Đề thi giao lưu học sinh giỏi thcs năm học 2011 - 2012 môn: Ngữ văn 8 (thời gian làm bài: 90 phút)

PHÒNG GD& ĐT QUỐC OAI
Trường THCS Ngọc Liệp
ĐỀ THI GIAO LƯU HỌC SINH GIỎI THCS
NĂM HỌC 2011 - 2012
MÔN: NGỮ VĂN 8
(Thời gian làm bài: 90 phút)
A. PHẦN TIẾNG VIỆT (10Điểm)
Câu1 (2 điểm) Cho ®o¹n v¨n sau :
“X­a nay ng­êi giái dïng binh lµ ë chç hiÓu biÕt thêi thÕ. §­îc thêi vµ cã thÕ, th× biÕn mÊt thµnh cßn, ho¸ nhá thµnh lín ; mÊt thêi kh«ng thÕ, th× trë m¹nh ra yÕu, ®æi yªn lµm nguy, chØ ë trong kho¶ng trë bµn tay th«i. Nay c¸c ng­êi kh«ng râ thêi thÕ, chØ gi¶ dèi quen th©n h¸ ch¼ng ph¶i lµ d¹ng thÊt phu ®ín hÌn, sao ®ñ nãi chuyÖn viÖc binh ®­îc”.
	 (NguyÔn Tr·i)
Cã b¹n cho r»ng ®o¹n v¨n trªn ®­îc kÕt cÊu theo kiÓu tr×nh bµy diÔn dÞch. L¹i cã b¹n cho r»ng ®o¹n v¨n trªn ®­îc kÕt cÊu theo kiÓu tr×nh bµy quy n¹p. Vµ còng cã ý kiÕn cho r»ng ®©y lµ ®o¹n ®­îc kÕt cÊu theo kiÓu tr×nh bµy tæng – ph©n – hîp
ý kiÕn cña em thÕ nµo ? H·y lÝ gi¶i.
Câu2 (2 điểm) Phân tích giá trị biểu đạt của các từ : già, xưa, cũ trong những câu thơ sau :
– Mỗi năm hoa đào nở
 Lại thấy ông đồ già
– Năm nay đào lại nở,
 Không thấy ông đồ xưa.	
 Những người muôn năm cũ
 Hồn ở đâu bây giờ ?
(Trích Ông đồ - Vũ Đình Liên)
Câu3 (2 điểm)
Đọc đoạn trích dưới đây (chú ý các từ in đậm), theo em có thể thay các từ quên bằng không, chưa bằng chẳng được không? Vì sao?
(...) Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa; chỉ căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng. (...) 
 (Trích “Hịch tướng sĩ” của Trần Quốc Tuấn, Ngữ văn 8, tập hai, tr.57)
Câu4 (2 điểm)
 Më ®Çu bµi th¬ “ ¤ng ®å”, Vò §×nh Liªn viÕt : 
 “ Mçi n¨m hoa ®µo në 
 L¹i thÊy «ng ®å giµ 
 Vµ kÕt thóc bµi th¬ , t¸c gi¶ viÕt : 
 “ N¨m nay ®µo l¹i në 
 Kh«ng thÊy «ng ®å x­a ”
§ã lµ kiÓu bè côc g× ?
Mçi c¸ch gäi “ «ng ®å giµ” , “ «ng ®å x­a” cã ý nghÜa vµ gi¸ trÞ biÓu c¶m nh­ thÕ nµo ?
Câu5 (2 điểm)
 Đọc bài ca dao sau rồi thực hiện yêu cầu bên dưới :
 Anh đi, anh nhớ quê nhà,
Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương,
Nhớ ai dãi nắng dầm sương,
Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao.
 a.Xét về cấu tạo ngữ pháp, bài ca dao trên gồm mấy câu ? (0,5 điểm) 
b. Hãy phân tích ngữ pháp và cho biết đó là câu đơn hay câu ghép ? Nếu là câu ghép, em hãy chỉ rõ quan hệ giữa các vế câu trong câu ghép đó. (1,5 điểm)
B. PHẦN TẬP LÀM VĂN (10Điểm)
Câu1. ( 2,5 điểm)
 Hãy phân tích cái hay, cái đẹp mà em cảm nhận được từ bốn câu thơ sau.
	“ Con là lửa ấm quanh đời mẹ mãi
	Con là trái xanh mùa gieo vãi
	Mẹ nâng niu. Nhưng giặc đến nhà
	Nắng đã chiềuvẫn muốn hắt tia xa!”
 ( “Mẹ” - Phạm Ngọc Cảnh)
Câu2. ( 7,5 điểm)
Cã ý kiÕn cho r»ng : " §äc mçi t¸c phÈm v¨n ch­¬ng, sau mçi trang s¸ch, ta ®äc ®­îc c¶ nçi niÒm b¨n kho¨n , tr¨n trë cña t¸c gi¶ vÒ sè phËn con ng­êi"
Dùa vµo hai v¨n b¶n : L·o H¹c ( Nam Cao ) vµ C« bÐ b¸n diªm ( An- ®Ðc - xen) , em h·y lµm s¸ng tá nçi niÒm ®ã.
C. ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM
I.PHẦN TIẾNG VIỆT
Câu: 1
Tr×nh bµy ®­îc c¸c ý sau :
KiÓu tr×nh bµy ë ®©y lµ : tæng – ph©n – hîp 	( 1,0 điểm )	
V× : C©u 1 lµ c©u chñ ®Ò 	( 0,5 điểm) 	
- C©u 3 (cuèi) còng lµ mét c©u chñ ®Ò, ë vÞ trÝ kÕt ®o¹n ( 0,5 điểm)	
Câu : 2
 -Các từ già, xưa,cũ trong các câu thơ đã cho cùng một trường từ vựng,cùng chỉ một đối tượng : ông đồ (0,5điểm).
 - Già – cao tuổi , vẫn sống – đang tồn tại.
 Xưa- đã khuất - thời quá khứ trái nghĩa với nay.
 Cũ - gần nghĩa với xưa, đối lập vơi mới- hiện tại. (0,5điểm)
 - Ý nghĩa của các cách biểu đạt đó : Qua những từ này khiến cho người đọc cảm nhận được sự vô thường, biến đổi, nỗi ngậm ngùi đầy thương cảm trước một lớp người đang tàn tạ : ông đồ ( 1,0 điểm)
Câu : 3
 	- Trong đoạn trích, không thể thay các từ quên bằng không ; chưa bằng chẳng được, bởi vì nếu thay thế sẽ làm thay đổi hẳn ý nghĩa của câu. ( 0,5 điểm )
 	- Quên ở đây không có nghĩa là "không nghĩ đến, không để tâm đến". Phải dùng từ này mới thể hiện được chính xác ý của người viết: Căm thù giặc và tìm cách trả thù đến mức không quan tâm đến việc ăn uống, một hoạt động thiết yếu và diễn ra hằng ngày đối với tất cả mọi người. ( 1,0 điểm )
 	- Chưa có nghĩa là trong tương lai sẽ thực hiện được, còn nếu dùng từ chẳng thì sẽ không bao giờ thực hiện được ý định trả thù. ( 0,5 điểm )
 Câu: 4
a. §ã lµ kiÓu bè côc : §Çu cuèi t­¬ng øng chÆt chÏ lµm næi bËt chñ ®Ò bµi th¬ . ( 0,5 điểm)
 - Tø th¬ “ C¶nh cò ng­êi ®©u ” gîi c¶m xóc nuèi tiÕc xãt xa , day døt ,  
 c. Mçi c¸ch gäi “ «ng ®å giµ” , “ «ng ®å x­a” ®Òu cã ý nghÜa vµ gi¸ trÞ biÓu c¶m nhÊt ®Þnh : 
 - ¤ng ®å giµ , c¸ch gäi kh«ng chØ tuæi t¸c mµ xen vµo ®ã lµ sù kÝnh trọng , th©n mËt , gÇn gòi ,  trong thêi k× vµng son , rùc rì cña «ng ®å ( 0,75 điểm )	
 - ¤ng ®å x­a , c¸ch gäi kh«ng chØ gîi ®­îc kho¶ng c¸ch vÒ thêi gian mµ cßn cho thÊy h×nh ¶nh «ng ®å ®· trë thµnh x­a cò ®ang ch×m dÇn vµo quªn l·ng theo thêi gian vµ trong long mäi ng­êi tr­íc sù biÕn thiªn cña thêi ®¹i . ( 0,75 điểm )	
Câu : 5
b.Xét về cấu tạo ngữ pháp, bài ca dao trên gồm 1 câu. ( 0,5 điểm)
c. Phân tích cấu tạo ngữ pháp : ( 1,0 điểm )
Anh / đi, anh / nhớ quê nhà, nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương,
CN1 VN1 CN2 VN2 
nhớ ai dãi nắng dầm sương, nhớ ai tát nước bên đường hôm nao. 
Câu trên là câu ghép. ( 0,25 điểm)
Quan hệ giữa hai vế câu là quan hệ nối tiếp. ( 0,25 điểm) 
II.PHẦN TẬP LÀM VĂN
Câu : 1
Hãy phân tích cái hay, cái đẹp mà em cảm nhận được từ bốn câu thơ sau.
Về hình thức: Viết thành đoạn văn rõ ràng, mạch lạc, diễn đạt lưu loát; 
văn viết có cảm xúc.
Về nội dung: Cần nêu và phân tích được cái hay, cái đẹp về nội dung cũng 
như nghệ thuật của đoạn thơ.
+ So sánh: “ Con” được so sánh với “ lửa ấm”, với “ trái xanh” (0,5 ®iÓm)
=> Sự quan trọng, cần thiết của đứa con trong cuộc đời người mẹ, đứa con chính là tất cả cuộc sống của mẹ.
+ Ẩn dụ: - “ Nắng đã chiều”: Hình ảnh bà mẹ tuổi cao sức yếu. (0,5 ®iÓm) 
 - “ vẫn muốn hắt tia xa”: Tấm lòng vì nước vì dân của bà mẹ: động viên con trai lên dường đánh giặc.
+ Cách sử dụng từ “nhưng” kết hợp với dấu chấm ngắt câu giữa dòng thơ thứ 3 -> tách hai ý của đoạn thơ. (1,5 ®iÓm)
Con là “ lửa ấm”, là “ trái xanh”, là cuộc sống của mẹmà mẹ luôn 
nâng niu gìn giữ.
Nhưng khi giặc Mĩ xâm lược đất nước ta, tuy tuổi đã già sưc đã yếu, 
mẹ vẫn muốn đóng góp một phần sức lực cho cuộc chiến đấu bảo vệ dân tộc bằng cách động viên con trai ra trận.
Lòng yêu nước, sự hi sinh lớn lao của mẹ.
Ca ngợi các bà mẹ Việt Nam hết lòng hi sinh vì Tổ Quốc.
 Câu : 2
 A.Yªu cÇu chung :
 - kiÓu bµi : NghÞ luËn chøng minh
 - VÊn ®Ò cÇn chøng minh : Nçi niÒm b¨n kho¨n, tr¨n trë cña t¸c gi¶ vÒ sè phËn con ng­êi.
 - Ph¹m vi dÉn chøng : Hai v¨n b¶n L·o H¹c(Nam Cao) vµ C« bÐ b¸n diªm ( An-®Ðc-xen)
 B.Yªu cÇu cô thÓ :
I. Më bµi: (1,0 ®iÓm)
 - DÉn d¾t vÊn ®Ò : Vai trß, nhiÖm vô cña v¨n ch­¬ng : Ph¶n ¸nh cuéc sèng th«ng qua c¸ch nh×n,c¸ch c¶m cña mçi nhµ v¨n...vÒ cuéc ®êi, con ng­êi.
 - Nªu vÊn ®Ò : trÝch ý kiÕn...
 - Giíi h¹n ph¹m vi dÉn chøng : Hai v¨n b¶n L·o H¹c (Nam Cao) vµ C« bÐ b¸n diªm (An-®Ðc-xen)
 II. Th©n bµi : 
 * LÇn l­ît chøng minh c¸c luËn ®iÓm
1.Nh÷ng b¨n kho¨n tr¨n trë cña Nam Cao vÒ sè phËn nh÷ng ng­êi n«ng d©n qua truyÖn ng¾n L·o H¹c: (2,0®iÓm)
 a.Nh©n vËt l·o H¹c: 
- Sèng l­¬ng thiÖn, trung thùc, cã nh©n c¸ch cao quÝ nh­ng sè phËn l¹i nghÐo khæ, bÊt h¹nh
+ Sèng mßn mái, c¬ cùc : D/C...
+ ChÕt thª th¶m, d÷ déi, ®au ®ín : D/C...
- Nh÷ng b¨n kho¨n thÓ hiÖn qua triÕt lÝ vÒ con ng­êi cña l·o H¹c : "NÕu kiÕp chã lµ kiÕp khæ....may ra cã s­íng h¬n kiÕp ng­êi nh­ kiÕp t«i ch¼ng h¹n"
- TriÕt lÝ cña «ng gi¸o : Cuéc ®êi ch­a h¼n...theo mét nghÜa kh¸c.
 b. Nh©n vËt con trai l·o H¹c : §iÓn h×nh cho sè phËn kh«ng lèi tho¸t cña tÇng líp thanh niªn n«ng th«n...D/C...
2. Nh÷ng b¨n kho¨n tr¨n trë cña Nam Cao vÒ sè phËn cña nh÷ng trÝ thøc nghÌo trong x· héi: (1,0®iÓm)
 - ¤ng gi¸o lµ ng­êi cã nhiÒu ch÷ nghÜa, cã nh©n c¸ch ®¸ng träng...nh­ng ph¶i sèng trong c¶nh nghÌo tóng : b¸n nh÷ng cuèn s¸ch...
3. Nh÷ng b¨n kho¨n cuae An-®Ðc-xen vÒ sè phËn cña nh÷ng trÎ em nghÌo trong x· héi: (1,0 ®iÓm)
 - C« bÐ b¸n diªm khæ vÒ vËt chÊt : D/C...
 - C« bÐ b¸n diªm khæ vÒ tinh thÇn , thiÕu t×nh th­¬ng, sù quan t©m cña gia ®×nh vµ x· héi : D/C...
 4. §¸nh gi¸ chung : (1,0 ®iÓm)
- Kh¾c häa nh÷ng sè phËn bi kÞch...-> gi¸ trÞ hiÖn thùc s©u s¾c
- §ång c¶m, chia sÎ, cÊt lªn tiÕng nãi ®ßi quyÒn sèng cho con ng­êi ...-> tinh thÇn nh©n ®¹o cao c¶.
 III. KÕt bµi : ( 1,0 ®iÓm)
Kh¼ng ®Þnh l¹i vÊn ®Ò...
Liªn hÖ... 
 H×nh thøc, tr×nh bµy : 0,5 ®iÓm