©ng cao sù hiÓu biÕt vµ gióp con ng­êi tr­ëng thµnh,hßa nhÞp víi sù ph¸t triÓn cña XH.( hoÆc: häc tËp lµ qu¸ tr×nh tiÕp thu nh÷ng tri thøc vèn cã cña nh©n lo¹i qua ho¹t ®éng häc tËp ë nhµ tr­êng vµ ngoµi x· héi )
+ Häc ®Ó n©ng cao tr×nh ®é nh»m phôc vô cho c«ng viÖc ®¹t hiÖu qu¶ cao.
+ Ph¶i häc tËp khi cßn trÎ v× ®©y lµ ®é tuæi mµ kh¶ n¨ng tiÕp thu ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt,lµ lóc con ng­êi cã thêi gian ®Ó hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn m×nh c¶ vÒ thÓ chÊt vµ trÝ tuÖ.
+ KiÕn thøc cña nh©n lo¹i lµ v« cïng réng lín muèn tiÕp thu th× cÇn ph¶i häc
+ Häc th× míi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña Xh vµ lµm viÖc cã hiÖu qña: Cã kiÕn thøc th× lµm viÖc nhanh h¬n , hiÖu qu¶ h¬n , ng­îc l¹i thiÕu kiÕn thøc lµm viÖc khã kh¨n, hay bÞ sai sãt 
b) Chøng minh häc thùc sù míi trë thµnh ng­êi cã Ých
+ Trong t­ t­ëng,tõ x­a ®· ®Ò cao viÖc häc tËp: Ng­êi ko häc nh­ ngäc ko mµi. Cho trÎ ®Õn tr­¬ng häc khi cßn nhá,®Ò cao vai trß cña ng­êi thÇy vµ viÖc häc: Ko thÇy ®è.., Häc thÇy.. §i mét ngµy ®µng...
+ Trong cs: Ng­êi ch¨m lo häc hµnh th× thµnh ®¹t trong CS, sèng sung tóc, thËm chÝ ®em ®Õn vinh quang cho TQ ( Ng« b¶o Ch©u... ).Ng­îc l¹i ng­êi ko lo häc,chØ m¶i ch¬i... ko lµm ®­îc viÖc g× tèt,sèng cs bÊp bªnh,dÔ sa vµo tÖ n¹n XH,thËm chÝ trë thµnh g¸nh nÆng cho g®,XH.
+ HiÖn nay mét sè HS bá häc , ko chÞu häc tËp , bÞ b¹n xÊu l«i kÐo, dÇn trë thµnh ng­êi v« Ých, lµ g¸nh nÆng cho gia ®×nh , Xh, kh«ng lµm ®­îc viÖc g× cã Ých. V× vËy chóng ta cÇn ch¨m chØ häc tËp... cã Ých.
3 KÕt bµi :
- Häc tËp lµ con ®­êng tèt nhÊt vµ ng¾n nhÊt ®Ó thµnh c«ng trong cs vµ sù nghiÖp.
- Mçi ng­êi cÇn ph¶i cã ý thøc häc tËp vµ rÌn luyÖn ngay khi cßn ch­a muén.
-Tri thøc lµ v« tËn nªn ph¶i häc suèt ®êi. NÕu cßn trÎ mµ kh«ng coi träng viÖc häc th× lín lªn sÏ kh«ng lµm ®­îc viÖc cã Ých , kh«ng theo kÞp sù ph¸t triÓn cña xã hội
§Ò 10 :Tôc ng÷ cã c©u: §i mét ngµy ®µng häc 1 sµng kh«n. Nh­ng cã b¹n nãi: NÕu ko cã ý thøc häc tËp th× ch¾c g× ®· cã “sµng kh«n” nµo! H·y nªu ý kiÕn cña riªng m×nh vµ CM cho ý kiÕn ®ã. 
 Dµn bµi
1. MB: Tõ x­a,cha «ng ta ®· cã ý thøc häc hái .§iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn râ nÐt trong c©u TN: §i mét ngµy ®µng häc 1 sµng kh«n.
2.TB: 
* GT nhá vµ nªu ý kiÕn:
- Sµng lµ c«ng cô ®an b»ng tre,h×nh trßn,n«ng vµ th­a cã c«ng dông chÝnh lµ sµng g¹o,lo¹i bá thãc. Nh­ng ®«i khi còng dïng sµng ®Ó ®ùng thøc nµy,thøc nä.
- §i 1 ngµy ®­êng lµ chØ sù tiÕp xóc víi x· héi. Sµng kh«n hµm ý chØ 1 khèi l­îng trÝ kh«n nhiÒu.( TrÝ kh«n lµ 1 ®iÒu trõu t­îng nh­ng ë ®©y ®­îc cô thÓ hãa nh­ 1 vËt cã h×nh thÓ râ rµng – 1 sµng kh«n )
- §i mét...kh«n. §i ®©y ®i ®ã th× sÏ më réng tÇm hiÓu biÕt.
- c©u TN trªn lµ ®óng. Muèn cã 1 sµng kh«n th× cÇn ph¶i “®i ” ,cÇn cã ý thøc häc tËp.V× cã ®i míi gÆp gì ®­îc nhiÒu ng­êi,®­îc nghe nhiÒu c©u chuyÖn,®­îc chøng kiÕn nhiÒu ®iÒu hay dë trong cs th× míi rót ra nhiÒu kinh nghiÖm vµ nh÷ng bµi häc bæ Ých trong cs.V× thùc tÕ cs còng lµ 1 thÇy d¹y cho ta nhiÒu ®iÒu cÇn thiÕt.
* CM:
- Bµ HTQ cã ®i qua §N,cã dõng ch©n ®øng l¹i.... míi cã nh÷ng ph¸t hiÖn tinh tÕ vÒ thiªn nhiªn,con ng­êi,cs n¬i nµy.
- NguyÔn Tr·i ph¶i ®i t×m hiÓu thì mới sáng tác đượcTP D­ ®Þa chÝ.
- Lª Quý §«n lu«n cã nh÷ng “ Tói gÊm” chøa ®ùng nh÷ng th«ng tin mµ «ng ghi chÐp l¹i ®­îc tõ sù quan s¸t cs quanh m×nh.
- CT Hå ChÝ Minh trë thµnh 1 con ng­êi vÜ ®¹i còng chÝnh tõ nh÷ng bµi häc thùc tÕ trªn con ®­êng cøu n­íc ( ®i nhiÒu n­íc trªn TG ).
- §èi víi Hs chóng ta ®i... kh«n cã thÓ lµ nh÷ng chuyÕn ®i d· ngo¹i, ®i ch¬i xa... còng gióp ta më réng sù hiÓu biÕt. NÕu suèt ngµy chóng ta chØ ch«n ch©n víi 4 bøc t­êng,víi lµng m×nh,x· m×nh th× sÏ trë thµnh l¹c hËu. 
- Tuy nhiªn,nh­ 1 b¹n HS nãi: “NÕu...nµo” còng cã ý ®óng. Vd anh Ngèc ®i nhiÒu nh­ng ko cã tinh thÇn häc tËp th× ch¼ng cã g×,ngèc vÉn hoµn ngèc.
3.KB: C©u TN lu«n ®óng víi ngµy nay. Chóng ta cÇn cã ý thøc häc hái,t×m tßi....
Đề 11.Chứng minh : Sách là người bạn lớn của con người
Mây được mặt trời chiếu vào mới thành ráng, suối được treo vào vách đá mới thành thác. Con người cũng vậy, có bạn, có bè thì mới sống đẹp, sống vui. Trong cuộc đời, ai cũng có những người bạn khác nhau, nhưng tất cả mọi người chúng ta lại đều có chung một người bạn là sách.Sách là nguwoif bạn lớn của con người
Nói sách là người bạn của chúng ta, đúng nhưng chưa đủ. Sách là một người bạn hiền, một người bạn tinh thần kì diệu. Khi vui, bạn đọc những Chuyện nọ chuyện kia, Chuyện đời trong quán rượu của Axit Nêxin. Khi buồn bạn lại chia sẻ với : " Cuộc chia tay của những con búp bê". Lúc thơ thẩn, mộng mơ, có thể bạn lại cần đến những vần thơ trữ tình của Xuân Diệu hay những trang cổ tích kì ảo của An-đéc-xen Cũng như những người bạn khác, khi cần, sách luôn bên ta, an ủi, sẻ chia và nuôi dưỡng những cảm xúc đẹp đẽ của chúng ta.
Sách không chỉ là người bạn hiền mà còn là một người bạn lớn của chúng ta. Bởi sách là kho tàng lưu giữ khối kiến thức khổng lồ của nhân loại được tích luỹ qua mấy ngàn năm. Sách là chìa khoá vàng mở cửa toà lâu đài tri thức tráng lệ chứa đựng vô vàn điều kì diệu. Đúng như Macxim Gorki đã từng nói: “Sách mở ra trước mắt tôi những chân trời mới”. Thật vậy, sách bao giờ cũng đem đến cho ta nhiều điều mới mẻ. Sách có nhiều loại, nhiều đề tài khác nhau, phản ánh nhiều lĩnh vực phong phú, đa dạng. Đến với sách, chúng ta không chỉ biết được những việc đang xảy ra, những sự kiện của thời nay mà ta còn biết được những việc đã xảy ra từ thời xa xưa hoặc những vấn đề ở trên cung trăng hay tận sâu dưới đáy đại dương. Xem truyện cổ tích, ta biết được cuộc sống, ước mơ của cha ông thuở trước. Đọc sách lịch sử, ta hình dung được những trận chiến ác liệt, những thời kì vàng son rực rỡ của các triều đại. Sách giới thiệu với ta những kinh nghiệm, những thành tựu về khoa học, nông nghiệp, công nghiệp Sách còn là người hướng dẫn viên năng động đưa ta đến những danh lam thắng cảnh, những kì quan trên thế giới
Sách là một dòng sông, luôn mang phù sa bồi đắp cho mảnh đất tâm hồn thêm màu mỡ, để từ đó, những hạt giống đẹp nhất sẽ đơm hoa kết trái trong gió lộng và nắng mai. Đọc " Sống chết mặc bay" của PDT, chúng ta hiểu được thân phận của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám.. Đọc " Những câu hát than thân" ta thấy được cái nghèo khó,cái vất vả trăm bề của người nông dân trong xã hội cũ. Từ đó giúp ta có ý thức sống tốt hơn và có hành động đúng.
Quả thật, sách là người bạn lớn, người bạn thân của con người. Nhưng có những người bạn tốt và cũng có những người bạn xấu. Sách cũng vậy. Sách tốt giúp tâm hồn của ta phong phú và trong sáng, biết sống nhân ái, biết vươn tới cái đẹp trong cuộc đời. Còn sách xấu lại làm cho nhận thức của chúng ta lệch lạc, tình cảm khô cằn, nhân cách suy thoái. Bởi vậy, cũng như “chọn bạn mà chơi” thì chúng ta cũng phải chọn sách mà đọc vậy.
Không phải tôi tỏ vẻ “bà cụ non” đâu, nhưng thật sự tôi thấy các bạn tuổi “ô mai” chúng mình bây giờ không còn ham đọc sách như ngày xưa nữa. Tôi nghe nói, xưa kia, số người biết chữ rất hạn chế cho nên đọc sách chỉ là đặc quyền của một số ít người. Còn bây giờ đã khác, bạn có thể đọc bất cứ lúc nào, nơi nào, bằng cách gì mà bạn muốn. Nhưng thực tế lại không như vậy: các bạn có thể bỏ hàng giờ để đọc những cuốn truyện tranh vô bổ, nhảm nhí nhưng không thể bỏ ra dù chỉ một giờ để đọc sách văn học, khoa học, các bạn có thể biết lang thang trên mạng để tìm thêm những người bạn mới nhưng không