Bộ 14 đề thi học sinh giỏi môn Sinh học lớp 9

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
BỘ 14 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN SINH HỌC LỚP 9
ĐỀ SỐ 1
I. PHẦN TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN (20 câu, 10 điểm)
Hãy đọc thật kĩ đề ra rồi chọn phương án thích hợp cho mỗi câu hỏi, ghi vào giấy bài làm. (Mỗi câu
trả lời đúng được 0,5 điểm).
Câu 1: Hồng cầu có Hb (huyết sắc tố) có thể kết hợp với:
(1) NO2. (2) CO. (3) O2.
(4) CO2. (5) NO2. (6) H20.
Số phương án đúng là:
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
Câu 2: Trong chu kì tim, pha tạo ra huyết áp tối đa là:
A) Giãn chung B) Co tâm nhĩ
C) Co tâm thất D) Bao gồmA và B
Câu 3: Ôxi khuyếch tán từ phế nang vào mao mạch là nhờ:
A) Sự chênh lệch về nồng độ B) Áp suất của không khí
C) Hệ thống mao mạch dày đặc D) Áp suất của máu
Câu 4: Điểm độc đáo nhất trong phương pháp nghiên cứu di truyền của Menđen là:
A) Cặp tính trạng đem lai phải tương phản.
B) Theo dõi sự di truyền riêng rẽ của từng cặp tính trạng qua các thế hệ lai.
C) Theo dõi sự di truyền của tất cả các tính trạng qua các thế hệ lai.
D) Dùng toán thống kê để phân tích các số liệu thu được trong thí nghiệm.
Câu 5: Theo Menđen, cặp nhân tố di truyền quy định tính trạng:
A) Phân li đồng đều về mỗi giao tử.
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
B) Cùng phân li về mỗi giao tử.
C) Hoà lẫn vào nhau khi phân li về mỗi giao tử.
D) Lấn át nhau khi phân li về mỗi giao tử.
Câu 6: Đặc trưng nào sau đây chỉ có ở sinh sản hữu tính?
A) Nguyên phân và giảm phân. B) Nguyên phân, giảm phân và thụ tinh.
C) Giảm phân và thụ tinh. D) Vật chất di truyền ở thế hệ con không
đổi mới.
Câu 7: Ở kì nào của quá trình phân bào, nhiễm sắc thể (NST) có hình dạng và kích thước đặc trưng?
A) Kì sau B) Kì cuối C) Kì giữa D) Kì đầu
Câu 8: Nguyên tắc bổ sung trong cấu trúc của ADN dẫn đến kết quả:
A) A + G = T + X B) A – G = X – T
C) A = X, G = T D) A + T = G + X
Câu 9: Loại ARN nào sau đây có chức năng truyền đạt thông tin di truyền?
A) tARN B) mARN C) rARN D) Cả 3 loại ARN trên.
Câu 10: Cơ chế phát sinh thể dị bội là do sự phân ly không bình thường của một cặp NST trong giảm
phân, tạo nên:
A) Giao tử có 2 NST hoặc không có NST nào của cặp tương đồng.
B) Giao tử có 3 NST hoặc không có NST nào của cặp tương đồng.
C) Hai giao tử đều có 1 NST của cặp tương đồng.
D) Hai giao tử đều không có NST nào của cặp tương đồng.
Câu 11: Trường hợp bộ NST bị thừa hoặc thiếu 1 NST thuộc loại đột biến nào?
A) Thể bội nhiễm B) Đột biến mất đoạn C) Dị bội D) Đa bội
Câu 12: Chọn câu đúng trong các câu sau:
A) Bệnh nhân Tơcnơ chỉ có 1 NST X trong cặp NST giới tính.
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
B) Hội chứng Tơcnơ xuất hiện với tỉ lệ 1% ở nữ.
C) Người mắc bệnh Đao có 3 NST ở cặp NST giới tính.
D) Bệnh bạch tạng được chi phối bởi cặp gen dị hợp.
Câu 13: Phép lai nào dưới đây sẽ cho kiểu gen và kiểu hình ít nhất:
A) AABB x AaBb B) AABb x Aabb C) AABB x AABb D) Aabb x aaBb
Câu 14: Ở người gen D quy định mắt nâu, gen d quy định mắt xanh. Gen T quy định da đen, gen t quy
định da trắng. Các gen này phân li độc lập với nhau.
Bố có mắt xanh, da trắng. Mẹ phải có kiểu gen và kiểu hình như thế nào trong các trường hợp sau để
con sinh ra đều có mắt nâu, da đen?
A) DdTt – mắt nâu,da đen.
B) DdTT – mắt nâu,da đen.
C) DDTt – mắt nâu,da đen.
D) DDTT – mắt nâu,da đen.
Câu 15: Cho 2 thứ đậu thuần chủng hạt đỏ, nhăn và hạt vàng, trơn giao phấn với nhau được F1 toàn
hạt đỏ, trơn. Cho F1 tiếp tục giao phấn với nhau được F2 có tỉ lệ: 11 hạt đỏ, nhăn : 25 hạt đỏ, trơn : 12
hạt vàng, trơn.
Kết quả phép lai được giải thích như thế nào? Hãy lựa chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu trả lời
sau:
A) Từng cặp tính trạng đều phân li theo tỉ lệ 3:1.
B) Sự tổ hợp lại các tính trạng ở P.
C) Hai cặp tính trạng di truyền liên kết.
D) Hai cặp tính trạng di truyền độc lập với nhau.
Câu 16: Một cơ thể có kiểu gen là XHY, các gen liên kết hoàn toàn thì giao tử là:
A) ABXH, aBXH, aBY, abY B) ABXH, abXH, ABY, abY
C) AbXH, abXH, AbY, abY D) ABYH, abYH, ABX, abX
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
Câu 17: Quá trình nguyên phân từ 1 hợp tử của ruồi giấm đã tạo ra 16 tế bào mới. Số lượng nhiễm sắc
thể đơn ở kỳ cuối của đợt nguyên phân tiếp theo là:
A) 64 B) 128 C) 32 D) 512 E) 256
Câu 18: Một chuột cái đẻ được 6 chuột con. Biết tỉ lệ sống sót là 75%. Số hợp tử được tạo thành là:
A) 4 B) 6 C) 8 D) 12
Câu 19: Một gen ở sinh vật nhân thực có số lượng các loại nuclêôtit là: A = T = 600 và G = X = 300.
Tổng số liên kết hiđrô của gen này là
A) 1200 B)1500. C) 1800. D) 2100.
Câu 20: Một gen có A = T = 900 nuclêôtit, G = X = 600 nuclêôtit. Khi gen tự nhân đôi một lần đã cần
môi trường nội bào cung cấp bao nhiêu nuclêôtit mỗi loại?
A) A = T = 900, G = X = 600 B) A = T = 3600, G = X = 2400
C) A = T = 2700, G = X = 1800 D) A = T = 1800, G = X = 1200
II. Phần tự luận: (10 điểm)
Câu 1: (2,0 điểm) Phát biểu nội dung quy luật phân ly và quy luật phân ly độc lập? Qua đó so sánh
những điểm giống nhau và khác nhau giữa hai quy luật này?
Câu 2: (1,5 điểm) So sánh quá trình tự nhân đôi của ADN với quá trình tổng hợp ARN?
Câu 3: (1,5 điểm)Một NST có trình tự các gen phân bố: ABCDE FGH
Cho biết: A, B, C, D, E, F, G, H: ký hiệu các gen trên NST; (): tâm động.
Do đột biến cấu trúc nên các gen phân bố trên NST có trình tự: ABCDE FG
Xác định dạng đột biến.
Nếu dạng đột biến trên xảy ra ở cặp NST thứ 21 ở người thì gây hậu quả gì?
Câu 4: (1,0 điểm) Nêu cơ chế của đồng sinh cùng trứng và đồng sinh khác trứng?
Câu 5: (2,0 điểm) Một số tinh bào bậc I của thỏ giảm phân đã tạo ra tổng số 144 tinh trùng. Các tinh
trùng có chứa tổng số 3168 NST. Các tinh trùng đều tham gia thụ tinh với hiệu suất 6,25%. Xác định:
a) Số tinh bào bậc I.
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
b) Bộ NST 2n của thỏ.
Câu 6: (2,0 điểm)
Cho F1 giao phấn với 3 cây khác, thu được kết quả như sau
Với cây 1 thu được 6,25% cây thấp , quả vàng
Với cây 2 thu được 75% cây cao quả đỏ và 25% cây cao quả vàng
Với cây 3 thu được 75% cây cao quả đỏ và 25% cây thấp quả đỏ
Cho biết mỗi gen qui định một tính trạng và các gen nằm trên các NST thường khác nhau. Hãy biện
luận và viết sơ đồ lai cho mỗi trường hợp.
Đáp án
PHẦN I: TRẮC NGHIỆM (10 điểm)Mỗi câu trả lời đúng được 0,5 điểm
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
C C A B A C C A B A C A C D C B E C D A
PHẦN II: TỰ LUẬN (10 điểm):
Câu 1: (2,0 điểm) Phát biểu nội dung quy luật phân ly và quy luật phân ly độc lập? Qua đó so sánh
những điểm giống nhau và khác nhau giữa hai quy luật này?
* Phát biểu nội dung quy luật phân ly và quy luật phân ly độc lập:
 Quy luật phân ly: Trong quá trình phát sinh giao tử mỗi nhân tố di truyền trong cặp nhân tố di
truyền phân ly về một giao tử và giữ nguyên bản chất như ở cơ thể thuần chủng của P. (0,25đ)
 Quy luật phân ly độc lập: Các cặp nhân tố di truyền đã phân ly độc lập trong quá trình phát
sinh giao tử. (0,25đ)
* Những điểm giống nhau:
 Đều có các điều kiện nghiệm đúng giống nhau như: Bố mẹ mang lai phải thuần chủng về cặp
tính trạng được theo dõi, tính trạng trội phải là trội hoàn toàn, số lượng cá thể thu được phải đủ
lớn. (0,25đ)
 Ở F2 đều có sự phân tính ( xuất hiện nhiều kiểu hình )
 Cơ chế của sự di truyền các tính trạng đều dựa trên sự phân li của các cặp gen tronggiảm phân
tạo giao tử và sự tổ hợp của các gen trong thụ tinh tạo hợp tử. (0,25đ)
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
* Những điểm khác nhau:
Qui luật phân li Qui luật phân li độc lập Điểm
- Phản ánh sự di truyền của một cặp tính trạng.
- F1 dị hợp 1 cặp gen (Aa) tạo ra 2 loại giao tử.
- F2 có 2 loại kiểu hình với tỉ lệ 3 trội : 1lặn.
- F2 có 4 tổ hợp với 3 kiểu gen.
-F2 không xuất hiện biến dị tổ hợp.
Phản ánh sự di truyền của hai cặp tính trạng.
- F1 dị hợp 2 cặp gen (AaBb) tạo ra 4 loại giao tử.
- F2 có 4 loại kiểu hình với tỉ lệ 9:3:3:1.
- F2 có 16 tổ hợp với 9 kiểu gen.
- F2 xuất hiện các biến dị tổ hợp.
0,25
0,25
0,25
0,25
Câu 2: (1,5 điểm) So sánh quá trình tự nhân đôi của ADN với quá trình tổng hợp ARN?
a) Giống nhau:
 Đều được tổng hợp từ khuôn mẫu trên ADN dưới tác dụng của ezim. (0,25đ)
 Đều xảy ra chủ yếu trong nhân tế bào, tại các NST ở kì trung gian, lúc NST chưa xoắn; đều có
hiện tượng tách hai mạch đơn ADN (0,25đ)
 Đều có hiện tượng liên kết giữa các nuclêôtit của môi trường nội bào với các nuclêôtit trên
mach ADN (0,25đ)
b) Khác nhau: (1 điểm).
Qúa trình tổng hợp ARN Qúa trình tự nhân đôi ADN Điểm
Xảy ra trên 1 đoạn của ADN tương ứng
với 1 gen nào đó Xảy ra trên toàn bộ gen của phân tử ADN 0,25
Chỉ có 1 mạch của gen trên ADN làm
khuôn mẫu Cả 2 mạch ADN làm mạch khuôn 0,25
Mạch ARN sau khi được tổng hợp rời
ADN ra TB chất
Một mạch của ADN mẹ liên kết với mạch mới tổng hợp
thành phân tử ADN con 0,25
Câu 3: (1,5 điểm)
 Dạng đột biến: Do đột biến mất đoạn mang gen H kiểu đột biến cấu trúc NST dạng mất đoạn.
(1,0đ)
 Hậu quả: Ở người, mất đoạn nhỏ ở đầu nhiễm sắc thể thứ 21 gây bệnh ung thư máu. (0,5đ)
Câu 4: (1,0 điểm) Nêu cơ chế của đồng sinh cùng trứng và đồng sinh khác trứng?
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
a) Đồng sinh cùng trứng: Là do 1 trứng thụ tinh với 1 tinh trùng tạo 1 hợp tử, nhưng do ở lần phân bào
đầu tiên của hợp tử, 2 TB con lẽ ra vẫn dính nhau như bình thường thì lại tách rời ra do tác động rối
loạn nào đó trong nguyên phân. Kết quả 2TB tách rời độc lập về sau phát triển thành 2 trẻ đồng sinh
cùng trứng. Nếu ở lần nguyên phân thứ 2 của hợp tử mà cũng xảy ra hiện tượng tương tự thì dẫn đến
sinh tư cùng trứng.
b) Đồng sinh khác trứng: Là do hai hay nhiều trứng cùng rụng vào khoảng một thời điểm và đều cùng
thụ tinh, dẫn đến về sau sinh ra các trẻ đồng sinh khác trứng.
Câu 5: (2,0 điểm) Một số tinh bào bậc I của thỏ giảm phân đã tạo ra tổng số 144 tinh trùng. Các tinh
trùng có chứa tổng số 3168 NST. Các tinh trùng đều tham gia thụ tinh với hiệu suất 6,25%. Xác định:
a) Số tinh bào bậc I (1 điểm)
Mỗi tinh bào bậc I giảm phân tạo 4 tinh trùng. Vậy số tinh trùng bậc I bằng (0,5đ)
144 : 4 = 36 ( tế bào) (0,5đ)
b) Số NST 2n (1 điểm)
Mỗi tinh trùng có chứa bộ NST đơn bội (n). Số NST có trong các tinh trùng là:
144. n = 3168 => n = 3168/144 = 22 (0,5đ)
Vậy 2n = 2. 22 = 44 (NST) (0,5đ)
Câu 6: (2,0 điểm) Cho F1 giao phấn với 3 cây khác, thu được kết quả như sau
 Với cây 1 thu được 6,25% cây thấp , quả vàng
 Với cây 2 thu được 75% cây cao quả đỏ và 25% cây cao quả vàng
 Với cây 3 thu được 75% cây cao quả đỏ và 25% cây thấp quả đỏ
Cho biết mỗi gen qui định một tính trạng và các gen nằm trên các NST thường khác nhau. Hãy biện
luận và viết sơ đồ lai cho mỗi trường hợp.
* Biện luận:
Xét tính trạng trội lặn:
Xét PL 2: đỏ : vàng = 3 : 1. Đây là tỉ lệ của quy luật phân li; do đó, quả đỏ là trội so với quả vàng. Qui
ước: A quả đỏ a quả vàng
Xét PL 3: Cao : thấp = 3 : 1. Đây là tỉ lệ của quy luật phân li; do đó, cây cao là trội so với cây thấp.
Qui ước: B cây cao b cây thấp
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
* Xét phép lai F1 với cây thứ nhất:
F2 có tỉ lệ 6,25% = 1/16 cây thấp, quả vàng do đó F2 có 16 tổ hợp = 4 x 4 suy ra F1 và cây 1 dị hợp về
hai cặp gen AaBb và có KH cây cao, quả đỏ
Sơ đồ lai:
F1 (AaBb) x Cây 1 (AaBb)
G AB, Ab, aB, ab AB, Ab, aB, ab
F2 9(A-B-) : 3(A-bb) : 3(aaB-) : 1aabb
9 cao, đỏ : 3 cao, vàng : 3 thấp, đỏ : 1 thấp ,vàng
* Xét phép lai F1 với cây 2:
F2 cho tỉ lệ 100% cây cao. Do F1 dị hợp về cặp gen Aa nên phép lai này chỉ có thể là:
AA x Aa
F2 cho tỉ lệ 3 đỏ : 1 vàng nên phép lai là Bb x Bb
Vậy cây thứ 2 có KG là AABb . Sơ đồ lai:
F1 (AaBb) x Cây 2 (AABb)
G AB, Ab, aB, ab AB, Ab
F2 KGAABB : AABb : AaBB : AaBb : AABb : AAbb : AaBb : Aabb
KH 3 cao, đỏ : 1 cao, vàng
* Xét phép lai F1với cây 3:
F2 cho tỉ lệ 100% quả đỏ. Do F1 dị hợp về cặp gen Bb nên phép lai này chỉ có thể là BB x Bb
F2 cho tỉ lệ 3 cao : 1 thấp nên phép lai là Aa x Aa
Vậy cây thứ 2 có KG là AaBB . Sơ đồ lai:
F1 (AaBb) x cây 3 (AaBB)
G AB, Ab, aB, ab AB, aB
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
F2 KGAABB : AaBB : AABb : AaBb : AaBB : aaBB : AaBb : aaBb
KH 3 cao, đỏ : 1 thấp, đỏ
ĐỀ SỐ 2
Câu 1: (2đ) Nêu tên các cơ quan và cho biết chức năng của các cơ quan ở cây có hoa
Câu 2: (2đ) Trình bày đặc điểm của các lớp động vật có xương sống.
Câu 3: (4đ) Trình bày chức năng của các cơ quan và hệ cơ quan ở cơ thể người.
Câu 4: (4đ) Trình bày những điểm khác nhau cơ bản giữa nguyên phân và giảm phân.
Câu 5: (4đ)
a) (2đ) Khi lai chuột lông đen với chuột lông trắng người ta nhận thấy tất cả F1 đều lông đen. Khi cho
lai phân tích những cơ thể F1 người ta thấy có tỉ lệ 1 trắng 1 đen. Kiểu gen có thể có của cặp bố mẹ và
cá thể F1 là gì? Viết sơ đồ lai kiểm chứng.
b) (2đ) Tổ hợp giao tử nào dưới đây sẽ sản sinh ra cá thể bệnh đao? Bệnh Claiphentơ?
a) 23 + X b) 21 + Y c) 22 + XX
d) 22 + Y
Câu 6: (4đ) Một tế bào sinh dưỡng (TBSD) của một loài nguyên phân một số đợt đòi hỏi môi trường
nội bào cung cấp nguyên liệu để tạo nên 2418 nhiễm sắc thể (NST) đơn mới. Các tế bào con sinh ra
đều trải qua giảm phân bình thường tạo ra 128 giao tử có chứa NST X.
Tế bào này là đực hay cái? Hãy tìm bộ NST của loài.
Đáp án 9
Câu 1: Tên các cơ quan: Rễ, thân, lá, hoa, quả, hạt. (0,25đ)
Chức năng:
 Rễ: Hấp thụ nước và muối khoáng hòa tan cho cây. (0,25đ)
 Thân: Vận chuyển nước và muối khoáng từ rễ lên lá và chất hữu cơ từ lá đến các bộ phận
khác của cây. (0,25đ)
 Lá: Thu nhận ánh sáng để quang hợp tạo chất hữu cơ cho cây, trao đổi khí với môi trường
ngoài và thoát hơi nước. (0,5đ)
 Hoa: Thực hiện thụ phấn, thụ tinh, kết hạt và tạo quả. (0,25đ)
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
 Quả: Bảo vệ hạt và góp phần phát tán hạt. (0,25đ)
 Hạt: Nảy mầm thành cây con, duy trì và phát triển nòi giống. (0,25đ)
Câu 2:
 Lớp Cá: Sống hoàn toàn dưới nước, hô hấp bằng mang, bơi bằng vây, có 1 vòng tuần hoàn,
tim 2 ngăn chứa máu đỏ thẫm, thụ tinh ngoài, là động vật biến nhiệt. (0,25đ)
 Lớp Lưỡng cư: Sống vừa ở nước vừa ở cạn, da trần và ẩm ướt, di chuyển bằng 4 chi, hô hấp
bằng phổi và da, có 2 vòng tuần hoàn, tim 3 ngăn, tâm thất chứa máu pha, thụ tinh ngoài, sinh sản
trong nước, nòng nọc phát triển qua biến thái, là động vật biến nhiệt. (0,25đ)
 Lớp Bò sát: Chủ yếu sống ở cạn, da và vảy sừng khô, cổ dài, phổi có nhiều vách ngăn, tim có
vách hụt ngăn tâm thất (trừ cá sấu), máu nuôi cơ thể là máu pha, có cơ quan giao phối, thụ tinh
trong; trứng có màng dai hoặc có võ đá vôi bao bọc, giàu noản hoàng, là động vật biến nhiệt.
(0,5đ)
 Lớp Chim: Có lông vũ, chi trước biến thành cánh, phổi có hệ thống mạng ống khí, tim 4 ngăn,
máu đỏ tươi nuôi cơ thể, trứng lớn có vỏ đá vôi được ấp nở ra con nhờ thân nhiệt của chim bố mẹ;
là động vật hằng nhiệt. (0,5đ)
 Lớp Thú: Có lông mao bao phủ, bộ răng phân hóa thành răng cửa, răng nanh, răng hàm, tim 4
ngăn, bộ não phát triển đặc biệt là bán cầu não và tiểu não, có hiện tượng thai sinh và nuôi con
bằng sữa, là động vật hằng nhiệt. (0,5đ)
(Lưu ý: câu này phải đầy đủ các ý mới đạt điểm tối đa)
Câu 3:
 Vận động: Nâng đỡ và bảo vệ cơ thể, cử động và di chuyển. (0,25đ)
 Tuần hoàn: Vận chuyển chất dinh dưỡng, oxi vào tế bào và chuyển sản phẩm phân giải từ tế
bào tới hệ bài tiết. (0,25đ)
 Tiêu hóa: Phân giải chất hữu cơ phức tạp thành chất đơn giản. (0,25đ)
 Hô hấp: Thực hiện trao đổi khí với môi trường ngoài nhận oxi và thải cacbonic. (0,5đ)
 Bài tiết: Thải ra ngoài cơ thể các chất không cần thiết hay độc hại cho cơ thề. (0,5đ)
 Da: Cảm giác, bài tiết, điều hòa thân nhiệt và bảo vệ cơ thể. (0,5đ)
 Thần kinh và giác quan: Điều khiển, điều hòa và phối hợp hoạt động của các cơ quan đảm bảo
cho cơ thể là một khối thống nhất và toàn vẹn. (0,5đ)
 Tuyến nội tiết: Điều hóa các quá trình sinh lý của cơ thể, đặc biệt là các quá trình trao đổi chất,
chuyển hóa vật chất và năng lượng bằng con đường thể dịch. (0,5đ)
 Sinh sản: Sinh con, duy trì và phát triển nòi giống. (0,5đ)
Câu 4:
a) Các kỳ của nguyên phân:
 Kỳ đầu: Nhiễm sắc thể (NST) co ngắn, đóng xoắn và đính vào thoi phân bào (thoi vô sắc) ở
tâm động.(0,25đ)
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
 Kỳ giữa: Các NST kép co ngắn cực đại và xếp thành 1 hàng ở mặt phẳng xích đạo của toi
phân bào (thoi vô sắc). (0,5đ)
 Kỳ sau: Từng NST kép tách nhau ở tâm động thành 2 NST đơn phân li về 2 cực của tế bào.
(0,25đ)
 Kỳ cuối: Các NST nằm trong nhân với số lượng 2n như ở tế bào mẹ. (0,5đ)
b) Các kỳ của giảm phân I:
 Kỳ đầu: NST kép co ngắn, đóng xoắn. Cặp NST tương đồng tiếp hợp theo chiều dọc và bắt
chéo. (0,25đ)
 Kỳ giữa: Từng cặp NST kép xếp thành 2 hàng ở mặt mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.
(0,5đ)
 Kỳ sau: Các cặp NST kép tương đồng phân li độc lập về 2 cực của tế bào. (0,25đ)
 Kỳ cuối: Các NST kép nằm trong nhân với số lượng n (kép) = ½ ở tế bào mẹ. (0,5đ)
c) Các kỳ của giàm phân II:
 Kỳ đầu: NST co ngắn thấy rõ số lượng NST kép (đơn bội) (0,25đ)
 Kỳ giữa: Các NST kép xếp thành 1 hàng ờ mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào. (0,5đ)
 Kỳ sau: Từng NST kép tách nhau ở tâm động thành 2 NST đơn phân li về 2 cực tế bào.
(0,25đ)
 Kỳ cuối: Các NST đơn nằm trong nhân với số lượng bằng n (NST đơn) (0,5đ)
(Lưu ý: HS có thể kẻ bảng so sánh để trả lời)
Câu 5:
a) Khi lai bố mẹ cho F1 đều lông đen nên tính trạng lông đen là trội so với lông trắng và F1 có kiểu
gen dị hợp 1 gen trội của bố (mẹ) và 1 gen lặn của mẹ (bố). Vậy bố, mẹ phải mang gen thuần chủng
(0,5đ)
Đồng thời khi lai phân tích F1 cho tỉ lệ 1: 1 nên F1 có kiểu gen dị hợp. (0,25đ)
Gọi gen A quy định tính trạng lông đen. (0,125đ)
Gọi gen a quy định tính trạng lông trắng. (0,125đ)
Sơ đồ lai (0,5đ)
P. AA x aa
GP A a
F1 Aa
Lai phân tích (0,5đ)
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
Fb Aa x aa
GFA, a a
F2 1Aa : 1aa
b) Tổ hợp giao tử sản sinh ra cá thể bệnh đao
 Cá thể bệnh đao có bộ NST 2n + 1 (đột biến ở cặp NST thường) nên có tổ hợp của 2 loại giao
tử là a và d. (0,25đ)
 Trứng mang bộ NST đơn 23 + X (0,25đ)
 Tinh trùng có bộ NST đơn 22 + Y (0,25đ)
 Tổ hợp giao tử: (23 + X) x (22 + Y) = 45 + XY. (0,25đ)
Bệnh Claiphentơ
 Cá thể bệnh Claiphentơ mang bộ NST 2n + 1 (đột biến ở cặp NST giới tính XX) nên có tổ
hợp của 2 loại giao tử là c và d (0,25đ)
 Trứng mang bộ NST đơn 22 + XX (0,25đ)
 Tinh trùng có bộ NST đơn 22 + Y (0,25đ)
 Tổ hợp giao tử: (22 + XX) x (22 + Y) = 44 + XXY. (0,25đ)
Câu 6:
Gọi k là số đợt nguyên phân. (k nguyên dương) (0,25đ)
2n là bộ NST lưỡng bội của loài. (n nguyên dương) (0,25đ)
Theo giả thiết ta có: (2k – 1) 2n = 2418 (0,25đ)
2n = 2418 : (2k – 1 ) (*) (0,25đ)
* Nếu tế bào có cặp NST giới tính là XX: (0,5đ)
Là tế bào đực: 1 tế bào sinh tinh cho 4 tinh trùng nên ta có 2k . 4 = 128 (0,5đ)
2k = 32.
Thay giá trị 2k vào phương trình (*) ở trên ta được 2n = 78 (phù hợp) (0,5đ)
Là tế bào cái: 1 tế bào sinh trứng cho 1 trứng nên ta có 2k . 1 = 128 (0,25đ)
Thay vào (*) ta được 2n = 19,04 (không là bội của 2). (0,5đ)
2n không nguyên (không phù hợp) (0,5đ)
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
* Nếu tế bào có cặp NST giới tính là XY (hoặc XO): (0,25đ)
Tương tự như trên ta có tế bào cái 2n không nguyên nên tế bào trên là tế bào đực có bộ NST 2n = 78
(loài gà). (0,5đ)
ĐỀ SỐ 3
Câu 1. (1,0 điểm)
a. Cho biết sự giống và khác nhau giữa trội hoàn toàn với trội không hoàn toàn về kiểu gen và kiểu
hình ở F2 trong phép lai một cặp tính trạng của Menden.
b. Nêu ý nghĩa của phép lai phân tích trong nghiên cứu di truyền và chọn giống.
Câu 2. (1,5 điểm)
a. Một tế bào lưỡng bội của ruồi giấm có 2 x 108 cặp nuclêôtit cấu tạo nên các phân tử ADN ở trong
nhân. Nếu chiều dài trung bình của mỗi nhiễm sắc thể ruồi giấm ở kì giữa nguyên phân là 2 micrômet,
thì khi nhiễm sắc thể xoắn cực đại nó đã làm ngắn đi bao nhiêu lần so với chiều dài kéo thẳng của
phân tử ADN?
b. Vì sao ở kì sau của nguyên phân, khi phân li thì mỗi nhiễm sắc thể đơn trong nhiễm sắc thể kép đi
về một cực tế bào, còn ở kì sau giảm phân I khi phân li thì mỗi nhiễm sắc thể kép trong cặp nhiễm sắc
thể kép tương đồng đi về một cực tế bào?
Câu 3. (1,0 điểm)
a. Một loài thực vật có bộ nhiễm sắc thể 2n = 6. Trên mỗi cặp nhiễm sắc thể, xét một gen có hai alen.
Do đột biến, trong loài đã xuất hiện 3 dạng thể dị bội (2n+1) tương ứng với 3 cặp nhiễm sắc thể trên.
Theo lí thuyết, các thể dị bội (2n+1) này có tối đa bao nhiêu loại kiểu gen về các gen đang xét?
b. Ở người, gen a gây bệnh mù màu nằm trên nhiễm sắc thể X không có alen tương ứng trên Y, alen
trội A qui định nhìn màu bình thường. Trong một gia đình cả vợ và chồng đều có nhiễm sắc thể giới
tính bình thường và không biểu hiện bệnh mù màu, họ đã sinh ra đứa con có nhiễm sắc thể giới tính
XO và bị bệnh mù màu. Hãy xác định kiểu gen của cặp vợ chồng này và nêu cơ chế hình thành đứa
con trên.
Câu 4 (1,0 điểm). Trình bày đặc điểm các bậc cấu trúc của phân tử prôtêin.
Câu 5 (1,5 điểm).
a. Từ giống bưởi 2n có kiểu gen AA và dung dịch cônxixin có nồng độ thích hợp. Nêu các cách tạo ra
giống bưởi 4n có kiểu gen AAAA.
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
b. Phân biệt cơ thể tam bội với cơ thể lưỡng bội về vật chất di truyền và kiểu hình.
Câu 6 (1,0 điểm).
a. Trong các tập hợp sau, tập hợp nào là quần thể? Giải thích.
 Tập hợp những con ốc trong ao.
 Tập hợp những con cá chép có trong những cái ao ở cạnh nhau.
b. Khi gặp điều kiện bất lợi, các cá thể trong quần thể cạnh tranh gay gắt làm cho một số cá thể tách
khỏi nhóm. Nêu ý nghĩa của hiện tượng đó.
c. Vì sao hệ sinh thái có lưới thức ăn càng phức tạp thì tính ổn định và khả năng tự điều chỉnh của hệ
sinh thái càng cao?
Câu 7 (1,0 điểm). Trình bày các biện pháp nhằm hạn chế sự phát sinh các tật, bệnh di truyền ở người.
Nêu đặc điểm di truyền của bệnh câm điếc bẩm sinh ở người.
Câu 8 (1,0 điểm). Trình bày các bước cơ bản trong kĩ thuật gen. Ưu điểm nổi bật của phương pháp tạo
giống mới bằng kĩ thuật gen so với tạo giống mới bằng phương pháp lai hữu tính thông thường?
Câu 9 (1,0 điểm). Ở một loài thực vật, cho cây thân cao - hạt tròn - chín sớm tự thụ phấn F1 thu được
4 loại kiểu hình với tỉ lệ: 9 cây thân cao - hạt tròn - chín sớm: 3 cây thân cao - hạt dài - chín muộn: 3
cây thân thấp - hạt tròn - chín sớm: 1 cây thân thấp - hạt dài - chín muộn. Biết một gen quy định một
tính trạng, hãy xác định quy luật di truyền chi phối phép lai và kiểu gen của P.
Đáp án
Câu 1:
a) Sự giống và khác nhau:
 Giống nhau về tỉ lệ kiểu gen: đều có tỉ lệ kiểu gen ở F2 là 1AA :2Aa: 1aa (0,25đ)
 Khác nhau về tỉ lệ kiểu hình: ở trội hoàn toàn là 3 (A-) : 1(aa) còn trội không hoàn toàn là 1
(AA) : 2 (A-) : 1(aa) (0,25đ)
b) Ý nghĩa của phép lai phân tích:
 Trong nghiên cứu di truyền: Dùng để phát hiện ra quy luật di truyền như: phân li độc lập, liên
kết, (0,25đ)
 Trong chọn giống: Được dùng để kiểm tra độ thuần chủng của giống. (0,25đ)
Câu 2:
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
a) Xác định số lần co ngắn của NST so với ADN.
 Chiều dài trung bình của ADN là: (2 x 108 x 3,4) : 8 = 85000000Ao (0,25đ)
 Chiều dài trung bình của NST là 2 x 104 = 20000 Ao (0,25đ)
 Số lần co ngắn lại là: 85000000 : 20000 = 4250 (lần) (0,5đ)
b) Giải thích:
 Nguyên phân: Kì giữa NST kép tập hợp thành 1 hàng, mỗi NST kép liên kết với thoi vô sắc ở
cả 2 phía của tâm động (0,25đ)
 Giảm phân I: Ở kì giữa I NST kép tập hợp thành 2 hàng, mỗi NST trong cặp NST kép tương
đồng liên kết với tơ vô sắc ở 1 phía của tâm động (0,25đ)
Câu 3:
a. - Theo lý thuyết các thể dị bội (2n +1) này có tối đa: 4 x 9 x 3 = 108 kiểu gen (0,5đ)
b. - Bố bình thường có kiểu gen XAY, mẹ bình thường có kiểu gen là XAXA hoặc XAXa; Con XO bị
bệnh mù màu có kiểu gen XaO giao tử Xa lấy từ mẹ, giao tử O lấy từ bố kiểu gen mẹ là XAXa
(0,25đ)
Quá trình giảm phân ở bố bị rối loạn phân li của cặp XAY tạo ra các loại giao tử trong đó có giao tử O;
giao tử O của bố kết hợp với giao tử Xa của mẹ XaO. (0,25đ)
Câu 4: Các bậc cấu trúc của prôtêin
 Cấu trúc bậc 1: Là trình tự sắp xếp của các axit amin trong chuỗi axit amin (0,25đ)
 Cấu trúc bậc 2: Chuỗi axit amin tạo thành các vòng xoắn. (0,25đ)
 Cấu trúc bậc 3: Là cấu trúc không gian do cấu trúc bậc 2 cuộn xếp tạo thành (0,25đ)
 Cấu trúc bậc 4: Gồm hai hoặc nhiều chuỗi axit amin kết hợp với nhau (0,25đ)
Câu 5:
a) Các cách tạo ra giống bưởi 4n có kiểu gen AAAA:
 Ngâm hạt bưởi 2n (AA) vào dung dịch cônxixin rồi đem trồng hạt đó (0,25đ)
 Tẩm dung dịch cônxixin vào đỉnh sinh trưởng của thân hoặc chồi tạo cành 4n sau đó đem
chiết cành đó tạo cây 4n (0,25đ)
 Tiêm dung dịch cônxixin vào bầu nhụy sau đó cho thụ phấn bằng hạt phấn đã xử lí cônxixin
tạo hợp tử 4n (0,25đ)
b) Phân biệt
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
Thể lưỡng bội Thể tam bội Điểm
- Có bộ NST là 2n0,
- Có tế bào và cơ quan sinh dưỡng,
sinh trưởng phát triển bình thường
- Sinh sản bình thường
-Có bộ NST là 3n
- Có tế bào to, cơ quan sinh
dưỡng lớn, sinh trưởng phát triển
mạnh
- Không có khả năng sinh sản
hữu tính
0,25
0,25
0,25
Câu 6:
a) Tập hợp sinh vật là quần thể:
 Tập hợp những con ốc trong ao: Không là quần thể vì trong ao có nhiều loài ốc (0,25đ)
 Tập hợp những con cá chép có trong những cái ao ở cạnh nhau: Không là quần thể vì chúng
không cùng không gian sinh sống (0,25đ)
b) Ý nghĩa: Làm giảm nhẹ sự cạnh tranh và hạn chế cạn kiệt nguồn thức ăn (0,25đ)
c) Vì: Lưới thức ăn càng phức tạp => có nhiều mắt xích chung => có nhiều loài ăn rộng => khi mất
một mắt xích nào đó vẫn có thể điều chỉnh ăn loại thức ăn khác => không ảnh hưởng đến toàn bộ hệ
sinh thái (0,25đ)
Câu 7:
 Đấu tranh chống sản xuất, thử, sử dụng vũ khí hạt nhân (0,25đ)
 Sử dụng đúng cách các loại thuốc trừ sâu, diệt cỏ, thuốc chữa bệnh (0,25đ)
 Hạn chế hôn nhân giữa những người có nguy cơ mang gen gây các bệnh, tật di truyền (0,25đ)
 Bệnh câm điếc bẩm sinh do đột biến gen lặn gây nên, bệnh này thường thấy ở con của những
người bị nhiễm chất phóng xạ, chất độc hóa học trong chiến tranh hoặc không cẩn thận trong sử
dụng thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ (0,25đ)
Câu 8:
* Các bước trong kĩ thuật gen: (0,25đ)
 Tách ADN của tế bào cho và ADN là thể truyền từ vi khuẩn hoặc virut (0,25đ)
 Tạo ADN tái tổ hợp bằng cách cắt và nối đoạn ADN của tế bào cho vào ADN của thể truyền
nhờ enzim cắt và enzim nối
 Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận (0,25đ)
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
* Ưu điểm nổi bật: Ta có thể chuyển gen có lợi từ loài này sang loài khác, tạo ra sinh vật chuyển gen
mà bằng phương pháp thông thường không tạo ra được (0,25đ)
Câu 9:
* Xét từng cặp tính trạng ở F1: (0,25đ)
Cao: Thấp= 3:1 Cây cao là trội so với cây thấp. A: cây cao; a: cây thấp
P: Aa x Aa.
Tròn: Dài= 3:1 Hạt tròn là trội so với hạt dài. B: hạt tròn; b: hạt dài
P: Bb x Bb.
Chín sớm: chín muộn = 3:1 chín là trội so với chín muộn . D: chín sớm; d: chín muộn
P: Dd x Dd
* Xét đồng thời cả 3 cặp tính trạng: P dị hợp 3 cặp gen tự thụ phấn F1 thu được 4 loại kiểu hình với tỉ
9:3:3:1 = (3:1)(3:1) Có hiện tượng 2 cặp gen nằm trên 1 cặp NST liên kết hoàn toàn với nhau và di
truyền độc lập với cặp còn lại (0,25đ)
* Ở F1 tính trạng hạt tròn- chín sớm; hạt dài- chín muộn: luôn đi cùng nhau 2 cặp gen B,b và D,d cùng
nằm trên 1 cặp NST di truyền liên kết (0,25đ)
* Kiểu gen của P là: AaBD/bd (0,25đ)
(HS làm cách khác nếu đúng vẫn cho điểm tối đa)
ĐỀ SỐ 4
Câu 1
a. Trong nguyên phân, hãy nêu tóm tắt các sự kiện nào diễn ra có tính chu kì?
b. Giải thích tại sao ở kì giữa của quá trình nguyên phân, các NST phải đóng xoắn tối đa, sau đó lại
dãn xoắn ở kì cuối?
Câu 2:
a. Nêu bản chất của mối quan hệ giữa gen và tính trạng qua sơ đồ:
Gen (một đoạn của ADN) → mARN→ Protein → Tính trạng
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
b. Vì sao nói prôtêin có vai trò quan trọng đối với tế bào và cơ thể?
Câu 3: Giải thích vì sao 2 phân tử ADN con được tạo ra qua cơ chế nhân đôi lại giống ADN mẹ? Điều
gì đã xảy ra khi phân tử ADN con tạo ra qua nhân đôi khác với phân tử ADN mẹ?
Câu 4: Trong thực tế hoa của những cây trồng bằng hạt thường cho nhiều biến dị về màu hoa hơn hoa
những cây trồng theo phương pháp giâm, chiết, ghép. Hãy giải thích vì sao như vậy?
Câu 5: Cấu trúc nào là vật chất di truyền ở cấp độ tế bào? Cơ chế ổn định vật chất đó qua các thế hệ
khác nhau của tế bào và cơ thể?
Câu 6: Cho biết các cặp gen đều phân li độc lập nhau. Các tính trạng trội là trội hoàn toàn.
a. Cá thể có kiểu gen AaBbDDEe khi giảm phân tạo ra những loại giao tử nào? Tỉ lệ mỗi loại?
b. Cho cặp bố mẹ có kiểu gen: AaBbDDEe x aabbddee. Hãy xác định, số kiểu gen, tỉ lệ kiểu gen, số
kiểu hình, tỉ lệ các loại kiểu hình xuất hiện ở đời F1.
Câu 7: Xét một nhóm tế bào sinh giao tử, mỗi tế bào xét một cặp gen dị hợp dài 5100 Ao nằm trên một
cặp nhiễm sắc thể tương đồng. Gen trội A nằm trên nhiễm sắc thể thứ nhất có1200 Ađênin, gen lặn a
nằm trên nhiễm sắc thể thứ hai có1350Ađênin.
a. Tính số nuclêôtit mỗi loại trên mỗi gen.
b. Khi tế bào ở vào kì giữa của giảm phân I, số lượng từng loại nuclêôtit của các gen trong tế bào là
bao nhiêu?
c. Nếu có một số tế bào trong nhóm tế bào sinh giao tử xảy ra đột biến dị bội ở cặp nhiễm sắc thể chứa
gen nói trên thì khi nhóm tế bào kết thúc giảm phân số lượng từng loại nuclêôtit trong mỗi loại giao tử
là bao nhiêu?
Câu 8:
Ở đậu Hà Lan alen A qui định hạt vàng, alen a qui định hạt xanh. Cho cây mọc từ hạt vàng thuần
chủng thụ phấn với cây mọc từ hạt xanh. Xác định tỉ lệ hạt trên các cây F1 và F2? Biết ở đậu Hà Lan tự
thụ phấn nghiêm ngặt.
Đáp án
Câu 1:
a. Trong nguyên phân, các sự kiện diễn ra có tính chu kì như: (0,5đ)
 NST duỗi xoắn → đóng xoắn → duỗi xoắn
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
 NST ở thể đơn → thể kép → thể đơn
 Màng nhân tiêu biến → màng nhân tái hiện
 Thoi phân bào hình thành → thoi phân bào tiêu biến
b. Giải thích: (0,5đ)
 Các NST cần đóng xoắn tối