Đề cương ôn tập Sinh 6 - Học kỳ II

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP SINH 6 - HỌC KỲ II NĂM HỌC 2015-2016
Câu 1: Thế nào là thụ phấn ,hoa tự thụ phấn và hoa giao phấn ?Nêu đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ gió và hoa thụ phấn nhờ sâu bọ ?
Khái niệm thụ phấn : thụ phấn là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhụy
Hoa tự thụ phấn
Hoa giao phấn
-Là hoa có hạt phấn rơi vào đầu nhuỵ của chính hoa đó
- hoa lưỡng tính có nhị và nhuỵ chín cùng 1 lúc.
-Tự thụ phấn
Vd: 
- Là hoa có hạt phấn của nhị hoa này rơi vào đầu nhuỵ của hoa kia 
-xảy ra ở hoa đơn tính,hoa lưỡng tính có nhị và nhuỵ không chín cùng 1 lúc
-Nhờ con người, gió và côn trùng thụphấn.
Vd: hoa dưa chuột, hoa mướp
Hoa thụ phấn nhờ sâu bọ
Hoa thụ phấn nhờ gió
-Hoa có màu sắc sặc sỡ , có hương thơm , có mật ngọt
-Chỉ nhị ngắn
-Hạt phấn to, có gai , có chất dính
-Đầu nhụy có chất dính để giữ hạt phấn lại
Ví dụ: hoa bầu, hoa mướp, hoa quỳnh
-Hoa thường tập trung ở ngọn cây.Bao hoa thường tiêu giảm
-Chỉ nhị dài , bao phấn treo lủng lẳng
-Hạt phấn rất nhiều , nhỏ , nhẹ
-Đầu hay vòi nhụy dài , có nhiều lông
Vd: hoa lúa, hoa ngô, hoa phi lao
Câu 2: Nêu khái niệm thế nào là thụ tinh?Quá trình kết hạt tạo quả diễn ra như thế nào ?
-Thụ tinh là hiện tượng tế bào sinh dục đực kết hợp với tế bào sinh dục cái có trong noãn tạo thành hợp tử.
-Quá trình kết hạt tạo quả : Sau khi thụ tinh ,hợp tử phát triển thành phôi ,noãn phát triển thành hạt chứa phôi ,bầu phát triển thành quả chứa hạt ,các phần còn lại trong noãn tạo thành chất dinh dưỡng dự trữ .
Câu 3:Phân biệt hiện tượng thụ phấn và hiện tượng thụ tinh? Hai hiện tượng này có quan hệ gì với nhau?
-Thụ phấn là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhụy còn thụ tinh là hiện tượng tiếp theo của thụ phấn là hiện tượng tế bào sinh duc đực (tinh trùng) của hạt phấn kết hợp với tế bào sinh dục cái (trứng) có trong noãn tạo thành một tế bào mới gọi là hợp tử.
- Tiếp theo thụ phấn là hiện tượng thụ tinh dẫn đến kết hạt và tạo quả. Nếu không có quá trình thụ phấn sẽ không có quá trình thụ tinh, hạt phấn sẽ không tiếp xúc được với đầu nhụy (tinh trùng của hạt phấn không kết hợp được với trứng có trong noãn).Vì vậy hai quá trình này có quan hệ mật thiết với nhau.
Câu 4 : Hạt cấu tạo gồm những bộ phận nào ? Phân biệt hạt Một lá mầm và hạt Hai lá mầm ?
-Hạt gồm vỏ, phôi và chất dinh dưỡng dự trữ. Phôi của hạt gồm : Rễ mầm ,thân mầm ,chồi mầm và lá mầm.
Phân biệt hạt một lá mầm và hạt hai lá mầm
Giống nhau: Đều có vỏ và phôi, phôi đều chứa chồi mầm, lá mầm , thân mầm, rễ mầm.
Khác nhau: - Phôi của của hạt hai lá mầm có hai lá mầm, hạt cây một lá mầm có 1 lá mầm.
Chất dinh dưỡng dự trữ ở hạt cây hai lá mầm nằm trong hai lá mầm, ở cây 1 lá mầm thì nằm trong phôi nhũ.
Câu 5:Hạt nảy mầm cần những điều kiện nào ? 
- Những điều kiện cần cho hạt nảy mầm là: 
-Điều kiện bên trong :chất lượng hạt tốt không mối mọt, sứt, sẹo, sâu bệnh .
- Điều kiện bên ngoài cần có đủ nước ,không khí và nhiệt độ thích hợp .
Câu 6: Các cách phát tán của quả và hạt
- Có 3 cách chính :
 + Nhờ gió: Thường có cánh và túm lông nhẹ. Vd: quả chò, quả bồ công anh, hạt hoa sữa
 + Nhờ động vật: Gồm những quả, hạt có gai, lông cứng, màu sắc sặc sỡ, hương thơm, động vật ăn được.
Vd: quả cây xấu hổ, hạt thông, quả ké đầu ngựa
 + Tự phát tán: Vỏ khô , tự nứt. Vd: quả cải, quả chi chi, đậu bắp
Câu 7: Sự thống nhất giữa cấu tạo và chức năng của một số cơ quan ở cây có hoa
 Cây xanh có nhiều cơ quan , mỗi cơ quan có cấu tạo, chức năng riêng
VD : + Rễ : Có các tế bào biểu bì kéo daì thành lông hút, hấp thụ nước và muối khoáng
 + Mạch gỗ, mạch rây : Vận chuyển các chất dinh dưỡng để nuôi cây 
 + Quả : Có vỏ và hạt bảo vệ và góp phần phát tán hạt 
 + Hoa : Hạt phấn mang tế bào sinh dục đực , noãn mang tế bào sinh dục cái , thực hiện thụ phấn , thụ tinh, kết quả , tạo hạt
 + Lá : Gồm có những tế bào vách mỏng chứa nhiều lục lạp , trên lớp tế bào biểu bì có những lỗ khí đóng mở được. Thu nhận ánh sáng để chế tạo các chất hữu cơ, trao đổi khí với môi trường và thoát hơi nước
 + Hạt : Gồm vỏ, phôi, chất dinh dưỡng dự trữ. Nảy mầm thành cây con, duy trì và phát triển nòi giống
Câu 8: Tại sao nói cây có hoa là 1 thể thống nhất ? 
Vì: có sự phù hợp giữa cấu tạo và chức năng trong mỗi cơ quan
Có sự thống nhất giữa chức năng của các cơ quan
Tác động vào 1 cơ quan sẽ ảnh hưởng đến cơ quan khác và toàn bộ cây.
Câu 9 : Trình bày đặc điểm cấu tạo của rêu và dương xỉ ? So với rêu thì dương xỉ tiến hoá hơn ở những điểm nào ?
Cấu tạo của Rêu
Là những thực vật đã có thân , lá nhưng cấu tạo vẫn còn đơn giản:
 + thân không phân nhánh
 + chưa có mạch dẫn
 +chưa có rễ chính thức, chưa có hoa
-Sinh sản bằng bào tử
-Chỉ phát triển ở môi trường ẩm ướt.
Cấu tạo của Dương xỉ:
- Là những thực vật đã có rễ, thân, lá thật và mạch dẫn, chưa có hoa 
- Sinh sản bằng bào tử. Bào tử mọc thành nguyên tản và cây con mọc ra từ nguyên tản sau quá trình thụ tinh
- Dương xỉ tiến hóa hơn rêu ở những đặc điểm: rễ chính thức, có nhiều lông hút, có mạch dẫn
Câu 10: Cơ quan sinh sản của thông là gì? Nêu đặc điểm và cấu tạo?
- Cơ quan sinh sản của thông là nón. Có 2 loại nón:
+ Nón đực: màu vàng, nhỏ, mọc thành cụm. cấu tạo gồm: trục nón, vảy( nhị), túi phấn chứa hạt phấn.
+ Nón cái: lớn hơn nón đực, mọc riêng lẻ, màu xanh. Cấu tạo gồm: trục nón, vảy( lá noãn), noãn nằm ở gốc của lá noãn.
Câu 11: Nêu đặc điểm chung của thực vật hạt kín?
-Có cơ quan sinh dưỡng phát triển và đa dạng (rễ cọc , rễ chùm, thân gỗ, thân cỏ, lá đơn, lá kép)
- Trong thân có mạch dẫn phát triển
- Cơ quan sinh sản là hoa
- Hạt nằm trong quả (trước đó noãn nằm trong bầu nhụy)
- Hoa , quả có nhiều loại khác nhau
- Môi trường sống đa dạng
- Là nhóm thực vật tiến hóa nhất
Câu 12: So sánh thực vật Hạt kín và Hạt trần
Hạt trần
Hạt kín
-Rễ, thân, lá thật
-Rễ, thân, lá thật rất đa dạng
-Có mạch dẫn
-Có mạch dẫn hoàn thiện
-Chưa có hoa, quả cơ quan sinh sản là nón 
-Có hoa: quả cơ quan sinh sản là hoa , quả 
-Hạt nằm trên lá noãn hở
-Hạt nằm trong quả được bảo vệ và có nhiều kiểu phát tán
Câu 13: Vì sao thực vật Hạt kín phát triển đa dạng và phong phú?
 Vì:- Cơ quan sinh dưỡng phát triển đa dạng, mạch dẫn hoàn thiện
- Noãn được bảo vệ tốt hơn ở trong bầu nhuỵ.
- Noãn thụ tinh biến thành hạt và được bảo vệ trong quả khỏi bị tác hại của điều kiện môi trường bất lợi. 
- Quả có nhiều dạng và có thể thích nghi với nhiều cách phát tán.
- Có khả năng thích nghi với nhiều điều kiện môi trường sống khác nhau 
Câu 14: Phân biệt thực vật thuộc lớp một lá mầm và lớp hai lá mầm? Cho ví dụ? 
Lớp một lá mầm
Lớp hai lá mầm
- Phôi có một lá mầm.
- Có rễ chùm.
- Lá có gân hình cung hoặc song song.
- Phần lớn là cây thân cỏ một số ít thân cột
- 3 hoặc 6 cánh hoa.
- VD: lúa, ngô, dừa 
- Phôi có hai lá mầm.
- Có rễ cọc.
- Lá có gân hình mạng.
- Gồm cả cây thân gỗ và cây thân cỏ.
- 4 hoặc 5 cánh hoa.
- VD: đậu xanh, xoài, dưa hấu, .
Câu 15: Đặc điểm để phân biệt cây một lá mầm và cây hai lá mầm?
-Đặc điểm chủ yếu để phân biệt cây một lá mầm và cây hai lá mầm là số lá mầm ở trong phôi:
+ Cây hai lá mầm là những cây phôi của hạt có hai lá mầm.
+ Cây một lá mầm là những cây phôi của hạt có một lá mầm.
-Ngoài ra dựa vào kiểu gân lá, kiểu rễ, số cánh hoa, dạng thân.
Câu 16 : Phân loại thực vật là gì? Các bậc phân loại? Giới thực vật có mấy ngành? Kể tên?
-Phân loại thực vật là việc tìm hiểu sự giống nhau và khác nhau giữa các dạng TV để phân chia chúng thành các bậc phân loại.
- Các bậc phân loại gồm: Ngành à Lớp à Bộ à Họ à Chi à Loài
- Giới thực vật có 5 ngành: ngành tảo à ngành rêu à ngành dương xỉ à ngành hạt trần à ngành hạt kín.
Câu 17:Cây trồng có nguồn gốc từ đâu? Cây trồng khác cây dại như thế nào?
-Cây trồng bắt nguồn từ cây dại
- Cây trồng phục vụ đời sống của con người
Cây trồng khác cây dại:
-Cây trồng khác cây dại ở những bộ phận con người dùng: To hơn, năng suất cao, phẩm chất tốt. Cây trồng có nhiều loại phong phú.
Câu 18 : Nêu vai trò của thực vật trong việc điều hoà khí hậu? Giữ đất chống xói mòn? Đối với đời sống của động vật và con người?
- Điều hoà khí hậu 
- Nhờ quá trình quang hợp của cây xanh( lấy khí CO2, thải ra khí O2) nên hàm lượng khí cacbonic và ôxi trong không khí được ổn định.
- Nhờ tác dụng cản bớt ánh sáng và tốc độ gió, thực vật có vai trò quan trọng trong việc điều hoà khí hậu, làm tăng lượng mưa của khu vực.
- Những nơi có nhiều cây cối như vùng rừng núi, không khí rất trong lành vì lá cây có tác dụng ngăn bụi, diệt khuẩn.
- Giữ đất chống xói mòn, ngập lụt, hạn hán, bảo vệ nguồn nước ngầm
- Thực vật đặc biệt là thực vật rừng, nhờ có hệ rễ giữ đất, tán cây cản bớt sức nước chảy do mưa lớn gây ra nên có vai trò quan trọng trong việc giữ đất chống xói mòn.
- Ở những nơi không có rừng sau khi mưa lớn đất bị xói mòn theo nước mưa trôi xuống làm lấp lòng sông, lòng suối, nước không thoát kịp tràn lên các vùng thấp gây hiện tượng lũ lụt. mặt khác tại nơi đó đất không có khả năng giữ nước nên xảy ra hạn hán.
- Nước mưa khi rơi xuống rừng sẽ được giữ lại 1 phần và thấm dần xuống các lớp dưới tạo thành các dòng chảy ngầm, sau đó chảy xuống các chỗ trũng tạo thành suối, sông, đây là nguồn nước quan trọng dùng cho sinh hoạt và nông nghiệp.
- Đối với đời sống của động vật:
- Thực vật cung cấp thức ăn và khí ôxi cho nhiều động vật( và bản thân những động vật này lại là thức ăn cho động vật khác hoặc cho con người)
- Thực vật cung cấp nơi ở, nơi sinh sản cho một số động vật như: chim, khỉ, ong
Đối với đời sống của con người:
- Những cây có giá trị sử dụng: Thực vật nhất là thực vật hạt kín có công dụng nhiều mặt, ý nghĩa kinh tế lớn: cho gỗ, làm thuốc, làm thức ăn, cho bóng mát, làm cảnh Đây là nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá, chúng ta cần bảo vệ và phát triển chúng.
- Những cây có hại cho sức khoẻ con người: Bên cạnh đại đa số những cây có ích, có 1 số ít cây có hại cho sức khỏe con người nếu sử dụng không đúng cách.
VD: cây thuốc phiện, thuốc lá, cần sa
Câu 19: Đa dạng của thực vật là gì? Nêu nguyên nhân và hậu quả của sự suy giảm tính đa dạng của thực vật ở Việt Nam? Trình bày các biện pháp để bảo vệ sự đa dạng của thực vật?
- Đa dạng thực vật là sự phong phú về số lượng loài, số cá thể trong loài và sự đa dạng về môi trường sống của chúng. 
Sự suy giảm tính đa dạng thực vật ở Việt Nam: nhiều loại thực vật có giá trị đang bị suy giảm 
- Nguyên nhân :
 + Do khai thác bừa bãi các loại thực vật có giá trị kinh tế
 + Do sự tàn phá rừng tràn lan để phục vụ nhu cầu về đời sống 
- Hậu quả :
+ Nhiều loài cây bị giảm về số lượng
+ Môi trường sống bị tiêu diệt hay mất
+ Nhiều loài cây trở nên hiếm , có loài có nguy cơ bị tiêu diệt
- Để bảo vệ sự đa dạng của thực vật cần:
+ Ngăn chặn phá rừng bừa bãi để bảo vệ môi trường sống của thực vật và bảo vệ các loài thực vật quý hiếm.
+ Xây dựng các vườn thực vật, vườn quốc gia, khu bảo tồn, bảo vệ các loài thực vật, cấm buôn bán các loài thực vật quý hiếm.
+ Tuyên truyền giáo dục rộng rãi trong nhân dân để cùng tham gia bảo vệ rừng.
Câu 20: Nêu hình dạng, kích thước, cấu tạo, cách dinh dưỡng của vi khuẩn?
- Hình dạng: hình cầu, roi, dấu phẩy, xoắn
- Kích thước: rất nhỏ, không thể nhìn thấy bằng mắt thường( 1 đến vài phần nghìn mm)
- Cấu tạo của vi khuẩn gồm những cơ thể đơn bào, riêng lẻ hoặc có khi xếp thành từng đám, từng chuỗi. Tế bào có vách bao bọc, bên trong là chất tế bào , chưa có nhân hoàn chỉnh.
- Dinh dưỡng: Hầu hết vi khuẩn không có chất diệp lục như ở thực vật nên không tự chế tạo được chất hữu cơ mà phải sử dụng các chất hữu cơ có sẵn gọi là dị dưỡng(hoại sinh, kí sinh).
+ Hoại sinh: là sống bằng các chất hữu cơ có sẵn trong xác động thực vật.
+ Kí sinh: là sống nhờ trên cơ thể sống khác.
Câu 21: Vi khuẩn có vai trò gì ?
Vi khuẩn có lợi:
+Phân huỷ xác động, thực vật thành mùn , rồi thành muối khoáng cung cấp cho cây để chế tạo thành chất hữu cơ nuôi sống cơ thể
+ Gó phần hình thành than đá hoặc dầu lửa.
+Một số vi khuẩn( như vi khuẩn cộng sinhvới các rễ cây họ đậu) có khả năng bổ sung nguồn đạm cho đất.
+Nhiều vi khuẩn gây hiện tượng lên men được sử dụng để chế biến một số thực phẩm như muối dưa, cà, làm sữa chua
+Vi khuẩn được sử dụng trong công nghệ sinh học để tổng hợp prôtêin, vitaminB12, làm bọt ngọt, làm sạch nguồn nước, sản xuất các sợi thực vật  
Vi khuẩn có hại:
+Kí sinh trong cơ thể người gây bệnh
+Làm hỏng thực phẩm, thức ăn
+Xác động, thực vật bị thối rữa do bị các vi khuẩn phân huỷ làm ô nhiễm môi trường
Câu 22: nêu cấu tạo của mốc trắng và nấm rơm?
Cấu tạo mốc trắng: dạng sợi, phân nhánh nhiều không có vách ngăn giữa các tế bào, có nhiều nhân,không màu, trong suốt. đầu sợi mốc có túi bào tử hình tròn chứa bào tử
Cấu tạo nấm rơm: + sợi nấm có vai trò hút nước và muối khoáng
+ cuống nấm: vận chuyển các chất, nâng đỡ mũ nấm
+ Mũ nấm: mặt dưới có các phiến mỏng mang các bào tử nấm
Câu 23: Điều kiện phát triển của nấm? Cách dinh dưỡng, vai trò của nấm?
- Điều kiện phát triển của nấm:
+ Ngoài thức ăn là những chất hữu cơ có sẵn, nấm cần nhiệt độ và độ ẩm thích hợp để phát triển.
- Cách dinh dưỡng,
Nấm dinh dưỡn bằng hình thức dị dưỡng( kí sinh hoặc hoại sinh).
- Vai trò:
+ Nấm có ích: Phân giải chất hữu cơ thành chất vô cơ, làm men để sản xuất rượu, bia,, làm thức ăn, làm thuốc: mốc xanh, nấm linh chi,
+ Nấm có hại: gây bệnh cho cây trồng, con người( hắc lào, nước ăn chân,), làm hư hỏng thức ăn, nấm độc gây ngộ độc có thể dẫn đến tử vong.
Câu 24: Nêu hình dạng, cấu tạo, đặc điểm dinh dưỡng của địa y?
- Hình dạng: hình vảy, hình cành, hình lá, dạng búi sợi.
- Cấu tạo trong của địa y gồm những tế bào tảo màu xanh nằm xen lẫn với những sợi nấm chằng chịt không màu.
- Hình thức dinh dưỡng: cộng sinh
 Địa y là 1 dạng đặc biệt được hình thành do sự sống chung giữa nấm và tảo. các sợi nấm hút nứơc và muối khoáng cung cấp cho tảo. tảo nhờ có chất diệp lục sử dụng chúng để chế tạo chất hữu cơ nuôi sống cả 2 bên.a
Câu 25: Phân biệt quả khô và quả thịt.Cho VD?
- Quả khô : khi chín vỏ khô, cứng, mỏng. có 2 loại quả khô: khô nẻ(đậu xanh, đậu đen, đậu đỏ),khô không nẻ(đậu phộng, thìa là, chò)
- Quả thịt: khi chín vỏ dày, mềm, chứa đầy thịt quả. Có 2 loại quả thịt: quả gồm toàn thịt gọi là quả mọng( chanh, nho, cà chua,), quả có hạch cứng bao bọc hạt gọi là quả hạch( táo,mơ)
Câu 26 Thế nào là thực vật quý hiếm, cho ví dụ?
là những loài thực vật có giá trị về mặt này hay mặt khã và có xu hướng ngày càng ít đi do bj khai thác quá mức.
Ví dụ: cây trắc, cây tam thất, giáng hương
Các câu hỏi và trả lời ứng dụng thực tế.
Câu 27.nuôi ong trong các vườn cây ăn quả có lợi gì?
giúp cho sự thụ phấn của hoa, đậu quả nhiều hơn làm cho cây sai quả hơn.
Mặt khác ong lấy được nhiều phấn và mật hoa nên ong cũng làm được nhiều mật hơn, tăng nguồn lợi về mật ong.
Câu 28. khi nào thụ phấn nhờ con người là cần thiết?
Khi sự thụ phấn nhờ sâu bọ nà nhờ gió gặp khó khăn
Khi muốn tăng khả năng cho quả và hạt
 Khi muốn tạo ra những giống lai mới
Câu 29. Có bạn nói hạt lạc gồm 3 phần có chính xác không, vì sao?
Bạn nói chưa thật chính xác vì chất dinh dưỡng của hạt lạc nằm ở lá mầm mà lá mầm thuộc phôi nên hạt lạc chỉ có hai phần là vỏ và phôi.
Câu 30. vì sao phải thu hoạch đỗ xanh và đỗ đen trước khi quả chín khô.
-Vì chúng thuộc loại quả khô nẻ nếu đợi đến lúc chín khô quả sẽ tự nẻ hạt rơi hết ra ruộng không thể thu hoạch được.
Câu 31. vì sao phải giữ lại làm giống những hạt to chắc mẩy, không sứt seo và không bị sâu bệnh.
vì hạt to chắc mẩy sẽ có nhiều chất dinh dưỡng và có bộ phận phôi khoẻ
hạt không sứt sẹo thì các bộ phận như vỏ, phôi và chất dinh dưỡng còn nguyên vẹn đảm bảo cho hạt nảy mầm tốt
hạt không bị sâu bệnh sẽ tránh được các yếu tố gây hai cho cây non khi mới hình thành.
Câu 32. Những hạt rơi chậm thường được gió mang đi xa hơn , điều đó đúng hay sai?Vì sao?
Điều đó là đúng vì những hạt có khối lượng nhẹ thường rơi chậm và do đó thường bị gió thổi đi hơn những hạt có khối lượng lớn.
Câu 33. Những điều kiện nảy mầm của hạt được vận dụng vào thực tế như thế nào?
khi gieo hạt nếu đát bị ngập úng phải tháo hết nước bảo đảm hạt có đủ không khí để hô hấp, hạt không bị thối, bị chết.
Phải làm đát thật tơi xốp trước khi gieo hạt để đát thoáng, khi gieo hạt xuống có đủ không khí để hô hấp mới nảy mầm tốt.
Khi trời rét phải phủ rơm rạ cho hạt đã gieo tránh nhiệt độ thấp bất lợi tạo điều kiện nhiệt độ thích hợp
Gieo hạt đúng thời vụ giúp hạt gặp được điều kiện thời tiết phù hợp hạt sẽ nảy mầm tốt hơn.
Phải bảo quản tốt hạt giống để đảm bảo cho hạt giống không bị mối mọt, nấm mốc phá hoại, hạt mới có sức nảy mầm cao.
Câu 34.Tại sao không thể coi rong mơ như một cây xanh thật sự?
Vì rong mơ chưa có rễ, thân, lá thật sự , chúng chưa có mạch dẫn.
Câu 35. Tại sao rêu ở cạn nhưng chỉ sống được nơi ẩm ướt?
Vì chưa có rễ chính thức, chưa có mạch dẫn nên chức năng hút và dẫn truyền chưa hoàn chỉnh.
Việc lấy nước và chất khoáng vào cơ thể còn phải thực hiện bằng cách thẩm thẩu qua bề mặt cơ thể cho nên rêu thường sống nơi ẩm ướt