Bài giảng môn Khoa học Lớp 4 - Tiết 31: Không khí có những tính chất gì?

KHOA HỌC
TIẾT 31: KHÔNG KHÍ CÓ NHỮNG TÍNH CHẤT GÌ?
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
1. Ổn định: Hát.
2. Bài cũ:
- Gọi 2 HS lên bảng trả lời câu hỏi: 
+ Không khí có ở đâu ? Lấy ví dụ chứng minh?
+ Em hãy nêu định nghĩa về khí quyển?
- GV nhận xét đánh giá.
3. Bài mới: 
- GTB: Không khí có những tính chất gì?
HĐ1: Hoạt động cả lớp.
* Không khí trong suốt, không có màu, không có mùi, không có vị.
Mục tiêu: Sử dụng các giác quan để nhận biết tính chất không màu, không mùi, không vị của không khí.
Cách tiến hành:
- GV tổ chức cho HS hoạt động cả lớp.
- GV giơ cho cả lớp quan sát chiếc cốc thuỷ tinh rỗng và hỏi: Trong cốc có chứa gì?
- Yêu cầu 3 HS lên bảng thực hiện: sờ, ngửi, nhìn, nếm trong chiếc cốc và lần lượt trả lời các câu hỏi:
+ Em nhìn thấy gì ? Vì sao?
+ Dùng mũi ngửi, lưỡi nếm em thấy có vị gì?
- GV xịt nước hoa vào một góc phòng và hỏi: 
+ Em ngửi thấy mùi gì?
+ Đó có phải là mùi của không khí không?
GV giải thích: Khi ta ngửi thấy có một mùi thơm hay mùi khó chịu, đấy không phải là mùi của không khí mà là mùi của những chất khác có trong không khí như là: mùi nước hoa, mùi thức ăn, mùi hôi thối của rác thải...
+ Vậy không khí có tính chất gì?
- GV nhận xét và kết luận câu trả lời của HS.
+ Để có được bầu không khí trong sạch chúng ta cần phải làm gì?
HĐ2: Hoạt động cả lớp.
* Trò chơi: Thi thổi bóng. 
Mục tiêu: Phát hiện không khí không có hình dạng nhất định.
Cách tiến hành:
- GV tổ chức cho HS hoạt động theo tổ.
- GV kiểm tra sự chuẩn bị của HS.
- Yêu cầu HS trong nhóm thi thổi bóng trong 3 đến 5 phút.
- GV nhận xét, tuyên dương những tổ thổi nhanh, có nhiều bóng bay đủ màu sắc, hình dạng.
- GV hỏi:
1) Cái gì làm cho những quả bóng căng phồng lên ?
2) Các quả bóng này có hình dạng như thế nào ?
3) Điều đó chứng tỏ không khí có hình dạng nhất định không ? Vì sao ?
GV KL: Không khí không có hình dạng nhất định mà nó có hình dạng của toàn bộ khoảng trống bên trong vật chứa nó.
+ Còn những ví dụ nào cho em biết không khí không có hình dạng nhất định.
HĐ3: Hoạt động nhóm.
* Không khí có thể bị nén lại hoặc giãn ra. 
Mục tiêu: Giúp HS biết không khí có thể bị nén lại và cũng có thể bị giãn ra. Nêu được một số ví dụ ứng dụng tính chất trên trong cuộc sống.
Cách tiến hành:
- Mô tả thí nghiệm.
+ Nêu một số ví dụ về việc ứng dụng các tính chất của không khí trong đời sống?
- GV nhận xét, tuyên dương.
4. Củng cố: 
+ Không khí gồm những thành phần nào?
- GV nhận xét đánh giá tiết học.
5. Dặn dò:
- Dặn HS về nhà học bài và chuẩn bị bài mới.
- HS hát
 2 HS trả lời.
+...
+...
- HS nhận xét bạn.
- HS nhắc lại.
+ HS thảo luận trả lời.
- HS dùng các giác quan để phát hiện ra tình chất của không khí.
 3 HS thực hiện theo yêu cầu.
+ Mắt em không nhìn thấy không khí vì không khí trong suốt và không màu. 
+ Không có mùi, không có vị.
+ Em ngửi thấy mùi thơm.
+ Đó không phải là mùi của không khí mà là mùi của nước hoa có trong không khí.
- HS lắng nghe.
+ Không khí trong suốt, không có màu, không có mùi, không có vị.
+ Chúng ta cần có ý thức bảo vệ môi trường chung, không vứt rác bừa bãi, không hái lá, bẻ cành nơi công cộng góp ý với những hành vi chưa có ý thức bảo vệ môi trường.
- HS hoạt động.
- HS cùng thổi bóng, buộc bóng theo tổ.
- HS thi thổi bóng.
- HS nhận xét, tuyên dương những tổ thổi nhanh, có nhiều bóng bay đủ màu sắc, hình dạng.
- HS trả lời:
1) Không khí được thổi vào quả bóng và bị buộc lại trong đó khiến quả bóng căng phồng lên.
2) Các quả bóng đều có hình dạng khác nhau: To, nhỏ, hình thù các con vật khác nhau, 
3) Điều đó chứng tỏ không khí không có hình dạng nhất định mà nó phụ thuộc vào hình dạng của vật chứa nó.
- HS lắng nghe.
+ HS trả lời.
- Hoạt động theo nhóm.
- Dùng tay ấn thân bơm vào sâu vỏ bơm. Thả ra ta thấy thân bơm bị đẩy về vị trí ban đầu.
+ Không khí có thể bị nén lại hoặc giãn ra.
+ Ứng dụng: Bơm hơi vào bánh xe, quả bóng,...
- HS nhận xét, tuyên dương bạn.
+ Ô-xy, ni-tơ, bụi, hơi nước, vi khuẩn...
- HS lắng nghe.
- HS lắng nghe và thực hiện.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
1.Ổn định:
2.Kiểm tra bài cũ:Làm thế nào để biết có không khí
- Gọi hs lên bảng trả lời 
- Lớp không khí bao quanh trái đất gọi là gì? 
- Nêu ví dụ chứng tỏ xung quanh ta có không khí 
- Nhận xét
3.Dạy học bài mới:
a) Giới thiệu: 
b) Giảng bài mới:
* Hoạt động 1: Phát hiện màu, mùi, vị của không khí
- Giơ chiếc cốc không hỏi: Bên trong cốc chứa gì? 
- Y/c HS nhìn cố nhìn vào cốc xem có thấy gì không? Vì không? 
- Dùng mũi ngửi, dùng lưỡi nếm em có thấy không khí có mùi vị gì không?
- Dùng nước hoa xịt vào một góc phòng và hỏi: Em ngửi thấy mùi gì?
- Đó có phải là mùi của không khí không?
- Vậy không khí có những tính chất gì?
Kết luận: Không khí trong suốt, không màu, không mùi, không vị.
* Hoạt động 2: Trò chơi "thổi bong bóng"
- Kiểm tra sự chuẩn bị của các tổ
- Y/c các nhóm thi thổi bong bóng trong vòng 3 phút
- Nhận xét tuyên dương nhóm thổi nhanh, có nhiều màu và nhiều hình dạng 
- Cái gì làm cho quả bóng căng phồng lên?
- Các quả bóng có hình dạng thế nào?
- Không khí có hình dạng nhất định không?
- Nêu ví dụ chứng tỏ không khí không có hình dạng nhất định.
Kết luận: Không khí không có hình dạng nhất định má có hình dạng của toàn bộ khoảng trống bên trong vật chứa nó.
* Hoạt động 3: Không khí có thể bị nén hoặc giãn ra
- Gọi hs đọc mục quan sát SGK/65
- Y/c các nhóm quan sát hình vẽ và mô tả hiện tượng xảy ra ở hình 2 và sử dụng các từ "nén lại" và "giãn ra" để nói về tính chất này.
- Gọi hs trình bày kết quả 
- Y/c hs hoạt động nhóm 4 dùng bơm tiêm để thực hành và TLCH:
- Tác động lên chiếc bơm như thế nào để biết không khí bị nén lại hoặc giãn ra? 
- Không khí có tính chất gì? 
Kết luận: Không khí có thể bị nén lại hoặc giãn ra 
4.Củng cố dặn dò:
- Không khí có những tính chất nào? 
- Trong đời sống con người đã ứng dụng tính chất của không khí vào những việc gì? 
- Giáo dục: Biết vận dụng tính chất của không khí vào đời sống
- Chuẩn bị bài sau: Không khí gồm những thành phần nào?
- Chuẩn bị: 2 cây nến, 2 cốc thuỷ tinh, 2 chiếc dĩa nhỏ
- Nhận xét tiết học.
- HS trả lời.
- Chứa không khí
- Không. Vì không khí trong suốt không màu 
- Không khí không mùi, không vị
- Mùi thơm
- đó không phải là mùi của không khí mà là mùi của nước hoa
- HS trả lời 
- báo cáo
- cùng thổi bong bóng
- không khí
- hình dạng khác nhau
- không khí không có hình dạng nhất định
- các túi ni lông khác nhau
- các chai không, to, nhỏ khác nhau 
- Lắng nghe
- 1 hs đọc 
- Lắng nghe, thực hiện
- HS trình bày kết quả
- Hình 2b: dùng tay ấn thân bơm vào sâu trong vỏ bơm
- Hình 2c: thả tay ra, thân bơm về vị trí ban đầu 
- Không khí có thể bị nén lại (h2b) hoặc giãn ra (h2c) 
- Thực hành 
- Nhấc thân bơm để không khí tràn vào rồi ấn thân bơm xuống để không khí bị nén lại, thả thân bơm ra để không khí giãn ra. 
- hs trả lời 
- Lắng nghe
- HS trả lời.
- bơm bong bóng, bơm xe, bơm phao bơi, làm bơm tiêm
- Lắng nghe.
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
1.Ổn định lớp:
2.Kiểm tra bài cũ: Làm thế nào để biết có không khí?
Gọi 2 HS lên bảng trả lời câu hỏi:
 1) Không khí có ở đâu ? Lấy ví dụ chứng minh ?
 2) Em hãy nêu định nghĩa về khí quyển ?
 -GV nhận xét và cho điểm HS.
-Nhận xét chung phần bài cũ.
3.Dạy bài mới:
 * Giới thiệu bài: 
 -Hỏi: Xung quanh ta luôn có gì ? Bạn nào đã phát hiện (nhìn, sờ, ngửi) thấy không khí bao giờ chưa ?
 -GV giới thiệu: Không khí có ở xung quanh chúng ta mà ta lại không thể nhìn, sờ hay ngửi thấy nó. Vì sao vậy ? Bài học hôm nay sẽ làm sáng tỏ điều đó.
 * Hoạt động 1: Không khí trong suốt, không có màu, không có mùi, không có vị.
 ª Mục tiêu: Sử dụng các giác quan để nhận biết tính chất không màu, không mùi, không vị của không khí.
ªCách tiến hành:
 -GV tổ chức cho HS hoạt động cả lớp.
 -GV giơ cho cả lớp quan sát chiếc cốc thuỷ tinh rỗng và hỏi. Trong cốc có chứa gì ?
 -Yêu cầu 3 HS lên bảng thực hiện: sờ, ngửi, nhìn nếm trong chiếc cốc và lần lượt trả lời các câu hỏi:
 +Em nhìn thấy gì ? Vì sao ?
+Dùng mũi ngửi, lưỡi nếm em thấy có vị gì ?
-GV xịt nước hoa vào một góc phòng và hỏi: Em ngửi thấy mùi gì ?
+Đó có phải là mùi của không khí không ?
 -GV giải thích: Khi ta ngửi thấy có một mùi thơm hay mùi khó chịu, đấy không phải là mùi của không khí mà là mùi của những chất khác có trong không khí như là: mùi nước hoa, mùi thức ăn, mùi hôi thối của rác thải 
 -Vậy không khí có tính chất gì ?
 -GV nhận xét và kết luận câu trả lời của HS.
- GDBBMT: Để có được bầu không khí trong sạch chúng ta cần phải làm gì?
* Hoạt động 2: Trò chơi: Thi thổi bóng. 
 ªMục tiêu: Phát hiện không khí không có hình dạng nhất định.
ªCách tiến hành:
 -GV tổ chức cho HS hoạt động theo tổ.
 -Kiểm tra sự chuẩn bị của HS.
 -Yêu cầu HS trong nhóm thi thổi bóng trong 3 đến 5 phút.
 -GV nhận xét, tuyên dương những tổ thổi nhanh, có nhiều bóng bay đủ màu sắc, hình dạng.
 -Hỏi:
1) Cái gì làm cho những quả bóng căng phồng lên ?
2) Các quả bóng này có hình dạng như thế nào ?
3) Điều đó chứng tỏ không khí có hình dạng nhất định không ? Vì sao ?
 * Kết luận: Không khí không có hình dạng nhất định mà nó có hình dạng của toàn bộ khoảng trống bên trong vật chứa nó.
 -Hỏi: Còn những ví dụ nào cho em biết không khí không có hình dạng nhất định.
 * Hoạt động 3: Không khí có thể bị nén lại hoặc giãn ra. 
 ª Mục tiêu: 
 -Biết không khí có thể bị nén lại và giãn ra.
 -Nêu một số ví dụ về việc ứng dụng một số tính chất của không khí trong đời sống.
ªCách tiến hành:
 -GV tổ chức cho HS hoạt động cả lớp.
 -GV có thể dùng hình minh hoạ 2 trang 65 hoặc dùng bơm tiêm thật để mô tả lại thí nghiệm.
 +Dùng ngón tay bịt kín đầu dưới của chiếc bơm tiêm và hỏi: Trong chiếc bơm tiệm này có chứa gì?
 +Khi cô dùng ngón tay ấn thân bơm vào sâu trong vỏ bơm còn có chứa đầy không khí không ?
 -Lúc này không khí vẫn còn và nó đã bị nén lại dưới sức nén của thân bơm.
+Khi cô thả tay ra, thân bơm trở về vị trí ban đầu thì không khí ở đây có hiện tượng gì ?
 -Lúc này không khí đã giãn ra ở vị trí ban đầu.
 -Hỏi: Qua thí nghiệm này các em thấy không khí có tính chất gì ?
 -GV ghi nhanh câu trả lời của HS lên bảng.
 -GV tổ chức hoạt động nhóm.
 -Phát cho mỗi nhóm nhỏ một chiếc bơm tiêm hoặc chia lớp thành 2 nhóm, mỗi nhóm quan sát và thực hành bơm một quả bóng.
 -Các nhóm thực hành làm và trả lời:
 +Tác động lên bơm như thế nào để biết không khí bị nén lại hoặc giãn ra ?
 -Kết luận: Không khí có tính chất gì ?
-Không khí ở xung quanh ta,Vậy để giữ gìn bầu không khí trong lành chúng ta làm gì ?
 4.Củng cố:
-Trong thực tế đời sống con người đã ứng dụng tính chất của không khí vào những việc gì ?
-GV giáo dục HS có ý thức giữ sạch bầu không khí chung.
HS hát 
-2 HS trả lời,
-Xung quanh chúng ta luôn có không khí.
-HS lắng nghe.
-HS cả lớp.
-HS dùng các giác quan để phát hiện ra tình chất của không khí.
- 3 HS thực hiện theo yêu cầu
+Mắt em không nhìn thấy không khí vì không khí trong suốt và không màu, không có mùi, không có vị.
+Em ngửi thấy mùi thơm.
+Đó không phải là mùi của không khí mà là mùi của nước hoa có trong không khí.
-HS lắng nghe.
-Không khí trong suốt, không có màu, không có mùi, không có vị.
- Chúng ta cần có ý thức bảo vệ môi trường chung, không vứt rác bừa bãi, không hái lá, bẻ cành nơi công cộng góp ý với những hành vi chưa có ý thức bảo vệ môi trường.
-HS hoạt động.
-HS cùng thổi bóng, buộc bóng theo tổ.
-Trả lời:
1) Không khí được thổi vào quả bóng và bị buộc lại trong đó khiến quả bóng căng phồng lên.
2) Các quả bóng đều có hình dạng khác nhau: To, nhỏ, hình thù các con vật khác nhau, 
3) Điều đó chứng tỏ không khí không có hình dạng nhất định mà nó phụ thuộc vào hình dạng của vật chứa nó.
-HS lắng nghe.
-HS trả lời.
-HS cả lớp.
-HS quan sát, lắng nghe và trả lời:
+Trong chiếc bơm tiêm này chứa đầy không khí.
+Trong vỏ bơm vẫn còn chứa không khí.
+Thân bơm trở về vị trí ban đầu, không khí cũng trở về dạng ban đầu khi chưa ấn thân bơm vào.
-Không khí có thể bị nén lại hoặc giãn ra.
-HS cả lớp.
-HS nhận đồ dùng học tập và làm theo hướng dẫn của GV.
-HS giải thích:
+Nhấc thân bơm lên để không khí tràn vào đầy thân bơm rồi ấn thân bơm xuống để không khí nén lại dồn vào ống dẫn rồi lại nở ra khi vào đến quả bóng làm cho quả bóng căng phồng lên.
-Không khí trong suốt, không có màu, không có mùi, không có vị, không có hình dạng nhất định, không khí có thể bị nén lại hoặc giãn ra.
-Chúng ta nên thu dọn rác, tránh để bẩn, thối, bốc mùi vào không khí.
-HS trả lời.
- Lắng nghe.